دانلود ارزیابی اقتصادی و فنی و راه اندازی قطار سریع السیر در مسیر تهران ـ زنجان


پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد ²M.SC²

مهندسی عمران ـ برنامه ریزی حمل و نقل

ارزیابی اقتصادی و فنی و راه اندازی قطار سریع السیر در مسیر تهران ـ زنجان

 

1- مقدمه

پس از جنگ جهانی دوم، صنعت راه آهن در اکثر نقاط دنیا با بی اقبالی روبرو شد. از دلایل عمده عدم رشد این صنعت در سالهای اولیه پس از جنگ رشد سریع صنایع اتومبیل سازی بود. در ایران نیز صنعت نوپای راه آهن پس از شهریور 1320 با آهنگ رشد بسیار کندی مواجه شد. هر چند در دهه 1960 و پس از آن
راه آهن در کشورهای صنعتی با رشد تکنیک، تقاضا و قابلیت رقابت با گونه های دیگر حمل و نقلی روبرو گردید و توانست با تغییر در شکل اداره، بهره برداری و به گونه ای فعال و کارآ در امر جابجائی کالا و مسافر ایفاء نماید. اما معهذا در ایران این رشد بسیار بطئی بود. برای مثال در سالهای بین 1350 تا 1357 علیرغم شرایط خوب اقتصادی تنها 60 کیلومتر بر طول راه راه آهن ایران افزوده شده و این در حالی بود که برتری قطار در حمل کالا در مسافتهای طولانی و گستردگی کشور ما توجیه مناسبی برای رشد این صنعت می باشد.

در برنامه پنج ساله اول جمهوری اسلامی رشد سالانه 3/12% در حمل بار و 8% در جابجایی مسافر مدنظر بوده است اما در اولین سال برنامه (سال 1368)، کاهش حمل بار به میزان 4% و افزایش حمل مسافر به میزان 5% را شاهد بوده ایم. بدیهی است نیل به اهداف دو برنامه تغییر و تحول در سیستم های فنی و اداری و به کارگیری تکنولوژی جدید را می طلبد.

حقیقت آن است که سیستم فعلی خط آهن سیستمی فعال (به نسبت توان بالقواه آن) می باشد. بیش از 85 درصد از سهم ارزش افزوده بخش حمل و نقل متعلق به حمل و نقل جاده ای است و از طرف دیگر در حمل و نقل جاده ای نسبت سرمایه به محصول در مقایسه با کل اقتصاد و بخشهای دیگر پایین تر است که این امر نشاندهنده سرعت بازگشت سرمایه در حمل و نقل جاده ای می باشد. تغییر دیگر این مسئله عملکرد ضعیف راه آهن است.

این ضعف علاوه بر آن که راه آهن را متکی به حمایتهای پیاپی دولت در جهت بقای خویش نموده مجموعه حمل و نقل را نیز تحت تأثیر قرار داده است. زیرا در پیوست شماره یک لایحه برنامه پنج ساله اول آمده است که:

² سیستم متناسب حمل و نقل از جمله عوامل فیزیکی عمده توسعه اقتصادی و پیشرفت اجتماعی است و از نظر ایجاد اشتغال نیز از بخشهای مهم اقتصادی تلقی می شود. در چهل سال اخیر حمل و نقل از توسعه کافی برخوردار نبوده و سهم ارزش افزوده این بخش در تولید ناخالص ملی از سطح نازل 6 درصد تجاوز نکرده است (این نسبت در کشورهای کم توسعه یافته 5 درصد و در کشورهای پیشرفته ترین بین 12 تا 18 درصد است)².

تمامی مسایل بالا تنها یک روی سکه است و بیانگر آن است که عدم توجه به این ساختار فرسوده باعث عدم امکان رقابت این صنعت با سایر گونه های حمل و نقل می گردد هم از اینرو است که افزایش کارایی شبکه راه آهن و گسترش آن به منظور افزایش سهم آن در حمل و نقل کالا و مسافر از طریق نو کردن شبکه، دو خطه کردن مسیرهای پر تردد، توسعه شبکه و اصلاحات موضعی با تأکید بر استفاده از راه آهن برقی جزو اهداف استراتژیک برنامه بوده است.

