هتل یک واژه فرانسوی و منظور آن مکانی است که تسهیلات لازم برای اقامت کوتاه مدت مسافر را در مقصد یا مسیر حرکت تامین می کند. به عبارت دیگر هتل یک مجتمع خدماتی است با هدف کسب درآمد که پیشینه آن به انقلاب صنعتی اروپا بر می گردد معادل های فارسی آن عبارت اند از: کاروانسرا، مهمانخانه، مهمان پذیر، زائرسرا و مسافر خانه،که صرف نظر از درجه و کیفیت خدماتی آنها در دنیا پیشینه چندین هزار ساله دارند.
نکات مهم در طراحی هتل
۱- مسیر حرکت مهمانان، وسایل و کارکنان باید جدا باشد.
۲- به ازای هر اتاق ۶ متر مربع فضای راهرو به عرض ۱٫۵۰ تا ۱٫۸۰ متر لازم است.
۳- زباله ها باید در فضایی مسقف (برای محدود کردن سرو صدا در شب) با ارتفاع سقف ۴٫۳۵ متر انباشته شود.
۴- بخش سرایداری هر طبقه در امتداد راهروهای منتهی به اتاق مهمانان سازمان دهی می شود
۵- برای افزایش بازده بهتر است مسیرهای بین آشپزخانه – تحویل غذا – رستوران تا حد امکان کوتاه باشد.
۶- خدمات مربوط به آماده سازی غذا و نوشیدنی در هتل سه نوع می باشد:
الف: رستوران ها و بوفه های شامل فضاهای ضیافت که به آشپزخانه ی ماهواره ای شکل نزدیک هر رستوارن و اتاق ضیافت نیاز دارد و بخش های پذیرایی در اتاق مهمانان هر طبقه وجود دارد.
ب: یک یا دو رستوران و اتاق عملکردی که به یک آشپزخانه نیاز دارد تا بتواند مستقیماً رستوران ها و اتاق ها را سرویس دهد.
ج: حداقل امکانات پذیرایی در هتل، ولی مجهز به رستوران های جداگانه باشد.
۷- در هتل ها ممکن است دستگاههای فروش سکه ای یا اغذیه فروشی های شخصی نیز وجود داشته باشد.
۸- طراحی آشپزخانه در ۴ مرحله انجام می پذیرد:
الف: آماده کردن طرحی شامل تمام فضاهای اصلی مورد نیاز.
ب: تعیین حداقل و حداکثر تعداد کارکنان لازم برای هر قسمت.
ج: مشخص کردن تجهیزات و لوازم لازم برای هر قسمت.
د: تخصیص فضاها.
در آشپزخانه های هتل های متوسط به ازای هر صندلی سطحی برابر یک متر مربع فضا نیاز است. این اندازه برای هتل های مجلل به ۱٫۲ متر مربع می رسد.
۹- خدمات رخت شویی هتل ها به سه طریق می باشد.
الف: کرایه ملحفه یا قرارداد با رخت شویی های بیرون از هتل.
ب: یک بخش مرکزی که در داخل هتل و توسط بخش های آن انجام می شود.
ج: رخت شوی خانه در همان مجموعه و ساختمان که توسط هتل اداره می شود.
۱۰- اتاق ها بنا به اندازه می توانند شامل فضای نشیمن با صندلی – تلویزیون – میز کار – یخچال – میز برای قراردادن کیف باشند.
حداقل شرایط لازم برای استاندارد هتلها
حداقل شرایط لازم برای درجه بندی یک هتل در یکی از سطوح درجات ، دارا بودن سطحی از خدمات و تسهیلات است که می بایست در آن واحد به میهمانان عرضه شود. هتل ها در این دستورالعمل در پنج سطح به شرح زیر درجه بندی می شوند. یک ستاره ، دو ستاره ، سه ستاره ، چهار ستاره و پنج ستاره حداقل شرایط لازم برای هر یک از هتل ها در پائین ترین سطح که یک ستاره خواهد بود، در زیر آورده شده است.
– رعایت حداقل سطح کیفی در قسمت های مختلف واحد
– یک هتل معمولاً حداقل ۸ اتاق خواب را داراست.
%۷۵ – اتاق خواب ها با حمام یا تسهیلات خصوصی
– وجود محلی برای صبحانه خوری که متناسب با ظرفیت هتل طراحی شده باشد.
– وجود سیستم سرمایش و گرمایش قابل کنترل در اتاق خواب ها
هر یک از موارد خدمات، تجهیزات، فضاهای موجود، نیروی انسانی و … در هتل مورد ارزیابی قرار میگیرد و امتیازی را متناسب کسب می نماید. در فرایند ارزیابی، امتیازاتی از صفر تا ۱۰ ممکن است به هر یک از موارد ارزیابی تعلق گیرد. این امتیاز بر اساس سطح کیفی و مطلوبیت مورد ارزیابی تعیین می شود. در هتل های یک ستاره حداقل کسب امتیاز یک برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۲ باشد. در هتل های دو ستاره حداقل کسب امتیاز ۳ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۴ باشد. در هتل های سه ستاره حداقل کسب امتیاز ۵ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۶ باشد. در هتل های چهار ستاره حداقل کسب امتیاز ۷ برای هر مورد الزامی است و حداقل میانگین مجموع امتیازات در این سطح از درجه نباید کمتر از ۸ باشد. در هتل های پنج ستاره حداقل کسب امتیاز ۹ برای هر مورد الزامی است. برای اینکه هتلی از لحاظ درجه ارتقاء یابد می بایست کیفیت خدمات ارائه شده به میهمان را تا حد قابل قبول این استانداردها بالا ببرید و مجموعه ای از تسهیلات و خدمات مورد انتظار را فراهم کند. بدیهی است که کیفیت خدمات اهمیت اساسی دارد اما مشتری ها انتظار دارند که سطح خدمات و مجموعه تسهیلات در هتل ها با درجات بالاتر به تناسب درجه افزایش یابد.
ابعاد و اندازه اتاق در انواع مختلف هتل ها
هتل یک ستاره:
*
اتاق در ابعاد قابل قبول نمی تواند مساحتی کمتر از ۹ متر مربع داشته باشد. راحتی میهمان برای حرکت کردن در اتاق بسیار مهم است. برای ارزیابی قابل قبول بودن اندازه ی اتاق ، بازرس فضای قابل استفاده ی اطراف وسایل را در نظر می گیرد. نباید مانعی موقع حرکت وجود داشته باشد. اتاق های خانوادگی باید جادارتر و بزرگتر باشند. درها و کشوها باید کاملاً راحت باز و بسته شوند. پیش آمدگی های شیبدار و سقف های قابل قبول نباید به قسمت های اصلی اتاق وصل شوند.
هتل دو ستاره:
**
وسایل باید طوری در اتاق خواب چیده شود که استفاده ی عملی از آنها میسر باشد. استفاده ی آسان و راحت از وسایل بی آنکه لازم باشد که مثلاً وسایلی مثل تلویزیون و یا سینی چای جابجا شود.
هتل سه ستاره:
***
همه ی اتاق های خواب با فضای کافی و امکانات لازم.
هتل چهار ستاره:
****
اتاق خواب های وسیع امکان حرکت و آسایشو راحتی میهمان را فراهم میکند.
پنج ستاره
*****
اتاق خواب های وسیع امکان حرکت و آسایش و راحتی میهمان را فراهم میکند. داشتن تراس و بالکن در فضای باز به شکلی که میهمان بتواند از آن استفاد کند در ارزیابی امتیازات موثر خواهد بود.