سقف شیبدار و انواع پوشش های آن و نحوه ترسیم آن
عموما در اقلیم های سرد و پر بارش برای جلوگیری از نفوذ آب به داخل ساختمان از سقف های شیبدار استفاده می شود. در این نوع سقف سازه ای توسط آهن کشی و گاه فلزات دیگر ایجاد میشود و پوشش سقف شیبدار بر روی آن نصب می شود.
انواع سقف شیبدار
- سقف شیروانی نامتقارن (سقف های نمکدانی)
- سقف مسطح شیب دار (سقف های گمبرل)
- سقف چهار بر (سقف های منسرد)
- سقف هرمی
اجرای سقف شیبدار
اجرای سقف شیبدار دارای مراحلی است، ابتدا سازه آهن کشی بر روی طبقه آخر بنا سوار میشود و بر روی آن پوشش سقف شیبدار قرار می گیرد، در زیر سازه از انواع عایقهای حرارتی و صوتی استفاده می شود و با دستک هایی که از سازه گرفته شده، سقف کاذب بنا می شود.
مزایا و معایب سقف شیبدار
سهولت اجرا ، وزن کمتر نسبت به سقفهای مسطح و همخوانی با اقلیم های پر بارش از مزایای سقف شیبدار است و شاید ایراد آن در بعضی موارد فرمی است که به بنا تحمیل می کند ، هرچند این فرم گاهی موجب زیباتر شدن ساختمان هم می شود.
ترسیم پلان سقف شیبدار:
- در نظر گرفتن بام به صورت شیبدار و با زاویه شیب سقف یکسان در تمام جهات الزامی است.
- تراز لبه پایینی سقف (ارتفاع آبرو از زمین) در هر چهار جهت یکسان است.
- دفع آب باران فقط به سمت خارج مجاز است.
پوشش های سقف های شیبدار
- پوشش های سقف های شیبدار با ورق های آلومینیوم
- پوشش سقفهای شیبدار با ورقهای فولادی گالوانیزه
الف)پوشش با ورقهای موجدار
ب)پوشش با ورقهای صاف گالوانیزه - پوشش با قطعات سفالی
- پوشش با ورقهای پلاستیکی شفاف
پوشش های سقف های شیبدار با ورق های آلومینیوم
ورقهای آلومینیوم ممکن است دارای موج سینوسی یا ذوزنقهای باشند، میزان همپوشانی آنها در جهت موج در مورد ورقهای سینوسی، ۵/۱ موج و در مورد ورقهای ذوزنقهای یک موج میباشد. در جهت عمود بر موج نیز مقدار همپوشانی بسته به شیب سقف، ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر است. این ورقها را باید با توجه به نقشههای اجرایی و یا توصیههای کارخانه سازنده و با به کارگیری اتصالات مناسب نصب نمود. قطر سوراخ عبور گیره، باید اندکی بزرگتر از قطر گیره باشد تا از لحاظ انبساط و انقباض مشکلی پیش نیاید. گیرهها باید در رأس موجها بسته شوند.
پوشش سقفهای شیبدار با ورقهای فولادی گالوانیزه
متداولترین ورقهای فولادی گالوانیزه ورقهای موجدار و ورقهای صاف (بدون موج) میباشند. این ورقها را اصطلاحاً آهن سفید نیز مینامند.
الف)پوشش با ورقهای موجدار
ورقهای موجدار گالوانیزه را مستقیماً نباید در روی پرلینها قرار داد، اگر در نقشههای اجرایی برای سقف عایق حرارتی و یا قشر میانی دیگری پیشبینی نشده باشد، در این صورت باید بین ورق و پرلین در محل گیرهها واشر سربی و یا نئوپرین قرار داد. ورقهای یاد شده طوری روی هم قرار میگیرند که در جهت موج و راستای عمود بر آن، همپوشانی لازم را داشته باشند. بنابراین، این ورقها نیز مانند ورقهای آزبست و سیمان موجدار، دارای دو نوع همپوشانی هستند: همپوشانی در جهت موج و همپوشانی در جهت عمود بر موج.