 

عنوان                                                                                                                                                                               صفحه

فصل اول: مقدمه
1- مقدمه
1ـ1ـ تاریخچه قطارهای سریع السیر                                                                            1

1-1-1- تاریخچه مطالعات قطارهای سریع السیر در ایران

1ـ2ـ تاثیرات غیرمستقیم و تاثیرات فرهنگی- اجتماعی قطارهای سریع السیر                                2

فصل دوم: سرعت در راه آهن و راه‌آهن سریع السیر
2ـ1ـ سرعت در راه آهن                                                                                        3

2ـ2ـ سرعت بازرگانی                                                                                          4

2ـ3ـ قطار سریع السیر                                                                                           6

2ـ3ـ1ـ فواید راه آهن سریع السیر                                                                                   6

2ـ3ـ2ـ چگونه این فواید بدست می‌آیند؟                                                                               6

2ـ3ـ3ـ تاثیرات افزایش خدمات راه‌آهنی (تاثیرات مثبت قطارهای سریع السیر)                                         7

2ـ3ـ4ـ مقایسه کوتاه با هوا و جاده                                                                                   8

2ـ4ـ معرفی برخی ازعوامل و شاخص‌های تصمیم‌گیری درارزیابی پروژه‌های راه آهن سریع السیر          9

2ـ4ـ1ـ پراکندگی جمعیت و تولید ناخالص ملی                                                                       9

2ـ4ـ2ـ افزایش سرعت، کاهش زمان سفر،افزایش ظرفیت ترافیکی                                                      9

2ـ4ـ3ـ مصرف انرژی                                                                                              11

2ـ4ـ4ـ تامین منابع مالی                                                                                             11

2ـ5ـ واژه‌ها و مفاهیم کلیدی در موضوع سرعت قطارهای مسافری                                           12

2ـ5ـ1ـ رکورد سرعت                                                                                              13

2ـ5ـ2ـ حد نهایی سرعت عملیاتی                                                                                      13

2ـ5ـ3ـ رکورد سرعت در شرایط واقعی                                                                                13

2ـ5ـ4ـ رکوردهای سرعت قطارهای مسافری چگونه بجا گذاشته می‌شوند؟                                              15

2ـ6ـ مقایسه وضعیت قطارهای سریع در ایران و جهان                                                          15

2ـ6ـ1ـ بررسی گذشته راه آهن ایران از دیدگاه تکنولوژی کاربردی جهت نیل به سرعتهای روز                              15

2ـ6ـ2ـ بررسی تکنولوژی و سرعت عملیاتی در ایران                                                                                 17

عنوان                                                                                                                                                                               صفحه

2ـ6ـ3ـ بررسی وضعیت سرعتها در ایران و جهان                                                                      26

2ـ6ـ4ـ رکوردهای سرعت رسمی و عملیاتی درایران                                                                  28

2ـ6ـ5ـ سیر تحول تکنولوژی حمل و نقل ریلی جهان در ارتباط با سرعت                                                 29

2ـ6ـ6ـ خلاصه آمارهای مهم سریع السیر                                                                              29

فصل سوم: بررسی روسازی خطوط آهن برای کاربرد در قطارهای سریع

3-1- مقدمه                                                                                                       31

3-2- تراورسهای بتنی و دیگر تراورسهای مصنوعی                                                             31

3-2-1- تراورسهای بتنی                                                                                      31

3-2-2- تراورسهای دیگر                                                                                     31

3-3- طراحی های مدرن                                                                                       40

3-4- اتصالات                                                                                                  44

3-5- ریلهای پیوسته جوش شده (CWR)                                                                                      47

3-5-1- مزایا و معایب                                                                                                                    48

3-5-2- تئوری انبساط                                                                                            48

فصل چهارم: موانع موجود دردستیابی به سرعتهای بالا در راه آهن
4ـ1ـ پارامترهای کاهنده سرعت                                                                                52

4-1-1- مقاومت هوا                                                                                               52

4ـ1ـ2ـ عبور از تونلها                                                                                               53

4ـ1ـ3ـ علائم                                                                                                      54

4ـ2ـ فاصله ترمز                                                                                                55

4ـ2ـ1ـ نیاز به توان کششی زیاد                                                                                       56

