پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
دسته‌بندی هتل از نظر کیفیت و طرح – قسمت دوم
فضاهای موجود در یک هتل
با توجه به شناختی که از یک مجتمع توریستی، زیارتی، اقامتی به دست آمده می‌توان چند عرصه مختلف و متمایز را در یک هتل درنظر گرفت که هر یک از این عرصه‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارا می‌باشد در کل فضای متفاوتی با خدمات مختلف در یک هتل وجود دارد که با توجه به استانداردها و مطالعات میدانی هر یک را جداگانه بررسی می‌کنیم: این فضاها شامل فضای اقامتی، فضای عمومی، فضای خدماتی، فضای ورزشی، سالن‌های متفاوت و… می‌باشد که ذیلا در مورد هر یک از آنها بحث خواهد شد.
انواع اتاق‌های موجود در هتل‌ها
اتاق‌های یک نفره، دو نفره، سه نفره، سوئیت، آپارتمان، کنکتت روم و… می‌باشند که بسته به نوع هتل، تعداد اتاق‌های پیش‌بینی شده و نوع مخاطب انواع اتاق‌های طراحی شده متفاوت است.
حدود 65 تا 85 درصد از کل مساحت هتل اختصاص به اتاق‌های خواب دارد و در واقع مسافر بیشترین زمان اقامت در هتل را در اتاق خود می‌گذارند پس طراحی فرم و نحوه برخورد با مسافر در اتاق بیشترین و ماندگارترین خاطره را برای مخاطب در برخواهد شد. به طوری که مسافر رغبت به تکرار این خاطره را در زمان‌های آینده داشته باشد یا خیر.
بسیاری از هتل‌داران معتقدند که اتاق‌های خواب و دستشویی‌های آنها تأثیر به یادماندنی بیشتری نسبت به هر یک از فضاهای هتل بر میهمان مقیم در هتل می‌گذارند.
انواع اتاق‌های موجود در هتل‌ها
1- اتاق‌های یک نفره یا سینگل: دارای یک تختخواب می‌باشد.
2- اتاق‌های دو نفره
دبل : اتاقی که تخت دو نفره به هم چسبیده دارد.
توئین: اتاقی که تخت‌های یک نفره مجزا دارد.
3- اتاق‌های سه نفره: دارای سه تخت یک نفره یا تریپل گفته می‌شود.
4- سوئیت: اتاقی که قسمت جلو آن مختص پذیرایی و پشت آن اتاق خواب قرار گرفته و سرویس کامل بهداشتی و آشپزخانه هم دارد.
5- آپارتمان: از یک‌هال پذیرایی با دو یا سه خواب که هر کدام دارای دو تخت است تشکیل شده به انضمام سرویس کامل بهداشتی و آشپزخانه.
6- استودیو: به اتاقی گفته می‌شود که در بدو ورود به شکل اتاق پذیرایی دیده می‌شود ولی در صورتی که مبل‌ها و کاناپه‌ها به صورت تخت درآیند حکم اتاق خواب را می‌گیرد. حمام دارد و نیز می‌تواند آشپزخانه کوچکی هم داشته باشد.
7- کنکتت روم: دو اتاق تودرتو: هر دو اتاق به راهروی اصلی راه دارد و به طور کامل و مجزاست و در عین حال از داخل هم با هم در ارتباطند.
– کابانا: اتاقی است که ممکن است پنجره آن به محوطه‌ای باز شود که متصل به استخر شنا است.
9- فیستاسوئیت: اتاقی است که در هتل‌هایی که سالن عروسی و جشن دارد در اختیار عروس و داماد قرار می‌گیرد.
ابعاد و اندازه اتاق‌ها
عرض اتاق‌ها:
یکی از تصمیم‌گیری‌های مهم در طراحی اتاق خوابها انتخاب عرض خالص اتاق است چرا که هر چه عرض اتاق‌ها بیشتر باشد طول راهرو افزایش پیدا می‌کند. معمولترین اندازه 70/3 متر است که اولین بار در هتل‌های زنجیره‌ای Holiday Inn به عنوان استانداری برای تمامی ساختمانها به کار گرفته شد. این اندازه به صورتی انتخاب شده تا گنجایش مبلمان لازم برای دو تخت دوبله در کنار یک دیوار و یک جاچمدانی ـ یک میز تحریر، یا میز تلویزیون در کنار دیوار دیگر که فضای عبوری مناسبی نیز بین آنها وجود داشته باشد.
| عرض | متر | توضیح |
| حداقل | 0/3 | مناسب برای یک تخته از لحاظ طولی، در غیراینصورت ناکافی است. |
| استاندارد | 7/3-65/3 | با امکان استفاده از تخت‌های متقاطع به همراه مبلمان و شیشه دیواری و فضاهای پایین (حداقل عرض 5/3) |
| تجملاتی | 1/4 | با امکان فضای طولی فرعی یا گوشه‌ای قرار گرفتن تخت‌ها و فضاگذاری ……. |
| سوئیت | 6 | مجاورت حمام و محیط اتاق نشیمن با حداقل فضا |
اتاق‌های استاندارد معمولا بر اساس طول تخت 2 متر و با اثاثیه و مبلمان دیواری، عرض 60 سانتیمتر هستند و فضایی را جهت فعالیت به ابعاد حدود یک متر خالی می‌گذارند. این عرض اتاق را می‌توان به جهت اقتصادی شدن کمی کاهش داد (حداقل 5/3 متر) و یا افزایش داد (تا حد 75/3 تا 9/3 متر).
طول اتاق‌ها
طول اتاق‌ها بیشتر دستخوش تغییرات هستند اگرچه ممکن است به وسیله محدودیت‌های سازه‌ای دیکته شوند. گستره آنها معمولا می‌بایست شامل حمام، خواب، فضای کار و محوطه استفاده در روز باشند و محیط‌ها با گونه‌ای طراحی شوند که از حداکثر نور و مناظر طبیعی استفاده کنند ابعاد حمام به وسیله تعداد فضای موردنیاز اشیا قابل نصب دیکته می‌شود. همچنین در هتل‌های لوکس رختکن جداگانه‌ای نیز تعبیه می‌شود. محیط خواب نیز فرض می‌شود. 75/2 متر برای تخت‌های دوقلوی متریک و 70/3 برای تخت‌های دو نفر دوتایی باید برای دسترسی از دو طرف در نظر گرفته شود. منطقه مورد استفاده روزانه بسیار انعطاف‌پذیر است. دو صندلی راحتی و یک میز چایخوری فضایی حدود 7/1 متر را اشغال می‌کند و این اندازه ممکن است تا 3/2 متر برای جادادن یک مبل یا کاناپه تخت خوابشو افزایش پیدا کند.
مقدار یا وسعت تغییرات
در هتل‌های اقتصادی ابعاد تحت محدودیت‌های بیشتری قرار دارند و اتاق دوش ممکن است جانشین حمام‌ها شده باشند. در بعضی طرح‌ها، تخت‌ها را کنار دیوارهای مختلف قرار داده و دیگر طرح‌ها از تخت‌های توکار، تاشو و یا کاناپه‌های تخت خوابشو استفاده می‌کنند تا از فضای کمتری استفاده شود و بتواند با توجه به نیاز روز بازار تعداد اتاق‌های یک نفره و خانوادگی را فراهم کند.
هتل‌های متوسط الدرجه معمولا اتاق‌های استانداردی را ارائه می‌دهند. نسبت‌های معمولی تخت‌های دو نفره (با و یا بدون کاناپه‌های تخت خوابشو) 3 بر 1 است و برای بازار فصلی یا آخر هفته‌ای می‌تواند به نسبت 1 بر 1 تبدیل شود تا افراد تاجر که نیاز بیشتری به محل پذیرایی و کار دارند بتوانند از آن استفاده نمایند. هتل‌های تشریفاتی و یا درجه بالا اتاق‌های زیادی را به ابعاد گوناگون ارائه می‌نمایند. طول کلی معمولا 4/8 یا 6/8 متر می‌باشد. در محوطه‌های دیگر عرض ممکن است تا 9/3 یا 1/4 افزایش پیدا کند این میزان اخیر اجازه تغییر محل تخت‌ها را بوجود می‌آورد. در بیشتر هتل‌های درجه بالا سوئیت‌ها به عنوان نسبتی از اتاق‌ها (8-4درصد) در نظر گرفته می‌شوند. و این سوئیت‌ها معمولا از جهت اقتصادی در گوشه‌ها، انتهاها و یا طبقات بالایی ساختمان قرار می‌گیرد که معمولا با امکان دید بهتر و یا خلوتی همراه هستند.
اتاق جهت معلولین
با توجه به میزان رو به افزایش جمعیت مسن و در نظر گرفتن نیازهای ویژه معلولین، هتل‌ها باید تسهیلاتی را فراهم آوردند. به عنوان یک اصل و قانون یک الی دو درصد اتاق‌ها می‌بایست جهت معلولین تجهیز شده باشند.
مکان: اتاق‌های معمولین معمولا در طبقات همکف قرار دارد تا به راحتی قابل دسترسی از پارکینگ باشند. سطوح طولانی شیبدار نباید از شیب 20/1 تجاوز نموده و در نظر گرفتن نوارهای جدا کننده در دو طرف آن ضروری است.
راهروها: راهروها باید حداقل 5/1 میلیمتر عرض داشته باشند و درها باید 815 میلیمتر بوده و بدون مانع باز شوند. پیش فضای ورودی اتاق‌ها باید 460 میلیمتر از دو محل لولا شده درب عریض‌تر باشند. درب‌های منتهی به دستشوییهامی‌بایست راحت وپاکشویی باریل‌های آویزوقفسه‌هایی که از37/ 1متر بلندتر نیست،باشند.
سوئیت‌ها
یکی از روش‌های اصلی که یک هتل می‌تواند به وسیله آن امکانات مختلف کیفی خود را ارائه نماید. گنجاندن تعدادی سوئیت میهمان در بین ترکیب اتاق خوابها است. در واقع سوئیت، اتاق نشیمنی است که به یک یا چند اتاق خواب مرتبط می‌باشد. سوئیت‌های هتل حدود 10 درصد از کل اتاق‌ها را اشغال می‌نماید که انواع سوئیت و مقدار درصد آن به شرح جدول زیر است:
| نوع سوئیت | اتاق‌های خواب | درصد |
| مینی سوئیت | جایگاه 1 | 2 |
| سوئیت کنفرانس | 1 | 3 |
| سوئیت معمولی | 2 | 4 |
| سوئیت مدیران اجرایی | 2 | 1 |
| سوئیت دولوکس | 2 | 5 |
معمولا سوئیت‌ها را درطبقه فوقانی برج هتل قرارمی‌دهندامادرشرایطی به لحاظ طراحی و برای تیپ نمودن طبقات ممکن است برای پرکردن دهانه‌هاازسوئیت ومینی سوئیت‌هادرموقعیت‌های خاص ازپلان استفاده کرد.
نتیجه‌گیری
ابعاد طول و مساحت یک اتاق به شرح زیر می‌باشد:
| اتاق بدون حمام | فقط حمام داخلی | کل اتاق با سرویس و پیش ورودی | ||||
| هتل‌های اقتصادی | 6/3×5/3 | 70/14 | 9/1×15/2 | 09/4 | 8/5×5/3 | 3/20 |
| هتل‌های متوسط‌الدرجه | 9/4×6/3 | 64/14 | 35/2×2 | 70/4 | 3/7×6/3 | 2/25 |
| هتل‌های درجه بالا | 6×9/3 | 20/24 | 65/2×2/2 | 83/5 | 7/8×9/3 | 9/33 |
- طول کلی برای هتل‌های درجه بالا 4/8 یا 6/8 می‌باشد.
- عرض کلی برای هتل‌های درجه بالا 9/3 یا 1/4 می‌باشد.
