پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
ضوابط حفاظت ساختمان در برابر حریق
ضوابط حفاظت ساختمان در برابر حریق با دو هدف مهم و اساسی، نجات جان افراد ساکن در ساختمان و انجـام اقـدامات حفـاظتی جهت جلوگیری از گسترش حریق، توسط تجهیزات ایمنی است.
ضوابط مربوط به فاصله ساختمان‌ها از یکدیگر با توجه به نوع کاربری
- جایگاه‌های سوخت از قبیل عرضه بنزین و گاز محل استقرار مخازن، حداقل هفت متر فاصله از پلاک‌های مجاور و معبر عمومی داشته باشند. ابعاد پلاک جایگاه با توجه به این موارد در نظر گرفته شود.
- عدم احداث ساختمان‌ها با کاربری سینما، سالن اجتماعات، مدارس، مساجد و اماکن پرجمعیت از این قبیل در مجاورت جایگاه‌های سوخت.
- پلاک‌های مجاور در جایگاه‌های سوخت تا ارتفاع دو طبقه روی پیلوت بلامانع بوده و به ازای هر طبقه افزایش ارتفاع، نسبت به دو طبقه روی پیلوت بلامانع است.
- به ازای هر طبقه افزایش ارتفاع نسبت به دو طبقه روی پیلوت، عقب نشینی سه متر در ضلع مجاورت جایگاه سوخت رعایت شود.
- دیوار مجاور جایگاه، بدون هیچگونه روزنه و داکت با جبهه باز، به طرف جایگاه سوخت و تأمین ایستائی بر حسب تحمل فشار ۷کیلوگرم بر سانتیمتر مربع ( ۷ اتمسفر فشار ناشی از انفجار گاز مواد نفتی) در نظر گرفته شود.
ضوابط مربوط به مسیر و دستگاه پله اضطراری
- در ساختمان‌های با حداکثر ارتفاع ساختمان، ۳۰ متر یا ۹ طبقه روی پیلوت، دستگاه پله اصلی به عنوان دستگاه پله اضطراری مد نظر قرار می‌گیرد. به نحوی که دستگاه پله از ایستگاه مشترک ورودی واحدها و آسانسور در طبقات کاملاً جداسازی شود.
- در ارتفاع بیش از ۳۰ متر یا بیشتر از ۹ طبقه روی پیلوت، ضروری است دو دستگاه پله به نحوی در نظر گرفته شود که در طبقات به یکدیگر راه داشته باشند.
- ساختمان‌های با ۳ طبقه روی پیلوت و هر طبقه شامل ۸ واحد، ساختمان‌های با ۴ طبقه روی پیلوت و هر طبقه شامل ۶ واحد و ساختمان‌های با ۵ طبقه روی پیلوت و هر طبقه شامل ۳ واحد و ساختمان‌های ۶ طبقه روی پیلوت و بیشتر، حتی با یک واحد در هر طبقه مشمول بند ۱ می‌شوند.
- برای ساختمان‌های خاص طبق نظر کارشناس سازمان آتش نشانی.
- در ضمن دستگاه پله اضطراری علاوه بر دستگاه پله اصلی، برای سالن اجتماعات با ظرفیت بیش از یک صد نفر، سینماها، بیمارستان‌ها، هتل‌ها، … ضروری است.
- در یک ساختمان با کاربری مختلف (مسکونی، تجاری، دفتر کار) ضروری است از نظر ایمنی، دستگاه پله مسکونی مستقل از دستگاه پله کاربری‌های دیگر در نظر گرفته شود.
- راه دسترسی به انبار تجاری واقع در زیرزمین، از انتهای انباری غیر مجاز بوده و مقتضی است از داخل واحد تجاری با فاصله حداکثر ۱/۲ متر از معبر عمومی و ترجیحاً بطور مستقل از برگذر در نظر گرفته شود.
ضوابط مربوط به آسانسور
- آسانسور خارج از مرکز دستگاه پله طراحی شود.
- چاه آسانسور تا روی فوندانسیون ساختمان امتداد یابد یا در صورت قرار داشتن فضای آزاد زیر چاهک آسانسور یک ستون زیر ضربه گیرهای چاهک با تأمین ایستائی پنج هزار نیوتن بر متر مربع در نظر گرفته شود.
- ابعاد مفید چاه آسانسور حداقل ۱۵۰×۱۵۰ سانتیمتر است.
- در چاه آسانسور داخل موتور خانه تأسیسات قرار نگیرد.
- در نظر گرفتن اطاق مستقل برای موتورخانه آسانسور، دریچه به ابعاد حداقل ۸۰×۶۰ سانتیمتر زیر کف مو تور خانه روی دیوار جانبی با بازشو به بیرون.
- هر گونه بازشو (روزنه، دریچه) به چاه آسانسور بجز در ورودی به چاه و دریچه غیر مجاز است.
- رعایت تمامی اصول استاندارد مربوط به آسانسور.
ضوابط مربوط به رمپ پارکینگ
- شروع رمپ با ۲/۵ متر فاصله از معبر عمومی (پیاده رو)
- شیب حداکثر ۱۵ ٪
- رعایت ارتفاع حداقل ۱۹۵ سانتیمتر از روی رمپ تا زیر سقف بالای رمپ.
- حداقل قطر در چرخش ۱۸۰ درجه ۱۲ متر رعایت شود.
- حداقل وتر مثلث در زاویه چرخش ۹۰ درجه رمپ ۷ متر رعایت شود.
- در نظر گرفتن دو رمپ با عرض حداقل ۳/۵ متر یا یک رمپ با عرض حداقل ۵ متر برای پارکینگ با ظرفیت بیش از ۲۴ خودرو بصورت رفت و برگشت ضروری است.
- در نظر گرفتن رمپ به عرض حداقل ۳/۵ متر برای پارکینگ با ظرفیت کمتر از ۲۴ خودرو ضروری است.
- در نظر گرفتن راه دسترسی دستگاه پله و رمپ برای پارکینگ‌ها در طبقات فوقانی و زیرزمین به کد همکف تراز خروجی ضروری است.
- تأمین راه دسترسی خودرو صرفاً توسط جک آسانسور و در نظر نگرفتن رمپ غیر مجاز (بجز پارکینگ‌هائی که تمام طبقات کاربری پارکینگ دارد و در این مورد رمپ بصورت ترجیحاً مطرح است).
- دور بندی ایستگاه مشترک دستگاه پلکان و آسانسور در پارکینگ ساختمان‌ها و نصب در دودبند خود بسته شو.
ضوابط مربوط به موتور خانه تأسیسات
- طراحی موتورخانه تأسیسات خارج از زیربنا و در صورت عدم امکان، مجاور یک جبهه به فضای آزاد با پنجره به فضای آزاد در نظر گرفته شود.
- موتورخانه تأسیسات در جوار چاه آسانسور، دستگاه پله و سالن اجتماعات قرار نگیرد. و در صورت عدم امکان، دیوار مشترک بین آنها مقاوم حریق باشد.
- داکت مستقل برای لوله‌های تأسیسات، کابل‌های برق و دودکشها در نظر گرفته شود.
ضوابط مربوط به سیستم اعلام کننده حریق
- برای ساختمان‌ها که نیاز به راه دسترسی یا پله اضطراری داشته باشند و ساختمان‌های صنعتی، انبارها، اداری، عمومی، سینماها، سالن‌های اجتماعات مراقبتی، درمانی، اقامتی، مجتمع‌های تجاری و اماکن پرمخاطره ضروری است.
ضوابط مربوط به استعلام از سازمان آتش نشانی و نظریات کارشناسی
- با توجه به موقعیت، کاربری، شرایط ساختمان‌ها ضروری است هر یک از ساختمان‌های مستقل، جهت اخذ نظریات کارشناسی و تشکیل پرونده و حفظ سوابق برای مواقع اضطراری و بررسی علل حریق و حادثه از سازمان آتش نشانی استعلام شود.
- همواره نظریات کارشناسی سازمان آتش نشانی در اولویت قرار دارد.
دستورالعمل مربوط به نمای سنگ و شیشه
- شیشه از نوع سکوریت باشد.
- از پشت نمای داخل ساختمان در قسمت داخل واحدها در هر طبقه از کف تمام شده اجرای جانپناه با مصالح ساختمانی به ارتفاع حداقل ۸۰ سانتیمتر ضروری است.
- ضخامت شیشه متناسب با ابعاد شیشه در نظر گرفته شده و برای فرم شیشه هر شش متر ارتفاع یک ژوئن دو سانتی اجراء شود.
- هر سه متر ارتفاع سنگ روی نیشی قرار گیرد و اسکوپ کامل شود.
- فرم شیشه محکم و فیکس اجراء شود.
- سنگ‌های روی درپوش ها کاملاً رولپلاک شوند.
- در محل تقاطع دیوارهای جداکننده با فرم نمای شیشه، به منظور ممانعت گسترش حریق از دو فضای مجاور به یکدیگر و از پشت نمای شیشه به عرض حداقل یک متر با مصالح ساختمانی مقاوم حریق احداث شود.
- فضاهای جدا از یکدیگر واقع در پشت نمای شیشه، نسبت به یکدیگر، با مصالح ساختمانی غیر قابل اشتعال کاملاً جداسازی شوند.
دستور العمل مربوط به برق و روشنائی اضطراری ساختمان
- سیستم برق بر اساس مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان ایران رعایت شود.
- تابلوی برق مجاور در اصلی داخل واحد در نظر گرفته شود.
- تابلو برق حداقل مجهز به فیوز مینیاتوری مستقل برای سرویس بهداشتی (حمام و تو‌الت)، آشپزخانه، سالن، اطاق خواب‌ها، کولر…. باشد.
- هر یک از تابلوهای برق به کلید قطع برق در صورت نشت جریان (FI) مجهز شود.
- کابل‌ها و لوله‌های سیستم برق از داکت‌های مستقل یا داخل دیوار عبور نمایند.
- در نظر گرفتن سیستم ارتینگ و صاعقه گیر.
- در نظر گرفتن روشنائی ۱۲ ولت تغذیه از باتری با شارژ و رله اتوماتیک برای دستگاه پله و مسیر اضطراری، کابین آسانسور، زیرزمین‌های فاقد نور طبیعی، سالن اجتماعات، موتورخانه، مجتمع‌ها، واحدهای تجاری، مجتمع‌های تجاری، بیمارستان‌ها، کتابخانه‌ها و موزه‌ها و هتل‌ها….
- سیستم برق اماکن مرطوب، از قبیل استخر و محوطه مربوط از کف، تمام شده تا ارتفاع ۲/۲ متر در صورت بهره برداری از ۲۲۰ ولت از نوع حفاظت شده در نظر گرفته شده است.
دستور العمل مربوط به آسانسور
- رعایت تمام اصول استاندارد مربوط به آسانسور.
- عدم عبور هر گونه لوله‌های تأسیسات آب سرد، گرم، دودکشها، لوله‌های گاز و کابل‌های برق از داخل چاه آسانسور (بجز تجهیزات آسانسور).
- نصب قفل سویچی روی دریچه زیر کف موتورخانه و در اتاق موتور خانه آسانسور.
- نصب مشبک فلزی با خانه‌هائی به ابعاد ۲×۲ سانتیمتر روی پنجره و روزنه‌های اتاق موتورخانه آسانسور.
- کابین آسانسور به در، آیفون ثابت روی بدنه بدون گوشی متحرک، زنگ خطر، تهویه، روشنایی ۱۲ ولت تغذیه از باتری با شارژ و رله اتوماتیک مجهز شود.
- در نظر گرفتن تجهیزات کامل ایمنی آسانسور (از قبیل گاورنر، پاراشوت، میکروسوئیچ‌های کنترل کننده).
- دیوارهای جانبی چاه آسانسور خود ایستا و مقاوم حریق بدون هیچگونه روزنه اجرا شود.
- در نظر گرفتن چاه ارت و اتصال اسکلت فلزی چاه، کابین، قاب وزنه، تجهیزات موتورخانه و کلیه قسمت‌ها به سیستم ارتینگ با مقاومت حداکثر ۵ اهم.
- اخذ تأیید از شرکت بازرسی و کیفیت و استاندارد ایران.
دستورالعمل مربوط به سیستم گرمایش ساختمان
- کلیه ساختمان‌های تجاری و فروشگاه‌ها از سیستم حرارت مرکزی یا پک ایچ استفاده نمایند (استفاده از بخاری با شعله رو باز مجاز نیست).
- سیستم گازکشی ساختمان مورد تأیید اداره گاز قرار گیرد.
- برای هر یک از انشعابات گاز بجز روشنائی‌ها در نظر گرفتن دودکش بطور مستقل و امتداد آن تا ارتفاع ۸۰ سانتیمتر بالاتر از پشت بام و نصب کلاهک مناسب ضروری است.
- شومینه‌ها و دستگاه‌های گازسوز (کلیه مشعل‌ها) به شیر کنترل ترموکوپل مجهز شوند.
- آشپزخانه رستوران‌ها حتی المقدور زیر فضای آزاد مستقر شود. در صورت استقرار زیر احداث بنا، در مجاورت فضای آزاد قرار گیرد و بالای آشپزخانه سالن اجتماعات وجود نداشته باشد.
دستور العمل مربوط به موتور خانه تأسیسات
- در نظر گرفتن در فلزی و آستانه زیر در برای موتورخانه.
- در نظر گفتن تهویه به تناسب حجم موتورخانه.
- کلیه دیگ‌های تحت فشار دارای سوپاپ اطمینان باشند.
- سیم کشی‌های برق بصورت توکار یا از داخل لوله مخصوص عبور نمایند.
- روشنائی‌ها از نوع مخصوص حفاظ دار باشند.
- موتورخانه تأسیسات به تجهیزات ایمنی و آتش نشانی زیر نظر کارشناس مجهز شوند.
- مجهز به کف شوی باشد.
- حداقل ۱/۳ فضای موتورخانه بصورت فضای پرت منظور شود.
دستورالعمل مربوط به جانپناه، داکت و نورگیر و بازشوها
- احداث جان پناه با ارتفاع حداقل ۸۰ سانتیمتر، از کف تمام شده اطراف پشت بام، تراس، بالکن، دستگاه پله، اطراف داکت‌های واقع در پشت بام، پرتگاه‌ها و پشت بام ساختمان‌های ۶ طبقه به بالا موزایک فرش شود و از آسفالت و ایزوگام استفاده نشود.
- استفاده از شیشه یا اشیاء برنده جهت حفاظ جانپناه مجاز نیست. در صورت استفاده از نرده، حفاظ‌ها بصورت عمودی و با فاصله حداکثر ۱۰ سانتیمتر از یکدیگر باشد.
- نصب کوپل طلق دار، روی نورگیرهای پشت بام و در صورتی که از شیشه در قسمت نورگیرها و داکت‌ها روی پشت بام استفاده شده، ضروری است مشبک فلزی با خانه‌هائی به ابعاد حداکثر ۲×۲ سانتیمتر با قاب مقاوم زیر شیشه ها نصب شود.
- دیوارهای جانبی داکت‌ها مقاوم حریق و بدون درز اجرا شود.
- در صورت استفاده از شیشه جهت رفع مشرفیت، شیشه‌ها بصورت فیکس باشد در قاب فلزی با دوربندی کامل و نوار دور شیشه نصب شوند و در صورت استفاده از شیشه سکوریت بطور اصولی و با استحکام لازم در محل خود مستقر شود.
- عدم استفاده از شیشه در قسمت کتیبه بالای درب اصلی ورودی به واحدها.
دستور العمل مربوط به سیستم لوله کشی آب آتش نشانی ساختمان‌ها
- ساختمان‌های به ارتفاع حداکثر سه طبقه روی پیلوت و یک واحد در هر طبقه و زیر بنا در هر طبقه، حداکثر ۱۴۰ متر مربع نیاز به لوله کشی آب آتش نشانی ندارد.
- ساختمان‌های مسکونی با ارتفاع سه الی پنج طبقه روی پیلوت و زیر بنا، از ۱۴۰ متر مربع تا ۲۳۰ متر مربع نیاز به اجرای سیستم لوله کشی آب، با لوله به قطر ۱/۵ متر و نصب جعبه F به صورت یک طبقه در میان شروع از همکف دارند.
- ساختمان‌های مسکونی با ارتفاع سه الی پنج طبقه روی پیلوت، با زیر بنای بیش از ۲۳۰ متر مربع، با لوله به قطر ۱ الی ۲ اینچ و نصب جعبه F در تمام طبقات با نظر کارشناس آتش نشانی لازم است.
- سایز لوله اصلی و ظرفیت منبع طبق نظر کارشناس آتش نشانی و دبی خروجی برای مدت ۱۰ دقیقه تا زمان رسیدن نیروی عملیاتی آتش نشانی در نظر گرفته می‌شود. در نظر گرفتن پمپ با رله اتوماتیک جهت تأمین حداقل ۳ آتمسفر فشار برای هر یک از سر نازل‌ها.
- انبارها، واحدهای صنعتی، تولیدی ضروری است مجهز به استخر آب با ظرفیت متناسب با محل، چاه و سیستم پمپاژ با رله اتوماتیک باشند و در نظر گرفتن ژنراتور برق اضطراری جهت مواقع ضروری و قطع برق (زیر نظر کارشناس آتش نشانی).
دستورالعمل مربوط به نازک کاری و دکوراسیون داخلی ساختمان‌ها
- عدم استفاده از مواد قابل اشتعال (از قبیل موکت) داخل راهروها و دستگاه پله اضطراری یا ایستگاه‌های ورودی واحدها و سقف.
- عدم استفاده از مواد قابل اشتعال جهت دکوراسیون و نازک کاری سالن‌های اجتماعات، سینماها و راه‌های دسترسی اضطراری در کلیه ساختمان‌ها.
دستور العمل مربوط به استخر و محوطه استخر
- موتورخانه و مشعل‌ها خارج از محوطه استخر مستقر شوند.
- در نظر گرفتن روشنائی اضطراری ۱۲ ولت تغذیه از باتری با شارژر و رله اتوماتیک
- جداسازی محوطه استخر بوسیله در قفل دار سوئیچی از دیگر قسمت‌های ساختمان ضروری است.
- در بالا و اطراف سکوی شیرجه (دایو) تا فاصله حداقل ۳ متر از ولتاژ حداکثر ۱۲ ولت بهره برداری شود.
- کلیه شیشه‌های مشرف به استخر و رختکن از نوع سکوریت انتخاب شود.
- کف سازی محوطه استخر لغزنده نباشد.
- سیستم گرمایشی بصورت حرارت مرکزی تغذیه شود.