4ـ2ـ2ـ پایداری درمسیر مستقیم                                                                                       56

4ـ2ـ3ـ نیاز به طراحی ویژه خط                                                                                       59

4ـ3ـ اثرات زیست محیطی                                                                                           60

4ـ3ـ1ـ تصادفات                                                                                                   60

4ـ3ـ2ـ آسایش مسافرین                                                                                            61

4ـ3ـ3- عبور از سوزنها و تقاطع‌ها                                                                                   62

عنوان                                                                                                                                                                               صفحه

فصل پنجم: ضرورت برقی کردن خطوط راه‌آهن
5ـ1ـ مقدمه                                                                                                      63

5ـ2ـ انرژی، حمل ونقل و راه آهن                                                                               64

5ـ2ـ1ـ اهمیت صرفه‌جویی درمصرف فراورده‌های نفتی                                                                  66

5ـ2ـ2ـ  برقی کردن راه آهن ومزایای آن ازنظر انرژی ومحیط زیست                                                    68

5ـ2ـ3ـ مزایای برقی کردن راه آهن از دیدگاه ترابری                                                                     68

5ـ3ـ اصول زیربنایی                                                                                            70

5ـ4ـ تاریخچه برقی کردن در راه آهن ملی ژاپن                                                               71

5ـ5ـ ضرورت برقی کردن راه آهن                                                                              73

5ـ6ـ مقایسه سیستم‌های دیزل- الکتریک و برقی                                                              74

5ـ7ـ مزایای استفاده ازراه‌آهن برقی در سطح کلان اقتصادی                                                   81

5ـ8ـ مزایای استفاده ازراه‌آهن برقی در سطح خرد اقتصادی                                                   82

فصل ششم: آشنایی با سیستم Tilting و معرفی قطارهای سریع السیر دنیا

6ـ1ـ مقدمه                                                                                                      84

6ـ1ـ1ـ سیستم Tilting یا متعادل کننده واگن                                                                         85

6ـ1ـ2ـ مزایای سیستم Tilting                                                                                       86

6ـ1ـ3ـ انواع سیستم‌های موجود Tilting                                                                              86

6ـ1ـ4ـ مقایسه واگنهای معمولی و واگنهای مجهز به سیستم متعادل کننده واگن                                          87

6ـ1ـ5ـ  سیستم های متعادل کننده از نوع فعال                                                                         87

6ـ1ـ6ـ تجربه استفاده از سیستم Tilting در کشور پرتغال                                                             90

6ـ2ـ معرفی قطارهای سریع السیر دنیا                                                                          93

6ـ2ـ1ـ قطار TGV                                                                                               94

6ـ2ـ2ـ قطار AGV نسل جدید قطارهای TGV فرانسه                                                              96

6ـ2ـ2ـ1ـ ازبین بردن ارتعاشات                                                                                        99

6ـ2ـ2ـ2ـ تصویر کلی قطار AGV                                                                                     100

6ـ2ـ3ـ  قطارهای ICE                                                                                             101

6ـ2ـ3ـ1ـ قطارهایICE2 ،ICE1                                                                                     101

 

عنوان                                                                                                                                                                               صفحه

6ـ2ـ3ـ2ـ قطارهای ICE3 نسل جدید قطارهای ICE                                                                     102

6ـ2ـ4ـ ترن‌ست سریع السیر اسپانیای    S-103                                                                     103

فصل هفتم: نیاز دنیا به استفاده از قطارهای سریع السیر و نگاهی به بزرگترین طرح‌های سریع السیر دنیا
7ـ1ـ مقدمه                                                                                                       104

7ـ1ـ1ـ راه آهن سریع السیر اروپا در قرن 21                                                                         106

7ـ1ـ2ـ نتایج بهره برداری از خطوط سریع اروپا                                                                        109

7ـ2ـ راه آهن سریع السیر اسپانیا(Renfe)                                                                    111

7ـ3ـ  نگاهی به بزرگترین پروژه ریلی سریع السیر انگلستان                                                  113

7ـ4ـ راه آهن سریع السیر ایالت کالیفرنیا                                                                       115

7ـ4ـ1ـ بخش درون ناحیه‌ای کالیفرنیای جنوبی                                                                        115

