اما عبدالعزیز فرمانفرمائیان برای طراحی این اثر در سال 43-1342 در سفری به مکزیک از ورزشگاه دانشگاه مکزیکو سیتی دیدار کرد این طرح که در آن از خاک فشرده به عنوان عامل سازه ای استفاده شده بود مورد توجه او قرار گرفت در طرح استادیوم 100 هزار نفری آزادی تصمیم گرفت همانند ورزشگاه دانشگاه مکزیکوسیتی بستری فشرده از خاک ایجاد و مجموعه را روی آن بنشاند خاکبرداری برای سازه استادیوم زمینه ساز ایجاد دریاچه مفرهی در جوار آن شد مهندس علیرضا راد پی مدیر عامل شرکت تهران بستون که به معاونت و ریاست دفتر فنی سازمان برنامه منصوب شد مهندس خاک این طرح بود . از طرح استادیوم چیزی نگذشته بود که (1349) دولت ایران متقبل برگزاری بازی های آسیایی در سال 1351 (1972) شد وزارت آبادانی و مسکن (به وزارت کورس آموزگار) به سمت مجری طرح انتخاب شد این طرح تحت نظر فرمانفرمائیان و به مدیریت رضا مجد و هیربد و با همکاری نادر اردلان انجام شد ضرب العجل 17 ماهه برای طرح و اجرا و افتتاح چنین مجموعه برزگی مشکل آفرین بود به ناچار از دفتر s.o.m شعبه کالیفرنیا متقاضی خرید مقداری نقشه های سازه از یک طرح مشابه ورزشگاهی در شهر سیاتل ایالت واشنگتن شد استخر را هم به پیمانکار طرح المپیک مونیخ واگذار کرد چند میلی متر اشتباه در ابعاد محوطه های ورزشی در رکورد های جهانی تاثیر می گذارد و ناگزیز ضوابط کمیته های بازی های المپیک باید به دقت رعایت شود دفتر او عملا ناگزیر شد در فرصت کوتاهی با جمع آوری مقداری مدارک سازه و اجرایی از نهاد ورزشی آنها را در طرح جامعی به طور هماهنگ جایگزین و ضمنا طراحی مجدد کند.

 پیمانکار این طرح شرکت تسا متعلق به مهندس مجید اعلم بود که با پیمانکار بزرگ فرانسوی به نام بوئیگ یک کنسرسیوم تشکیل داد و مهندس زبردستی به نام پیر ریچارد را به کار گرفت نامبرده در طرح سازه فلزی s.o.m تجدید نظر و طرح سازه جدیدی را با بتون پیش فشرده و پیش ساخته محاسبه کرد و سرانجام اجرای طرح در موعد مقرر به اتمام رسید و در سال 1353 افتتاح شد .

شنیدن ماجرا از زبان خود مهندس عبدالعزیز فرمانفرمائیان هم خالی از لطف نیست :

“در سال 1962 من رفته بودم به مکزیک و آرشیتکتور مکزیکو خیلی رونق داشت اون زمان ، مقصودا رفته بودم و دیده بودم که ساختمان استادیومی کرده بودن که مثل یک آتشنشانه معینی از هر طرفش یک شیبی داره اون وسطش یه سوراخاییه که استادیوم واقعی اون توه اون فوق العاده منو گرفت .

وقتی کار استادیومو به من رجوع کردن بخصوص که کار استادیومو برای ما محلشو معلوم کردن در دره ای کن .

باید به شما بگم تمام کارهایی که در ایران داشتیم یه بودجه فوق العاده تنگی داشتیم که توی این بودجه باید ما یک کار صحیحی در میاوردیم پس بنا براین 80 میلیون تومان پول داشتیم که این ساختمانو بکنیم . شرکت نفت 15 میلیون تومان بود (منظور اعتبار در نظر گرفته شده برای ساختمان شرکت نفته ) ببینین چی بود .

در این کار دیدم که اینجا تمام اون کاندیشن ها وجود داره که بیایم چیزی بی شباهت به اون که الهام بگیرم از اون چیزی که دیده بودم در مکزیکو یعنی بیام یه ساختمانی بکنم که شکل تپه های کن باشه بخوره با این اینوایرمنت و همون رنگ باشه . پس تصمیم گرفتیم ما اولین بار که استخون بندیش خاک باشه و روش به اندازه کافی پهن باشه که خاک باشه پس این تصمیم که گرفته شد ،شد یک تپه ای مثل مکزیکو .

پول نداشتیم که جور دیگه ای بکنیم .”

استاد فرمانفرمائیان در یک نگاه اجمالی :

معماری تاریخی ایران بخش مهمی از گنجینه هنر بشری و دارای شناسه بین المللی است اما سرزمین ما در دوران معاصر در جریان تحولاتی قرار گرفت که نقطه پایانی بر کارایی روزمره معماری تاریخی ایران بود و ضرورت تحول آن را برای سازگاری و همراهی با زندگی معاصر ایجاد می کرد .