-
- همپوشانی در جهت موج
همپوشانی در جهت موج برابر یک، یک و نیم و یا دو موج میباشد. بدین ترتیب که در محلهای سرپوشیده محفوظ، برابر یک موج و در مناطق نسبتاً آرام، موج و در نقاطی که دارای شرایط جوی شدید و غیر عادی باشند، مقدار همپوشانی برابر ۲ موج میباشد. - همپوشانی در جهت عمود بر موج
این همپوشانی تابع عوامل جوی و شیب سقف است. حداقل همپوشانی برابر ده و حداکثر آن معادل ۲۵ سانتیمتر است. چنانچه این ورقها برای پوشش دیوارهای عمودی به کار برده شوند، حداقل روی هم افتادگی ۱۰ سانتیمتر است، اگر شیب سقف بیش از (۳۶%) باشد، همپوشانی ۱۵ سانتیمتر است. هرگاه شیب سقف کمتر از (۳۶%) باشد، مقدار همپوشانی بین ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر خواهد بود. در این حالت مصرف خمیر آببند ضروری است. - پی گیرهها و وسایل نصب
در اینجا نیز میتوان از گیرههای مشابه گیرههای سقف آزبست و سیمان همراه با واشرهای مربوط استفاده کرد. در مورد این ورقها به ویژه اگر مقطع لایهها از نوع باشند، میتوان از پیچ خودکار استفاده نمود. در این حالت ارجح است ترتیبی داده شود که پیچها پس از عبور از بال بالایی لاپه از داخل یک قطعه چوب به ضخامت حدود ۵ سانتیمتر عبور نمایند، عرض چوب مورد نظر برابر فاصله داخل به داخل لبه برگشته تا جان پروفیل میباشد. فاصله گیرهها برای وصل ورقها به لاپهها از یکدیگر، نباید از ۴۰ سانتیمتر تجاوز نماید. گیرهها باید در رأس موجها نصب گردند. علاوه بر گیرههای فوق، در جهت عمود بر پرلین نیز باید ورقها را در هر ۴۵ سانتیمتر، لااقل توسط پرچ[۷]، پیچ خودکار و یا اتصال مطمئن دیگری به هم متصل نمود. - متعلقات
ضخامت متعلقات این ورقها مانند تیزه و نظایر آن، باید با ورق اصلی یکی بوده و در نصب آنها نهایت دقت مبذول گردد.
- همپوشانی در جهت موج
ب)پوشش با ورقهای صاف گالوانیزه
این ورقها معمولاً روی خرپاهای چوبی نصب میشوند. ورقها را باید با میخ روی خرپای چوبی کوبید و در محل میخها با خمیر آببند از نفوذ آب جلوگیری به عمل آورد. فاصله میخها باید حداکثر ۴۰ سانتیمتر باشد. ورقهای صاف را در امتداد لاپهها، ۴ پیچه و در امتداد عمود بر آن (در امتداد شیب) به صورت دو پیچه به یکدیگر متصل میکنند.
پوشش با قطعات سفالی
شیب این سقفها معمولاً حدود (۴۵%) است. سفالها میتوانند لعابدار یا بدون لعاب باشند. سفال بدون لعاب برای مناطق بارانی مصرف میشود، ولی در مناطق برفی سفال باید لعاب داشته باشد، زیرا در این مناطق سفال بدون لعاب در اثر جذب رطوبت هنگام سرد شدن هوا یخ زده و ترک میخورد. سفالها دارای اشکال گوناگون میباشند، زیرسازی این سقفها شبیه سقفهای آردواز است، ولی از آنجا که وزن سفالها از آردواز بیشتر است، فاصله چهارتراشهای فرعی را که اصطلاحاً به آنها ترکه میگویند، باید در هر مورد محاسبه نمود. سفالها به اشکال گوناگون ساخته میشوند و معروفترین آنها سفال نیم دایره (سنتی ایران) و سفال مکانیکی است که هر کدام مطابق نقشههای اجرایی نصب میشوند.
پوشش با ورقهای پلاستیکی شفاف
-
- فاصله لاپهها معمولاً بین ۵۵ تا ۶۵ سانتیمتر است، مگر اینکه دستگاه نظارت با توجه به ضخامت و خواص مکانیکی ورقها این فاصله را کم یا زیاد نماید.
- طول همپوشانی در جهت شیب بین ۱۰ تا ۱۸ و معمولاً برابر ۱۵ سانتیمتر میباشد.
- میزان همپوشانی در جهت موج بین یک یا دو موج متغیر است، به این معنی که هر قدر طول سراشیبی کمتر و شیب بیشتر باشد، طول همپوشانی کمتر خواهد بود.
- ورقها را میتوان با اره آهنبر یا اره چوببری برید، ولی برای قطع ورقهای منحنی بهتر است از اره مویی (اره کمان) استفاده نمود.
- نصب این ورقها با استفاده از پیچ خودکار (در مورد زیرسازی آهنی) و یا زدن میخ (در مورد زیرسازی چوبی) انجام میگیرد، به هر حال در هر مورد باید در زیر سرپیچ و یا میخ از واشر مناسب استفاده شود.
- برای سوراخ کردن ورقها میتوان از مته دستی یا برقی استفاده نمود، ولی قطر سوراخها باید اندکی بزرگتر از قطر میخ یا پیچ باشد تا قابلیت جابهجایی در انبساط و انقباض، هنگام تغییر درجه حرارت هوا وجود داشته باشد.
- در نقاطی که باید ورقهای شفاف خم شوند، حداقل شعاع خم برابر ۲ متر خواهد بود.