پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
دانلود تحقیق جغرافیای تاریخی رباط کریم
درس:
روش تحقیق در تاریخ
موضوع:
جغرافیای تاریخی رباط کریم
طـرح مسألـه
طرح مسأله
از آنجاییکه شهرستان رباط کریم جزء شهرهای تاریخی حومه پایتخت محسوب می گردد سیر تاریخی شهرستان رباط کریم چه تأثیری بر صنعت توریسم آن نهاده است.
فرضیه
رباط کریم با داشتن قدمت بلند و تاریخی و اینکه در مسیر راه ارتباطی جاده ابریشم واقع شده بوده و نیز ویژگی های خاص تاریخی، قابلیت های بالفعل و بالقوه ای در زمینه صنعت توریسم دارا می باشد.
چکیده
رباط کریم با مساحت 549 کیلومتر مربع حدود 9/2 درصد از مساحت کل استان تهران به خود اختصاص داده است. این شهرستان به دلیل مجاورت مناطق کویری دارای آب هوای خشک میباشد. این منطقه در دوران تاریخی نزدیک به شهر باستانی ری بوده، همچنین با قرار داشتن در مسیر راه ارتباطی جاده ابریشم از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. رباط کریم در زمان مشروطه یکی از پایگاههای مشروطه خواهان بوده و به دلیل موقعیت خاص استراتژیک در تابستان 52،مانور نظامی پیمان سنتو با حضور محمد رضا پهلوی در رباط کریم برگزار شد و نیز به لحاظ اقتصادی دارای واحدهای صنعتی متعددی می باشد.
شناخت و برقراری رابطه ای معقول و متناسب میان اجزای تشکیل دهنده محیط طبیعی است و این دقیقاً همان کاری است که جغرافیا در بعد کاری خود بر عهده دارد. با توجه به اینکه شناخت «مقدمه برنامه ریزی است». لذا در این فصل ابتدا به موقعیت جغرافیایی منطقه می پردازیم.
محیط جغرافیایی که در منطقه در اشکال و ابعاد مختلف و با عملکرد های متفاوت بر پهنه آن جدایی گرفته است، میدان و فضای فعالیت و پویش منطقه است، شناخت و برقراری رابطه ای معقول و متناسب میان اجزای تشکیل دهنده محیط طبیعی است و این دقیقاً همان کاری است که جغرافیا در بعد کاربردی خود بر عهده دارد.
1-1) موقعیت جغرافیایی
شهرستان رباط کریم در جنوب غربی استان تهران دارای وسعتی معادل 330 کیلومتر مربع می باشد. ارتفاع آن از سطح دریا برابر 1050 متر می باشد و در طول جغرافیایی 04َ ، 51َ درجه و عرض جغرافیایی 28َ قرار گرفته است. (پاپلی یزدی، 1370، ص157)
این شهرستان از شمال به شهرستان شهریار (بخش مرکزی) از جنوب به شهرستان ری (بخش فشافویه) از شرق به شهرستان اسلامشهر (بخش مرکزی) و از غرب به شهرستان ساوه (بخش زرند) محدود می گردد.
از لحاظ ویژگی های جغرافیایی مخروط افکنه یا جلگه آبرفتی پایکوهی می باشد که روی مخروط افکنه کرج قرار گرفته و با شیبی از شمال به جنوب به طرف شرق گسترش یافته و شیب غربی آن نسبت به شیب شمالی کمتر می باشد. (سازمان مدیریت و برنامه ریزی، 1379، ص 12)
نقشه 4-1 موقعیت جغرافیایی شهرستان رباط کریم در استان تهران
مأخذ کلانشهر تهران (حبیبی، 1384، ص 44)
2-1) تقسیمات سیاسی
این شهرستان در سال 1359 از حالت دهستان به بخش تبدیل شد تا قبل از سال 1368 یکی از بخش های شهرستان کرج بود و با گسترش شهریار، رباط کریم همراه شهریار از شهرستان کرج در آن مجزا شد و رباط کریم در سال 1375 به صورت شهرستان مستقل درآمد. این شهرستان از 3 بخش و 6 شهر به اسامی رباط کریم، صالح آباد، نسیم شهر، گلستان، شهرجدید پرند و 7 دهستان تشکیل شده است.
