دستگاههای سنگ شکن به منظور تهیه سنگدانه اعم از شن و ماسه در اندازه های مورد نیاز، به ویژه در کارهای تهیه سنگدانه بتن و سایر مواردی که نیازمند سنگدانه در محدوده های دانه بندی باشد نظیر لایه های روسازی راه و آسفالت، به کار می رود. اجزای مختلف کارخانه سنگ شکن بر حسب ابعاد و نوع کارخانه متفاوت است، اما به طور کلی بر اساس نظم معین زیر قرار می گیرند:
– سرند درشتگیر که مواد خام اولیه پس از عبور از روی آن به داخل سنگ شکن تغذیه می شوند. این سرند از یک مجموعه میله های موازی تشکیل شده است که مواد کوچکی که نیاز به خرد شدن اولیه ندارند از میان آنها سقوط کرده و بدین ترتیب ازفرسایش غیر ضروری سنگ شکن جلوگیری می شود. مواد کوچک مستقیماً برروی نوار نقاله اولیه سقوط می کنند که محصول خرد شده سنگ شکن اول را حمل می کند.
– سیستم انبار که از یک مجموعه ظرف در زیر سرندها با یک سری نوار نقاله تشکیل شده است که مواد دانه بندی شده را به انبار منتقل می کنند.
– سنگ شکن اولیه که وظیفه خرد کردن مواد خام را به صورت سنگدانه های درشت دارد.
– تغذیه کننده اولیه که مواد خام بر روی آن ریخته شود. این تغذیه کننده می تواند یک قیف ساده یا ناوه شیبدار (شوت) با یک نوار نقاله سنگین باشد. هدف از این تغذیه کننده رساندن منظم مواد به سنگ شکن اولیه است.
– سرند جدا کننده که مواد را به دو دسته “قابل قبول ” و “بزرگتر از اندازه ” جدا می کند. مواد دوم به سنگ شکن ثانویه می روند، در حالی که مواد قابل قبول مستقیماً به سرندهای اصلی منتقل می شوند.
– سنگ شکن ثانویه که مواد بزرگ تر از اندازه را به اندازه های قابل قبول تبدیل می کند.
– نوار نقاله (بالابر) ثانویه که محصول دوباره خرد شده (و در برخی موارد مواد قابل قبول سرند جداکننده ) را به سرندهای اصلی منتقل می کند.
– سرندهای اصلی که تمامی مواد را قبل از انبار شدن به دانه بندی های معینی تقسیم بندی می کنند. چنانچه سنگدانه ها به شست و شو نیاز داشته باشند، این کار در این مکان صورت می گیرد.
– نوار نقاله (بالابر) اولیه که مواد خرد شده را به سرند جدا کننده منتقل می کند ،این نوار زیر یک آهنربا عبور می کند تا تکه های مته فولادی، پیچ یا تکه آهن هایی که به سنگ شکن ثانویه صدمه می زنند، جدا شوند.
– چنانچه تولید ماسه نیز مدنظر باشد، مواد مناسب را از سرندها به دستگاه ماسه سازی منتقل می کنند تا با خرد شدن بیشتر مجدداً دانه بندی شوند.
در انتخاب سنگ شکن ها و تجهیزات سرند آنها دانستن اطلاعات معینی قبل از انتخاب آنها لازم است. اطلاعات باید شامل موارد زیر باشد، اما نباید به آنچه در زیر می آید محدود گردد:
– نوع سنگی که باید خرد شود.
– اندازه حداکثر و شاید دامنه تغییرات اندازه دانه هایی که به دستگاه داده می شود.
– روش تغذیه به دستگاه سنگ شکن
– ظرفیت دستگاه مورد نیاز
– درصد دانه هایی که در دامنه اندازه معین شده ای قرار می گیرند.
سنگ شکن ها را برحسب ترتیب خرد کردن سنگ ها گروه بندی می نمایند. نظیر اولیه، ثانویه و غیره. یک سنگ شکن اولیه سنگ ها را مستقیماً از معدن سنگ دریافت نموده و اولین شکست را با تقلیل در اندازه سنگ را به وجود می آورد. مصالح حاصل از سنگ شکن اولیه به سنگ شکن ثانویهوارد می شود که به نوبه خود تقلیل بیشتری در اندازه قطعات شکسته شده ایجاد می نماید. بعضی از سنگ ها را ممکن است از چهار سنگ شکن و یا بیشتر عبور داد تا به اندازه مورد نیاز تقلیل یابند. علی رغم اینکه یک دسته بندی قاطع در مورد سنگ شکن ها وجود ندارد، در زیر نمونه هایی از کاربرد سنگ شکن های متداول ارائه می شود:
سنگ شکن
+ سنگ شکن های اولیه
– چکشی
– فکی
– دورانی
+ سنگ شکن های ثانویه
– مخروطی
– غلتکی
– آسیاب چکشی
+ سنگ شکن های مرحله سوم
– غلتکی
– آسیاب میله ای
– آسیاب گلوله ای
* سنگ شکن فکی
مشخصات فنی و بدنی سنگ شکن های فکی
این دستگاه به عنوان یک سنگ شکن اولیه بسیار متداول است. این دستگاه با اجازه ورود سنگ ها به فاصله بین فکها که یکی از آنها ثابت و دیگری متحرک است کار می کند. فاصله بین فک ها در قسمت پایین کمتر از قسمت بالا می باشد، با عبور سنگ ها به طرف پایین تحت اثر وزن آنها و حرکت فک ها سنگ ها شکسته شده و از قسمت پایین دستگاه خارج می شوند.