7ـ4ـ1ـ1ـ اهداف و نیازهای پروژه                                                                                   117

7ـ4ـ1ـ2ـ  نیاز به قطار سریع السیر درایالت کالیفرنیا                                                                   118

7ـ5ـ راه آهن سریع السیر ایالت فلوریدا                                                                        121

7ـ5ـ1ـ دلایل عقب ماندگی آمریکا از قافله ی طرح قطارهای سریع السیر                                                 123

7-6- اطلاعاتی کوتاه در مورد Maglev                                                                        124

فصل هشتم: نگاهی به راه آهن سریع السیر ژاپن واستفاده از تجربیات آنها

8ـ1ـ مقدمه                                                                                                     126

8ـ2ـ اقدامات شرکت باری راه آهن ژاپن پس از خصوصی شدن تا سال 1989                             129

8ـ3ـ نمونه‌هایی ازپیشرفت راه‌آهن ژاپن درزمینه حمل کالا                                                   130

8ـ4ـ راه‌آهن ژاپن پس از دو دهه ضرر چگونه به سود دهی رسید؟                                           132

8ـ4ـ1ـ انگیزه‌های خصوصی کردن راه آهن                                                                             132

8ـ4ـ2ـ نتایج اقتصادی شرکتهای راه‌آهن ژاپن                                                                         133

8ـ4ـ3ـ اصلاح وجدان کار کارکنان                                                                                   133

8-4-4- تجربه موفق شرکتهای منطقه‌ای                                                                              134

8ـ5ـ همکاریهای فنی ـ اقتصادی راه آهن ایران و ژاپن                                                        136

8ـ6ـ راه‌آهن سریع السیر شینکانسن                                                                            139

8ـ6ـ1ـ فاکتورهای محدود کننده سرعت                                                                               140

8ـ6ـ1ـ1ـ کشف زودتر زمین لرزه                                                                                       140

عنوان                                                                                                                                                                               صفحه

8ـ6ـ1ـ2ـ  سیستم ترمز                                                                                                140

8ـ6ـ1ـ3ـ  پایداری مجموعه                                                                                           141

8ـ6ـ1ـ4ـ راحتی درهنگام سیر وحرکت                                                                                 141

8ـ6ـ1ـ5ـ کاهش سرو صدا                                                                                            141
8ـ6ـ1ـ6ـ کاهش لرزش زمین در هنگام حرکت قطار                                                                      142

8ـ7ـ سهم شینکانسن در محیط زیست                                                                          142

8ـ7ـ1ـ سهم شینکانسن در صرفه‌جویی انرژی                                                                        144

8ـ7ـ2ـ آلودگی صوتی در قطار شینکانسن                                                                                              145

فصل نهم: طرح راه‌آهن سریع‌السیر تهران ـ زنجان
9ـ1ـ جابه‌جایی مسافر در سطح کشور                                                                         146

9ـ1ـ1ـ شبکه راه‌آهن ایران                                                                                          147

9ـ2ـ پیشینه طرح راه‌آهن سریع‌السیر تهران ـ زنجان                                                           148

9ـ2ـ1ـ مشخصات فنی و هندسی راه‌آهن تهران ـ زنجان                                                               148

9ـ2ـ2ـ اهمیت خط سریع‌السیر تهران ـ زنجان                                                                        149

9ـ3ـ بررسی آمار حمل و نقل مسافر در محور تهران ـ زنجان                                                150

9ـ3ـ1ـ ناوگان جاده‌ای عمومی                                                                                      150

9ـ3ـ2ـ حمل و نقل توسط سواری شخصی                                                                           150

9ـ3ـ3ـ حمل و نقل ریلی مسافر                                                                                     151

9ـ3ـ4ـ حمل و نقل مسافر توسط ناوگان هوایی                                                                       151

9ـ4ـ پیش‌بینی تقاضا برای حمل و نقل مسافر در مسیرهای تهران ـ زنجان                                   152

9ـ4ـ1ـ سناریوها‌ی تحول آتی جمعیت و شاخص‌های اقتصادی                                                        152

9ـ4ـ1ـ1ـ تحول آتی جمعیت شهری                                                                                    153