جدول 4-1 تقسیمات شهرستان رباط کریم
مأخذ: مرکز آمار ایران (بدیعی، 1384، ص28)
3-1) زمین شناسی و ساختار زمین
از نظر دیرینه شناسی، زمینهای این منطقه به دوران کواترتری که مربوط به دوران سوم و چهارم زمین شناسی است می باشد. در این دوران فرسایش به عنوان یک عامل مهم نقش اساسی در تغییر چهره زمین داشته است. با توجه به تصاویر ماهواره لندست مشاهده می گردد که زمین های این شهرستان از فرسایش رسوبات آبرفتی رودخانه بوجود آمده است. از دوره پلیوستوسن نشانه هایی از کنگلومرا و سازند کهریزک در شرق رباط کریم و غرب سرخ حصار مشاهده می شود. سازنده فوقانی شامل کنگلومرا، ماسه سنگ و مارن از دوره میوسن دوران سوم، اطراف رودخانه شور در جنوب غربی دربر گرفته است، درقسمت بالا گدازه های روان ریوداسیتی و سنگ های آذر اَواری در دو سوی رودخانه (در نزدیکی آلارد و پرندک) گسترده شده اند. سایر قسمت ها منطقه نیز از لحاظ سنگ شناسی از ویژگی های متفاوتی برخوردار می باشند. سن تشکیل بلوک جنوبی و مرکزی و ائوسن بالایی و سن تشکیلات بلوک شمالی و مرکزی الیگوسن پایین می باشند.
سنگ های متفرقه در یک محیط رسوبی کم عمق دریایی با ترکیب آتشفشانی تشکیل شده اند و ترکیب اصلی آنها توف های سبز کرج با سن ائوسن و ترکیبی از آندزیت، تراکیت، تراکی آندزیت، ریولیت، بازالت های تیره رنگ و سنگ های آذر اَواری داسیتی و ریوداسیتی.
مهمترین ویژگی آندزیت ها داشتن بافتی پورفیری با کانی های سفید رنگ پیروکسن و پلاژیوکلاز و زمینه رنگ قرمز است که این سنگ به علت ویژگی هایی به عنوان سنگ تزئینی نیز کاربرد دارد.
دایک و سیل های نفوذی با جنس ریولیتی و دگرسانی شدید نیز در غرب شهرستان به وفور بافت می شود. این توده های نفوذی که رنگ سبز آنها دلیل بر وجود کانی کلریت است سبب دگرسانی در منطقه و تشکیل کانی های ثانویه مثل باریت، کلسیت، کوارتز، کلدسونی و چرت شده است که می تواند در برخی از نقاط جنبه اقتصادی نیز داشته باشد. از دیگر لیتولوژی منطقه رسوبات تخریبی مثل شن، ماسه و رُس است که در دیگر بخش ها در اثر فرسایش به وفور دیده می شود. (فرمانداری شهرستان رباط کریم، 1378، ص16)
4-1) خاک و پوشش گیاهی
منابع خاک: مشاهدات مربوط به تصاویر ماهواره ای حاکی از آن است که خاک ها این شهرستان بر اثر ته نشین شدن رسوبات حاصل از آب رودخانه کرج ایجاد گردیده و چون این رودخانه از ارتفاعات بلند البرز سرچشمه گرفته و به سمت زمین های پست مرکزی ایران جریان دارد قادر بوده تا رسوبات زیادی در این قسمت اولیه خود حمل نموده و در محدوده شهرستان های شهریار و رباط کریم ته نشین نماید. با توجه به شدت و میزان آب، رسوباتی که ته نشین شده اند به این صورت می باشد که در محدوده دشت کرج ابتدا قلوه سنگ ها ته نشین شده و سپس شن های بزرگ و بعد از ان با توجه به کاهش سرعت و حجم آب شن و خاک های رسی شنی در محدوده فعلی این شهرستان و قسمتی از اراضی شهرستان شهریار ته نشین گردیده است.
خاک های سطح الارض این منطقه اغلب رسی شنی بوده و هرچه به سمت جنوب و شرق این منطقه به پیش می رویم خاک رس آن افزوده می شود، این خاک ها که بر اثر آبرفتی های رودخانه کرج طی دو میلیون سال بوجود آمده یکی از مرغوب ترین خاک های کشاورزی می باشد.
خاک های سطح الارض منطقه نیز به این صورت است که بعد از لایه رسی، شن و ماسه و سپس یک لایه سنگی معروف به سنگ جوش (کنگلومرا) می باشد. که به صورت پراکنده در اعماق مختلف قرار داشته و در قسمت های تحتانی ماسه های قرمز وجود دارد.
در دشت های دامنه ای نوع بافت خاک لومی رسی، رسی و بدون سنگریزه عمیق و دارای قابلیت خوبی برای زراعت های آبی می باشد.
در دشت ها رودخانه ای نوع بافت خاک لومی سیلیت دار تا رسی شنی سیلیت دار است. این اراضی جهت کشت نباتات آبی و احداث باغات میوه مفید است.
پوشش گیاهی
در این منطقه هیچ گونه جنگل طبیعی و یا دست کاشت وجود ندارد و مراتع شهرستان نیز فقیر است و در حال حاضر از پوشش گیاهی چندان انبوهی برخوردار نمی باشد و منابع پوشش گیاهی منطقه در مکان های زیر قابل مشاهده است:
- حاشیه رودخانه شور: نوارهای کم عرض و باریک و پوشده از بعضی از گیاهان دیده می شود و هر چقدر از رودخانه دور می شویم با کاهش رطوبت و شوری خاک تشکیل طیف های باریک از گیاهان مختلف را مشاهده می کنیم مانند: گون، جارو، درمنه، انواع گیاهان خاردار و تیغ دار، انواع گراسها از نوع سبد، پوا و پرمسهای یک ساله و انواع علف های شور مانند: (Sasoola ,Salicornia)
- بخش شمال غربی به وسعت تقریبی 8000 هکتار به صورت مرتع قشلاقی می باشد که ظرفیت چرای دام را برای 100 روز در زمستان دارا می باشد و همچنین مراتع قشلاقی در منطقه سفید رود در جنوب شهرستان به وسعت 500 هکتار موجود می باشد از انواع گیاهان آن می توان به اسپند، کاکوتی، ختمی، پنیرک، عناب، بومادران، شیرین بیان، خاکشیر، کاسنی، خارشتر، جودسر و غیره را نام برد. (فرمانداری شهرستان رباط کریم، صص26-25)
5-1) منابع آبی
الف) آبهای سطح الارض
- رودشور: این رودخانه در غرب این شهرستان قرار گرفته و بخش عمده مرز غربی شهرستان رباط کریم با شهرستان ساوه را تشکیل می دهد، آب این رودخانه از به هم پیوستن کردان رود (از کوههای شمال غرب شهرستان کرج) و رودهایی که از کوههای اطراف شهرهای آوج، ابهر و جنوب قزوین سرچشمه می گیرد تشکیل می شود و با جهت شمال غربی به جنوب غربی از 8 کیلومتری جنوب غربی شهر رباط کریم گذاشته و حوض سلطان می ریزد. این رودخانه در فصول سرد سال پر آب می باشد. طول این رودخانه 500 کیلومتر و حوضه آبریز آن 250 کیلومتر مربع می باشد.
- رودخانه کرج: این رودخانه از ارتفاعات کندوان سرچشمه گرفته و به صورت شاخه های متعددی به سمت جنوب غربی این شهرستان جریان یافته و به دریاچه نمک می ریزد. این رودخانه دارای بیلان سالانه 450 متر مکعب می باشد. در گذشته این رودخانه تأمین کننده آب دشت رباط کریم بوده ولی با احداث سد امیرکبیر در سال 1345، جریان سطحی رودخانه مذکور تدریجاً کاهش پیدا کرده است.
- رودخانه فصلی شاد چای: این رودخانه در شمال شرقی شهرستان رباط کریم قرار گرفته و امتداد آن از جانب شمال غرب و به جنوب شرقی که از جنوب شهرستان شهریار به موازات جاده شهریار رباط کریم وارد شهرستان رباط کریم شده و در غرب روستای باقرآباد وارد شهرستان ری می شود.
- از رودخانه های دیگر این منطقه رودخانه سیاه آب محله بازارک بوده است که به علت احداث سد امیرکبیر این رودخانه خشک شده است. (فرمانداری شهرستان رباط کریم، 1378، ص20)
ب) آبهای تحت الارض
مطابق آمار سال 1377 میزان استحصال آب بدست آمده از چاههای عمق و نیمه عمق (روستا – شهری) شهرستان رباط کریم برابر با 19713794 متر مکعب بوده است که از این مقدار آب حدود 25% آن بهدر رفته و مقدار تقریبی 15 میلیون متر مکعب آب شرب و بهداشتی به شهرستان رسیده است.
تعداد چاههای فعال در شهرستان در سال 1377 عبارتند از:
27 چاه عمیق روستایی
11 چاه نیمه عمیق روستایی
16 چاه عمیق شهری
قنات های موجود در شهرستان به علت کاهش آب های زیرزمینی از بین رفته اند و فقط در دهستان وهن آباد سه قنات موجود می باشد که دو قنات ان در حال فعالیت و یکی از قنات های تخریب شده است.
کانال های تأمین کننده آب در شهرستان عبارتند از:
- کانال شهید نواب صفوی: این کانال در سال 1365 با دو هدف تغذیه سفره های زیرزمین و تأمین آب زراعی رباط کریم و به صورت خاکی طراحی و اجرا گردیده. منابع تأمین کننده آب کانال عبارتند از:
- تعداد 12 حلقه چاه در قسمت های جنوبی تهران.
- قنات صالح آباد.
- سیلاب های رودخانه کن.
ظرفیت انقال آب آن کانال به 500 لیتر در ثانیه می باشد. چون مهمترین منبع تأمین آب این کانال سیلاب های رودخانه کن می باشد. لذا آب این کانال به صورت فصلی بوده و عمدتاً جهت کشت گندم و جو در اراضی رباط کریم استفاده می شود.
- کانال فردیس – رباط کریم: این کانال در اراضی غرب شهرستان احداث گردیده و در حاضر 3300 هکتار از اراضی 12 روستا را تأمین می کند. در آینده نزدیک طرح انتقال آب از میدان محمدیه (تهران) به رباط کریم و همچنین طرح انتقال آب طالقان به رباط کریم و شهریار نیز پیش بینی شده است.
- کانال محمدیه (تهران) – رباط کریم: استحصال 100 میلیون متر مکعب آب از منابع زیر زمینی و انتقال آن به اراضی رباط کریم است. صد حلقه چاه، 24 کیلومتر شبکه جمع آوری آبهای بدست آمده از چاه، 13 کیلومتر تونل جهت انتقال آب و مجموعاً 270 کیلومتر شبکه توزیع آب (70 کیلومتر شبکه درجه2، 200 کیلومتر درجه 3 و 4). از مجموعه صد حلقه چاه، 93 حلقه چاه آن تا سال 1384 حفر شده است.
انتقال آب این کانال موجب:
- آبهای زیرزمین در بخش مرکزی شهر تهران تحت کنترل درآمده و از خطرات بالا آمدن این آبها کاسته می شود.
- موجب احیای کشاورزی در رباط کریم و ایجاد کمربند سبز در این ناحیه می شود.
- کاهش آلودگی و تلطیف هوای شهر تهران می گردد.
- کنترل سطح آب تهران (فرمانداری شهرستان رباط کریم، 1378، صص 180-175)
| فرمت فایل: Word (قابل ویرایش) |
| تعداد صفحات: 73 |
| حجم: 111 کیلوبایت |