دانلود جزوه مصالح بومی و روشهای ساختمان سازی عمومی

بخش اول:

نگاهی مختصر به روستا

تاریخچه روستا :

زیست گاه های روستایی را اصولا پایه های تمدن می شناسند . در تاریخ بشر ،  دوره ی اول تمدن را دوره ی ما قبل از کشف کشاورزی می دانند . در آن دوره بشر پایه های تمدن و توسعه ی مبتنی بر یک جانشینی را را هنوز نشناخته بود . گرچه اجتماعات بشری در دوره ی ما قبل از کشاورزی متکی بر کار دسته جمعی در شکار و ماهیگیری بوده است . اما از هنگامی که کشاورزی کشف شد ،  روستاها به عنوان نخستین زیست گاه دست ساخته ی بشر برای اغاز یک جانشینی شناخته شده اند.

در روستاهای اولیه ، بشر  برای نخستین بار محل زندگی و فعالیت اقتصادی خود را با دست خود ساخته و تمامی آرزوها و آمال خود را در کالبد فیزیکی آن تجسم بخشیده است . بر این اساس میتوان روستاها را آئینه ی تمام نمای تبلور توسعه فکر و دانش بشر به شمار آورد.

سیر تحول زندگی بشر از غار نشینی وپناه بردن به روزنه های طبیعی در دل کوه ها و بالای درختان تا ساختن سر پناه برای خود و تشکیل خانواده را میتوان تاریخ رشد و توسعه ی روستاها نیز دانست.

تعریف روستا:

از تعاریفی که برای  ” ده ”  یا  ” دهات ”  و یا  ” دهستان ”   آورده شده و یا تعاریف مصطلح ” روستا  ”  یعنی به معنی جمع چند  ” ده ”   که بگذریم به رایج ترین تعریف در دوره ی معاصر می رسیم که در مکاتبات اداری و در برنامه ریزی های کلان توسعه ای به آن اشاره می شود .

” روستا ”   همان ”  ده ”   است و در تعریف جامع می توان به جمله ی زیر رسید :

”  کوچکترین واحد اجتماعی متشکل از چندین خانوار که دارای استقرار دائمی بوده و حیات اجتماعی سیاسی و فرهنگی و مذهبی نیز داشته باشد .  ”

روستا را می توان هسته ی اولیه ی بسیاری از کلان شهر های امروزی به حساب آورد . مهم ترین و شاخص ترین مثال آن شهر مقدس مکه  است که در باورهای مذهبی ما قدیمی ترین زمین بشر شناخته شده است . پس از جوشیدن آب از زیر پاهای حضرت  اسماعیل و جاری شدن آب زمزم بر زمین داغ  (که تا کنون بی وقفه جریان دارد) عده ای از کاروانیان متوجه شدند که مرغانی در دور دست  بر فراز مکانی می چرخند و شتران نیز با قوه ی شامه ی خود تمایل دارند که به سوی آنجا بروند .به تدریج زمزم منزلگاه مطمئنی برای اطراق کاروانیان تبدیل شد .  پس ازآن یکی ازقبایل صحرانشین به نام (جرهم)  ، زیست گاه دائمی خود را در اطراف زمزم قرار داد وبزرگی و زعامت حضرت اسماعیل را پذ یرفت . با بازگشت حضرت  ابراهیم و ساخت اولین بنای کعبه  جنبه های معنوی ودینی  محل نیز کامل شد .  در قران نیز از مکه با عنوان  ”  بکه   مبارکه ” اشاره شد ه است .

این مکان علیرغم تحمل اتفاقات  مختلف سیاسی و اعتقادی  ،  از دید شهر سازی ومعماری ، مرتبا در حال انبساط بوده وهم اکنون نیز این سیر توسعه  ادامه دارد .

این اتفاق در دوره ی نه چندان دور برای کلان شهری مانند تهران نیز افتاده است . سیر تبدیل یک روستای کوچک و ترکیب و اتصال آن با روستاهای  شمران  ، درکه ،  دربند ،  ری و  …     منجر به ظهور شهری بنام تهران شده که به درستی نمی توان حد و مرز مشخصی را برای ابتدا یا انتهای آن قائل شد . این توسعه در محور شرقی –  غربی آشکارتر است .

سیر تحول روستا :

میل به بزرگ شدن و توسعه یافتن در اغلب روستاهای کشور وجود دارد . برخورداری از منابع طبیعی مانند گاز و امکانات رفاهی بیشتر مانند راه آسفالته  ، خانه های جدید و ایمن در مقابل حوادث طبیعی خودبخود روستاها را به شهرهای کوچک شبیه می کند . البته در برخی از مناطق به لحاظ محدودیت های تاریخی ولزوم حفظ آثار ارزشمند تاریخی ما ، توسعه ی روستاها با دقت بیشتری انجام می گیرد . مثلا در روستاهایی مانند  ماسوله ، ابیانه ، زیارت ، عقدا ، فهرج ، کندوان ، اسلامیه  و بسیاری از روستاهایی  که دارای بافت با ارزش روستایی هستند ، فعالیت های توسعه ای با دید مرمتی و حفظ بافت سنتی روستا صورت میگیرد.

 

فهرست مطالب 

بخش اول: نگاهی مختصر به روستا

• تاریخچه روستا
• تعریف روستا
• سیر تحول روستا
• مکان یابی روستاها
• عوامل موثر در شکل بناها در روستا
• اقلیم و روستا