9ـ4ـ1ـ2ـ تحول آتی تولید ناخالص داخلی به قیمت‌های ثابت                                                              153

9ـ4ـ2ـ نتایج سناریوهای پیش‌بینی تقاضا برای حمل و نقل ریلی مسافر                                                154

عنوان                                                                                                                                                                               صفحه

9ـ5ـ برنامه‌ زمان‌بندی احداث راه‌آهن سریع‌السیر تهران ـ زنجان                                              155

9ـ5ـ1ـفعالیتهای عمده احداث راه‌آهن سریع‌السیر تهران ـ زنجان                                                       155

9ـ6ـ برآورد هزینه‌های اجرای طرح                                                                            158

9ـ6ـ1ـ هزینه‌ تملیک اراضی                                                                                        158

9ـ6ـ2ـ هزینه‌های زیرسازی                                                                                         159

9ـ6ـ3ـ هزینه‌های روسازی، علائم و ارتباطات و برقی کردن                                                           160

9ـ6ـ4ـ هزینه‌های بهره‌برداری                                                                                       160

9ــ6ـ4ـ1ـ برآورد هزینه‌های بهره‌برداری بر اساس هزینه‌های سرمایه‌‌ای                                                       161

9ـ6ـ4ـ1ـ1ـ هزینه‌ نگهداری از تاسیسات زیربنایی و ناوگان                                                                 161

9ـ6ـ4ـ1ـ2ـ هزینه‌های بازاریابی و مصرف سوخت                                                                        162

9ـ6ـ5ــ هزینه‌های سرمایه‌ای برای خرید قطارهای سریع‌السیر برقی                                                    163

9ـ6ـ5ـ1ـ تعداد قطارهای سریع‌السیر مورد نیاز                                                                           164

9ـ6ـ6ـ هزینه‌های جاری در بیست‌سال نخست بهره‌برداری                                                             165

9ـ7ـ بررسی تعرفه خدمات                                                                                     167

9ـ7ـ1ـ تعیین جایگاه راه‌آهن سریع‌السیر در سامانه حمل و نقل مسافری                                                  167

9ـ7ـ1ـ1ـ سیاست جلب مسافرین حمل و نقل جاده‌ایی                                                                    170

9ـ7ـ2ـ قیمت بلیط مسافری راه‌آهن سریع‌السیر تهران ـ زنجان                                                         170

9ـ8ـ برآورد درآمدهای طرح                                                                                   171

9ـ9ـ نرخ داخلی بازگشت سرمایه                                                                              174

9ـ10ـ آنالیز حساسیت نرخ بازگشت سرمایه نسبت به متغیرهای پایه                                         180

9ـ10ـ1ـ آنالیز حساسیت نرخ‌ بازگشت سرمایه نسبت به تعرفه‌ خدمات مسافری                                         180

9ـ10ـ2ـ آنالیز حساسیت نرخ ‌بازگشت سرمایه نسبت به هزینه‌ تملیک اراضی                                           181

 

عنوان                                                                                                                                                                               صفحه

9ـ11ـ هزینه‌های اجتماعی یا هزینه‌های خارج از حمل و نقل                                                183

9ـ11ـ1ـ هزینه‌های خارج از حمل و نقل                                                                              183

9ـ11ـ2ـ روش‌ محاسبه هزینه‌ها                                                                                     184

9ـ11ـ3ـ هزینه‌های کلی                                                                                            185

9ـ11ـ4ـ هزینه‌های نهایی                                                                                            186

9ـ12ـ صرفه‌جویی در مصرف سوخت                                                                          189

9ـ12ـ1ـ میزان مصرف سوخت وسایل نقلیه                                                                          190

9ـ12ـ2ـ مصرف سوخت لکوموتیوهای راه‌آهن ایران                                                                     191

9ـ12ـ3ـ میزان مصرف سوخت وسایل نقلیه مسافری در ایران                                                          192

9ـ12ـ4ـ میزان صرفه‌جویی در مصرف فرآورده‌های نفتی                                                              192

فصل دهم: نتیجه‌گیری
نتیجه‌گیری                                                                                                       194

پیشنهادات                                                                                                        196

منابع و مأخذ                                                                                                     198

این فایل ورد در 202 صفحه به خدمتتون ارئه میشود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *