ستون های یاد بود

ستون های یاد بود : سابقه ی بسیار طولانی داشته و به پیش از روم باز می گردد . روی آن ها نقش برجسته هایی از شرح پیروزی و افتخارات ملی و نوشته هایی از فتوحات ملی وجود دارد . از این ستون ها در مصر باستان نیز وجود داشت که امپراطور روم بعد از لشکر کشی به مصر آن ها را در میادین روم قرار داد . از نمونه این ستون ها می توان به ستون یاد بود ((تراژان)) اشاره نمود که 5/37 متر ارتفاع دارد و فتوحات امپراطوری به صورت نقش برجسته در 150 تصویر از جنس سنگ مرمر ساخته شده است .

حمام های رومی : حمام در روم جنبه ی مقدسی داشته و عموما دارای کتابخانه ، باغ و ورزشگاه نیز بوده است . یکی از مهم ترین حمام های رومی ، حمام ((کارا کالا)) بوده است .

آبروها : ساختن آبروها یکی از شاهکارهای مهندسی و معماری در روم باستان است که برای انتقال آب از مناطق دور دست به شهر ها بوده است . این کانال ها را بر فراز دیوارهای از قوس ممتد و چند طبقه قرار می دادند که معروف ترین آن ، آبرو ((فون دوگار)) در شهر ((نیس)) فرانسه و در قرن اول ساخته شده است .

رومی ها علاقه زیادی به ساخت بناهای باشکوه و یادمانی داشتند که نشانگر قدرت و عظمت آن ها بود . کاخ بزرگ ((دیوکلسین)) در ((اسپالاتوی)) نمونه ی جالبی از این کاخ ها است . تکیه دادن تیر به ستون به صورت قوس تکیه بر ستون از ویژگی های قرون وسطی است که برای اولین بار در این کاخ استفاده شده است .

دوره آخر امپراطوری روم را دوره ی ((پسین)) می نامند که از ویژگی های معماری این دوره ، معبد ((مینرو آمدیکا)) و مقابر یادبود برای قهرمانان جنگ ها بود .

در اواخر سده ی سوم ، امپراطوری روم دچار هرج و مرج و ضعف حکومتی شد . از یک طرف مدعیان قدرت و از طرف دیگر حملات ایران از شمال قدرت امپراطوری را به شدت تهدید کرد . در این زمان ((دیوکلسین)) به قدرت رسید و برای اداره ی قلمرو امپراطوری ، روم را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم کرد که خود، قسمت غربی و یکی از فرماندهان اعظم روم بر قسمت شرقی اداره می کرد . این تقسیم باعث تجزیه ی سرزمین روم به دو بخش شد . پس از غلبه ((کنستانتین)) به عنوان اولین امپراطور مسیحی ، پایتخت روم به شهر نوبنیاد (استانبول کنونی) انتقال یافت .

روم شرقی نیز تا دوران رنسانس به حیات خود ادامه داد که در سال 1453 میلادی ، شهر قسطنطنیه به دست “سلطان محمد فاتح” ، فتح شد .

در دنیای مسیحیت دو مرکز قدرت مسیحی در تمام قرون وسطی وجود داشت که یکی شهر ((رم)) ، مرکز ایالت ((پاپی)) و دیگری قسطنطنیه مرکز امپراطوری بیزانس وجود داشته که از نظر سیاسی و مذهبی مستقل بوده و به طور طبیعی معماری و هنر آن ها نیز ویژگی های اجتماعی و منطقه ای خود را دارا بوده است .

امپراطور کنستانتین در سال 325 به مسیحیت روی آورد و آن را به عنوان مذهب رسمی امپراطوری قرار داد . در این دوران امپراطوری روم ضعیف گردید و مورد حمله ی اقوام شمال اروپا قرار گرفت و شهر ((رم)) در سال 410 میلادی سقوط کرد ؛ ولی مسیحیان از قرن اول در قلمرو امپراطوری حضور داشتند و علیه اعتقادات رومی که سرچشمه ی مادی داشت تبلیغ می کردند . پایان دوره ی باستان زمانی است که مسیحیت به عنوان مذهب قدرت را در دست گرفت . در این دوران تحولات چشمگیری از لحاظ معماری به وجود آمد که قدرت امپراطوری مسیحیان را نمایان می کرد . ویژگی مهم معماری آن ها در حیاط ستون دار کاخ ((دیوکلسین)) ظاهر شد . دو پدیده ی نوین در این کاخ وجود دارد : 1- در یکی از حیاط های این کاخ شاهد یک “سنتوری” هستیم که توسط قوسی از میان شکسته شده و بر دو پایه استوار گشته .

2- ردیف قوس هایی که بار سقف را به دیوار منتقل نمی کند ، بلکه این بار را به ستون های اطراف منتقل می کند . این کاخ بیانگر آغاز ناتوانی امپراطوری روم می باشد . این ویژگی ها در سردر یا نمای معابد بزرگ ((بعلبک)) لبنان نیز اجرا شده .

با اینکه پایتخت از ((رم)) به بیزانس انتقال یافت ، اما کنستانتین در شهر ((رم)) طرح های ساختمانی دیگری نیز اجرا کرد که یکی از آن ها ((باسیلیکای)) کنستانتین بود که توسط رقیب او ((ماکسنتیون)) آغاز شد و در آخر توسط کنستانتین به پایان رسید . تنها قسمت های باقی مانده از آن : سه دهانه طاق گهواره ای در قسمت شمالی و دیوارهای بتنی که نمای آجری داشته و دارای ضخامت 6 متر برای نگهداری طاق بندی است.

قسمت داخلی ساختمان با مرمر و گچبری تزئین شده است . یکی دیگر از ویژگی های مهم آن ، داشتن دیوارهای “پشتبند” برای تقویت قوس هاست که مانع از رانش قوس ها می گردد . این پیشینه ها ، سرآغاز “پیشبندها” در معماری گوتیک گردیده