بخش فضای عمومی
لابی
در واقع قلب یک هتل لابی هتل می‌باشد که تأثیر اولیه در بدو ورود را به ذهن مسافر از خود به جای می‌گذارد. این فضا در واقع یک واسطه است برای رسیدن مسافر به فضایی که دورتا دور این لابی به شیوه‌ای ماهرانه طراحی شده باشد. از طرفی با پذیرش، اطلاعات از طرف دیگر کافی‌شاپ، رستوران، فروشگاهها، آسانسورها و سایر فضاها ارتباط برقرار می‌کند. و در واقع محیطی است واسط بین فضاهای عمومی یک هتل، فضای لابی بسته به نوع کاربری هتل مساحتی حدود 6% تا 20% را از کل مساحت یک هتل اشغال می‌کند. مثلا هتل‌های گردهمایی و مراکز کنفرانس، فضای وسیعی برای جلسات و ضیافات دارند، هتل‌های تفریحی دارای امکانات ورزشی قابل توجهی هستند و هر کدام به نوبه خود مخاطبین متفاوتی با تعداد مسافر متعدد دارند که بسته به همه اینها مقدار مساحت لابی تعریف می‌شود.
فضاهای مختلف قسمت اداری لابی، به شرح زیر می‌باشد:
الف) فضای پیشخوان لابی شامل:
ایستگاههای پذیرش، صندوق، اطلاعات، پست، پادو انبار پادو برای نگهداری چرخ‌های حمل بار، تلفن‌های سکه‌ای و راهنمای سالن‌ها و جلسات
ب) فضای نشیمن شامل:
جایگاههای صندلی و مبل، خدمات غذایی یا نوشیدنی، فواره، فضای سبز و یا هر کانون توجه دیگر.
ج) سیرکولاسیون و مسیرهای ارتباطی شامل:
آسانسورهای مسافرین، دسترسی به رستوران‌ها و سالن‌ها، دسترسی به اتاق جلسات و ضیافات، دسترسی به امکانات ورزشی، دسترسی به فروشگاهها و سایر فضاهای عمومی، دسترسی به پارکینگ
د) فضای فروشگاهها شامل:
فروش مطبوعات، داروخانه، کادوفروشی، فروش سوغاتی، آژانس مسافرتی، تور، کرایه اتومبیل، آژانس تلفن، جواهر فروشی، بانک، فروش اجناس ویژه (چرم، پارچه، شیشه)، اسباب بازی، گل‌‌فروشی و…
پذیرش
میز پذیرش یک هتل باید در جایی قرار بگیرد که به محض ورود به سرسرای هتل دیده شود. اندازه میز بستگی به اندازه هتل دارد. در این مورد قانون بخصوصی وجود ندارد ولی می‌توان گفت یک هتل با 2000 اتاق باید 4 تا 6 نفر جهت پذیرش داشته باشد در صورتی که هتلی با 100 تا 200 اتاق بیش از یک نفر یا حداکثر 2 نفر برای این کار نیاز دارد.
پذیرش در هتل بزرگ به چند قست تقسیم می‌شود (قسمت کانستریج، قسمت رسپشن، اطلاعات و صندوق)
قسمت کانستریچ، مسئول امور تورهای داخلی و پست است.
قسمت رسپشن، مسئول فروش اتاق می‌باشد. این قسمت باید در پر کردن کارت ورود مسافران اقدام نماید و اسم مسافر را روی کارت بنویسد و نسخه‌ای نیز به تلفنخانه ارسال دارد و حسابی به نام مسافر باز کند.
قسمت اطلاعات، محل نصب کلید و مسئول دادن کلید اتاق به مسافران را به عهده دارد. کار این قسمت باید مرتب ودقیق‌باشدتا پیغام‌ها و تلگرافها بموقع به دست میهمانان ذیربط برسد و درقراردادن‌کلیدها درمحل خود اشتباهی رخ ندهد.
ذخیره جا
از آنجایی که سوددهی در صنعت هتل بستگی کامل به پر بودن اتاق‌ها دارد، لذا فراهم آوردن امکانات مناسب و گسترده جهت ذخیره جا توسط مسافرین از قبل، این امکان را برای مدیریت هتل فراهم می‌آورد که تا حدودی وضعیت کار را از قبل پیش‌فروش نماید. در صورت نیاز، آمادگی‌های لازم برای مقابله با مسائل آن را فراهم آورد.برای این منظور یک متصدی مخصوص و یک دفترکار موردنیاز می‌باشد و از آنجا که ممکن است مشکلاتی در این مورد هنگام ورود میهمانان به هتل به وجود آید لذا بهتر است که موقعیت این بخش حتی الامکان در نزدیکی قسمت پذیرش قرار گرفته شود.با توجه به اطلاعات میدانی حدود 10 تا 15 مترمربع از فضای لابی اختصاص به پیشخوان لابی دارد.
اندازه پیشخوان
برای بخش پذیرش و صندوق میزهایی به طول 8/1 متر به طوری که دو میز برای 150 اتاق پیش‌بینی می‌شود و به ازای هر 100 اتاق خواب یک میز اضافه در نظر گرفته شود.نتیجه: به ازاء 75 تا 100 اتاق 1 میز به طول 180 سانتیمتر پیش‌بینی می‌شود.
نگهداری چمدان‌ها
یک انبار قفل‌دار در مجاورت ایستگاه پادو که دارای طبقه‌بندی برای بارهای تحویل داده شده باشد. از این مکان یک درب مستقیم به سمت خیابان تعبیه می‌شود. ایستگاه پادو حدود 5/4 مترمربع فرض می‌شود.
تلفن
تلفن‌های داخل به صورت کیوسک‌های عمومی در مجاورت لابی باید تعبیه شود و حداقل یک تلفن به ازاء هر 100 اتاق خواب پیش‌بینی شود پس به ازاء 75 تا 100 اتاق خواب حدود 1 تا 2 کیوسک تلفن پیش‌بینی می‌شود.
دفاتر اداری یک هتل به 4 قسمت تقسیم شده‌اند.
پیشخوان لابی و دفتر لابی
حسابداری
مدیریت ارشد
فروش و تدارکات
حال هر یک را جداگانه بررسی می‌کنیم.
1- پیشخوان و دفتر لابی
این بخش همانطور که در مبحث لابی عنوان شد شامل فضاهای زیر می‌باشد:
پیشخوان لابی
پذیرش
معاون مدیریت
مسئول اتاق‌ها
قسمت رزرواسیون
مدیر رزرواسیون
اپراتورهای تلفن
اتاق کنترل برق
صندوق امانات
اتاق شمارش پول
فضای کاری پست
توالت‌ها
انبار و دستگاه کپی
برای هر فضای کار 180 سانتیمتر فضا در نظر گرفته می‌شود.
2- دفتر حسابداری
بهترین مکان برای این دفتر در مجاورت پیشخوان لابی است تا با داشتن فاصله مناسب ارتباط اصلی را داشته باشد و مجموعه حسابداری شامل فضاهای ذیل است:
یرش
مدیر حسابداری
دستیار مدیر حسابداری / حسابرس
صندوقدار
مسئول پرداخت صندوقها
فضای کارمندان حسابداری
اتاق کامپیوتر
منشی
انبار ـ کپی
3- دفتر مدیر اجرایی
کوچکترین قسمت از بخش‌های لابی است که در هتل‌های کوچک این بخش با دفتر لابی کار می‌کند و در هتل‌های بزرگتر شامل فضاهای زیر است:
قسمت پذیرش
مدیر عمومی
معاونین مدیر اجرایی
مدیریت بخش عرضه غذا و نوشیدنی
منشیگری
اتاق کنفرانس
توالت
انبار
کپی
4- دفاتر فروش و تدارکات
این دفاتر مسئول جلب گروه‌های کاری و سرویس‌دهی، جلسات و ضیافات می‌باشد شامل قسمت‌های زیر است:
پذیرش
مدیریت فروش
نماینده فروش
مدیریت روابط عمومی
مدیر تدارکات
مدیر ضیافات
اتاق ثبت نام
فضاهای غذا خوری
طور کلی جدول زیر گنجایش تعداد صندلی‌ها را برای اماکن غذاخوری و نوشیدنی نشان می‌دهد.
| 200 اتاق (صندلی) | 300 اتاق (صندلی) | 400 اتاق (صندلی) | |
| کافی شاپ | 150 | 225 | 200 |
| رستوران عرضه غذاهای ویژه | – | 100 | 125 |
| سالن صرف نوشیدنی | 100 | 115 | 125 |
| پیشخوان عرضه نوشیدنی در لابی | – | 35 | 50 |
| پیشخوان عرضه نوشیدنی در رستوران | – | – | 25 |
رستوران دارای سبک، شیرینی فروشی، فروش غذاهای سبک که بسته به نوع هتل و مخاطب پیشنهاد می‌گردد.
توجه به نکات زیر برای رستوران‌ها ضروری است:
- حدوداً 10% از صندلی‌ها را برای مهمانان تنها در کنار پیشخوان قرار دهید.
- فضایی را جهت بوفه سلف سرویس یا ویترین غذا قرار دهید.
- حدود برای هر 100 صندلی یک ایستگاه خدمات رسانی در نظر گرفت تا بتوان وسائل غذاخوری موردنیاز از قبیل رومیزی، دستمال و… را تأمین نمود.
- برای رستوران یک سرسرای ورودی پیش‌بینی شده تا در هنگام ورود، جو رستوران احساس گردد.
فضاهای ورزشی
امکانات ورزشی در اغلب هتل‌ها دیده می‌شود با این تفاوت که بسته به استقبال مسافرین و بسته به هدف مسافر از سفر سرانه‌ها متغیر است.
یک هتل می‌تواند فضای ورزشی زیر را داشته باشد که بسته به نوع مسافر ابعاد فضا متغیر است.
- اتاق تمرینات ورزشی
- سالن ورزشی کوچک
- تنیس
- بازیهای توپی (والیبال ـ بسکتبال)
فضاهای پشتیبان
سرویس‌های بهداشتی موردلزوم و همچنین فضاهایی برای ارائه حوله، بوفه و انبار اثاثیه تعبیه شود.
ملاحظات عملی
سیرکولاسیون‌ها
جابجایی مسافران، کارکنان و تدارکات در یک هتل الگوی چرخشی خاصی دارد. روابط عملکردی بین فضاهای مختلف هتل با توجه به ارائه سرویس‌دهی به فضاها مشخص می‌شود موقعیت طبقات، خدمات پشت صحنه، خدمات سرویس‌دهی بدو ورود و زون‌های ارتباطی هر کدام باید در جای خود شکل‌گیری شوند. چرخه مهمانان و خدمات به دو دلیل از یکدیگر متمایز می‌شوند تا:
- از مزاحمت و تأخیر و ناراحتی مسافران جلوگیری شود.
- مناطق سرویس‌دهی را قادر سازد تا بطور مفیدی برنامه‌ریزی کنند و کنترل و امنیت آسانتر صورت پذیرد.
دسترسی‌های عمومی
با توجه به سایز و موقعیت ساختمان ممکن از آرایش‌های متغیری استفاده شود.
- ورودیهای ثانویه: برای رستوران‌ها و جهت مسافرین خارجی و برای کلوپ‌های بدنسازی و جهت مجزا شدن از پذیرش اصلی هتل برای سالن جشن و رستوران در دسترسی ثانویه ممکن است محلی برای تاکسی و ماشین موردنیاز باشد.
- پیش فضاهای مختلف جهت دسترسی به تسهیلات مختلف: پیش فضاهای متوالی در ورودی می‌توانند طرحی زیبابرای لابی درنقاط افتراق ایجادکنند.همچنین فضاهای دسترسی ازپارکینگ‌هابه لابی نیاز می‌باشد.
پارکینگ‌ها
تخمین میزان ترافیک برای ماشین‌ها و تاکسی‌های مهمانان و بازدیدکنندگان غیردائمی نیاز است همچنین پارکینگ اتوبوس برای تورها و پارکینگ کارکنان ماشین‌های خدمات‌رسانی نیز باید در نظر گرفته شوند. میزان پارکینگ بستگی به موقعیت هتل، موقعیت بازاریابی نوع مسافر و نوع سلیقه نفر و نیازهای طراحی و اقلیمی دارد.