ما هنوز از این دوران گذار نگذشته ایم ، که مشهون از کشمکشی در همه سطوح زندگی از جمله معماری بوده است نتیجه این کشمکش را در طول 100 سال اخیر می توان در شکل گیری معماری خاص تلفیقی و رواج معماری سبک بین المللی بخصوص در نیمه دوم صده اخیر پی گرفت .

معماری که می خواهیم راجع به آن صحبت کنیم از نمایندگان شاخص معماری معاصر ما در نیم قرن اخیر است عبدالعزیز فرمانفرمائیان به یک معنا از پایه گذاران برجسته نهادهای مهندسی و معماری جدید محسوب می شود و از سوی دیگر کارهای شاخص او و همکارانش از مهم ترین نمونه های سبک بین المللی در نیم قرن اخیر است که تقریبا تمامی آنها هنوز پابرجاست . این کارها به یک معنا هنوز الگوی استانداردهای معماری و ساختمانی معاصر هستند حتی شاید بتوان مدعی شد که در سه دهه اخیر ساختمانی در حد و قواره آنها ساخته نشده است.

عبدالعزیز فرمانفرمائیان در سال 1299 در خانواده ای صاحب نام در سیاست و فرهنگ معاصر به دنیا آمد وی تحصیلیات خود را در دانشکده بوزار پاریس گذراند و در اوایل دهه 30 فارغ التحصیل شد و به ایران بازگشت .

در ابتدا در گاراژ خانه پدرش شروع به طراحی خانه برای اقوام و دوستان کرد و سپس به استخدام دفتر ساختمان دانشگاه تهران در آمد وی پس از چندی با مهندس آفتاندالیان ، سیحون وغیاثی در یکی از آتلیه های معماری دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران تحت ریاست مهندس فروغی به کار تدریس پرداخت.

دفتر فرمانفرمائیان علاوه بر طراحی معماری در طراحی شهری و شهر سازی نیز وارد فعالیت شد از جمله در سالهای 1346 تا 1354 کلیه کارهای غیر صنعتی کنسرسیوم نفت شامل شهرسازی ، مدرسه سازی ، خانه سازی و ساخت دفاتر اداری در مناطق نفت خیز را بر عهده داشت و شهر سازی و خانه سازی مجموعه مس سرچشمه کرمان ، شرکت خانه در کرج ، شرکت خانه در اصفهان و شرکت خانه در شرق تهران را انجام داد . اما شناخته شده ترین فعالیت شهرسازی او تهیه نقشه جامع شهر تهران با همکاری ویکتور گرون است که پس از حدود چند دهه که از تهیه طرح جامع می گذرد هنوز دستگاه شهر سازی کشور موفق به تجدید نظر در این طرح و تهیه طرح جدید که برای هماهنگی با تغییرات شگرف سی ساله اخیر لازم است نشده است .

عبدالعزیز فرمانفرمایان هم اکنون در پاریس فعالیت حرفه ای خود را ادامه می دهد، وی در پاسخ به این سوال که در پاریس چه میکند می گوید :

” من چه می کنم ؟ من دق میکنم . من فکر تهران را می کنم ،‌فکر کار رو میکنم . من زیاد پیر شدم برای اینکه بتونم کار بکنم ولی با وجود این ، آدم فکر میکنه ، فکر میکنه که اگه تهران بودم چیکار میکردم . “

عبدالعزیز فرمانفرمائیان مروری بر ربع قرن معماری دوره اخیر ( تعدادی از پروژه های طراحی شده در دفترش‌) :

Ö         طراحی و نظارت مسجد دانشگاه تهران

Ö         طرح ساختمان راکتور اتمی دانشگاه تهران

Ö         طراحی استادیوم یکصد هزار نفری آزادی تهران

Ö         ساختمان شرکت نفت

Ö         برجهای سامان

Ö         برجهای ونک پارک

Ö         ساختمان بورس

Ö         دانشکده دامپزشکی

Ö         کاخ مادر سعد آباد

Ö         کاخ نیاوران

Ö         موزه فرش تهران

Ö         ساختمان اداره مرکزی شرکت بهشهر

Ö         ساختمان وزارت کشاورزی

Ö         ساختمان وزارت کار

Ö         ساختمان بانک اعتبارات ایران

Ö         پاویون ایران در نمایشگاه بین المللی مونترآل (1967)

Ö         مجموعه اداری مسکونی روی تپه مصلی ( پروژه شهستان سابق)

Ö         تهیه 2500 نقشه اجرایی برای توسعه فرودگاه تهران

Ö         ساختمان پست و تلگراف و تلفن

Ö         طرح اولیه فرودگاه جدید امام خمینی

Ö         تهیه طرح جامع شهر تهران

 

فرمانفرمائیان می گوید که کارهای معماری در دفتر او به طور گروهی انجام می شد و یکی از طرحهای مورد علاقه اش غرفه ایران در نمایشگاه مونترال کانادا و دیگری منزل مسکونی خود اوست که اینک به سفارت خانه بلژیک تعلق دارد.