توصیههای اجرایی در ساختمانهای اسکلت فلزی
اسکلت فلزی
فولاد به عنوان مادهای با مشخصات خاص و منحصر بفرد، مدتهاست در ساخت ساختمانها کاربرد دارد. قابلیت اجرای دقیق، رفتار سازهای معین، نسبت مقاومت به وزن مناسب، در کنار امکان اجرای سریع سازههای فولادی همراه با جزئیات و ظرافتهای معماری، فولاد را به عنوان مصالحی منحصر و ارزان در پروژههای ساختمانی مطرح نموده است. به نحوی که اگر ضعفهای محدود این ماده، نظیر مقاومت کم در برابر خوردگی و عدم مقاومت در آتش سوزیهای شدید به درستی مورد توجه و کنترل قرار گیرند، امکانات وسیعی در اختیار طراح قرار میدهد که در هیچ ماده دیگر قابل دستیابی نیست.
توصیههای اجرایی در ساختمانهای اسکلت فلزی
اگر دهانه خرپا یا شاهتیری بیش از ۸ متر باشد، برای جبران تغییر شکل در اثر بار مرده باید قبلاً به آن کوژ یا خیز منفی (پیش خیز) یا تغییر شکل رو به بالا بدهید. مقدار تغییر شکل را مهندس محاسب تعیین میکند.
برای جلوگیری از خوردگی قطعات فولادی حداقل ضخامت اجزای اعضای سازهای که در فضای خارج و در معرض عوامل جوی یا اثرات خورنده دیگر قرار دارند، از ۶ میلیمتر کمتر نباشد. در محیطهای خشک و به دور از هر گونه آثار خورندگی، این مقدار به ۵۵ میلیمتر کاهش مییابد.
به کار بردن روشهای گرم کردن موضعی یا تغییر شکل مکانیکی برای ایجاد انحنا و یا از بین بردن آن (راست کردن خم) مجاز است. دمای موضعهای گرم شده نباید از ۵۶۵ سانتیگراد برای فولادهای قوی مخصوص و ۶۵۰ درجه سانتیگراد برای فولادهای نرمه بیشتر باشد. صافکاری آهن آلات در درجه حرارتهای بالا به نوعی که رنگ محل تحت حرارت آبی باشد، مجاز نیست.
لبههایی که با شعله بریده میشوند، (و در آینده محل وارد شدن تنشهای کششی بزرگی خواهد بود) باید کاملاُ یکنواخت و خالی از ناهمواریهای بیش از ۵ میلیمتر باشند. ناهمواریها و خراشیدگیهای بیش از ۵ میلیمتر را باید با سنگ زدن و در صورت لزوم با جوش هموار تعمیر کاری کرد. همچنین لبههای بریده شده با شعله که مصالح جوش در آن قرار خواهد گرفت، باید تا حد امکان عاری از ناهمواری و بریدگی باشد.
در درزهای فشاری که در آنها انتقال نیرو از طریق فشار تماسی مستقیم قسمتی از ظرفیت اتصال را تشکیل میدهد، باید سطوح قطعات در تماس، به وسیله تراش دادن، سوهان زدن، سنگ زدن و روشهای مناسب دیگر به خوبی آماده شده باشد.
در بلند کردن قطعات به ویژه شاهتیرهای بلند و خرپاها باید از نقاط مخصوص که قبلاً معین شده، با احتیاط کامل به منظور جلوگیری از ایجاد تنش زیاد در قطعه استفاده کرد.
به منظور تصحیح نقایص جزئی ساخت معمولاً میتوان از تراش، ضربه و یا بزش کم استفاده کرد، ولی هرگز نباید از مشعل برش، مخصوصاً برای رفع نقایص قطعات اصلی که معمولاً تحت فشار هستند، استفاده نمود. استفاده از مشعل ممکن است در رفع نقایص تیرهای فرعی که تحت فشار نیستند،، مجاز باشد. در هر صورت، پس از رفع نقص، تمیزکاری سطوح، مخصوصاً سطوحی که روی هم قرار میگیرند، الزامی است.
در صورتی که در ابعاد نهایی اسکلت فلزی انحرافاتی مشاهده شود، اگر مقادیر آنها از مقادیر انحراف مجاز نصب بیشتر نباشد، کار انجام شده در ردیف کار خوب به شمار میآید. به طور کلی، هر یک از قطعات نصب شده باید شاغول یا تراز شود و در محور صحیح تشخیص طبق نقشه قرار میگیرد، به شرطی که انحراف آن از ۵۰۰/۱ بیشتر نباشد.
در نصب قطعات فلزی همواره خطرات جانی وجود دارد؛ بنابراین باید کلیه نکات ایمنی، چه از نظر پوشش و چه از نظر کاری رعایت شود. قطعات فلزی در نصب مقدماتی (موقت) باید به پیچ و مهره یا هر وسیله ممکن، به نحوی که در مقابل تنشهای نصب و مانور کارگران مقاومت نماید، به هم متصل شوند. به جز در مواردی که در بادبندهای کافی به طور دائمی در اسکلت تعبیه شده است، همواره باید از مهارها و بادبندهای موقتی و مستحکم تا زمانی که ایمنی ایجاب میکند و اسکلت فلزی پایداری خود را به دست نیاورده است، برای جلوگیری از خطر سقوط قطعات فلزی استفاده کرد.