صفحات دو فک را که با فولاد منگنزدار ساخته شده است، می توان تعویض کرد و در بعضی موارد پشت و رو نمود. فک ها ممکن است صاف باشد و یا در بعضی موارد که سنگ به صورت تخته ای می شکند، آنها را کنگره دار انتخاب می کنند. این کنگر ه ها مانع شکستن سنگ ها به صورت تخته ای شده و آن را به صورت چند وجهی می شکند و حاصل به صورت سنگ خردشد های خواهد بود که هر دانه دارای ابعاد متناسب تری می باشد. فک های متحرک ممکن است مستقیم یا منحنی گونه باشند تا خطر مسدود شدن دهانه تقلیل یابد. این نوع سنگ شکن ها کراراً در کارگاه های سنگ شکن قابل حمل و نقل استفاده می شوند. زیرا کوچک و سبک بوده و در عین از هر طرف بیشتر از بزرگ ترین سنگی باشد که به داخل آن فاصله دهانه فک ها در بالای دستگاه باید به اندازه ۲/۵۴ خواهد آمد. چون فاصله استقرار ممکن است براساس حالت بسته یا باز فک متحرک در قسمت پایین آن باشد، هر جدول تعیین ظرفیت باید نوع فاصله استقرار فک را مشخص کند. معمولاً در اکثر موارد حالت بسته استفاده می شود.
سنگ شکن فکی
۱- شافت سنگ شکن
۲- زره های فکهای سنگ شکن
۳- فک ثابت
۴- فک متحرک
۵- شافت فک متحرک
۶- چرخ تسمه یا پولی
۷- بلبرینگ شافت
۸- بازوهای مربوط به فک متحرک
۹- پیچ رگلاژ
۱۰- فنر برگردان فک متحرک
* سنگ شکن دورانی
دستگاه سنگ شکن دارای یک شاسی چدنی و یا فولادی است که دارای تکیه گاهی برای محور خارج از مرکز و دنده های محرک در قسمت پائین دستگاه است . در قسمت بالایی دستگاه یک محفظه سنگ شکن مخروطی قرار می گیرد که با صفحات فولادی سخت و یا فولاد منگنزدار پوشیده شده است که آن را در این دستگاه واگرا می نامند. عضو خرد کننده سنگ شامل یک کلاهک فولادی سخت خرد کنند های است که روی یک محورقائم فولادی قرار گرفته است. این محور و کلاهک فولادی دارای حرکت جنبی نسبی نسبت به تکیه گاه خود در بالاست و به نحوی ساخته شده است تا اجازه حرکت و تنظیم برای محور امکان پذیر باشد. تکیه گاه خارج از مرکز این محور در پایین سبب می شود که محور و کلاهک خرد کننده با دوران محور دوران کند و لذا عرض فضای بین واگرا و کلاهک تغییرپذیر است. سنگی که از بالای اطاقک خرد کننده دستگاه وارد آن می شود، به طرف پایین حرکت می کند، اندازه آن کم می شود تا از قسمت پایین اطاقک خرد کننده خارج شود.
توان موردنیاز سنگ شکن دورانی
اگر یک سنگ خردکن دورانی به عنوان سنگ شکن اولیه به کار گرفته شود، اندازه سنگی که از معدن باید استخراج شود، توسط دستگاه تعیین و دیکته می شود و یا توسط مقدار ظرفیت مورد نیاز معین می گردد. هنگامی که این ماشین به عنوان سنگ شکن ثانویه به کار برده می شود، مقدار ظرفیت معمولاً اندازه انتخاب شده را تحت الشعاع قرار می دهد. ظرفیت یک سنگ شکن دورانی را با افزایش سرعت آن در محدوده معقولی می توان اضافه نمود. از این نوع سنگ شکن به عنوان سنگ شکن اول، دوم یا سوم استفاده می شود.
* سنگ شکن مخروطی
سنگ شکن مخروطی یا تقلیل دهنده ها به عنوان سنگ شکن ثانویه و یا سنگ شکن مرحله سوم به کار گرفته می شوند. این دستگاه ها قادر به تولید مقادیر سنگ های خرد شده ریز هستند. یک دستگاه سنگ شکن مخروطی با سنگ شکن دورانی در موارد زیر اختلاف دارند:
– دارای یک مخروط کوتاه تر است.
– دارای دهانه باز ورودی کوچکتری است.
– با سرعت بالاتری دوران می کند. بین ۴۸۰ تا ۵۸۰ دور در دقیقه.
دانه های خرد شده با اندازه یکنواخت تری تولید می شود و اندازه حداکثر دانه برابر با عرض یا فاصله استقرار در طرف بسته آن است.
سنگ شکن مخروطی
* سنگ شکن های غلتکی
سنگ شکن غلتکی را برای ایجاد تقلیل بیشتر در اندازه سنگ های خرد شده ای که بعد از خروج از معدن قبلاً چند بار در معرض دستگاه های شکنندهقبلی قرار گرفته اند، به کار می برند. یک سنگ شکن غلتکی شامل یک شاسی چدنی سنگین که مجهز به دو غلتک فولادی سخت که هر کدام روی یک محور افقی جداگانه نصب شده اند، می باشند. اکثر سنگ شکن ها طوری ساخته شده اند که هر کدام از غلتک ها (استوانه ها) جداگانه توسط یک فلکه یا تسمه صاف یا با تسمه V شکل به دوران وادار می شوند. یکی از غلتک ها روی شاسی لغزشی سوار است که عرض دهنه تخلیه و یا به عبارت دیگر فاصله دو غلتک را می توان به کمک آن تنظیم نمود. غلتک لغزنده از طریق فشار یک فنر بار را تحمل می کند تا در مقابل ورود قطعات غیرقابل خردشدن نظیر آهن، ایمنی غلتک ها از لحاظ خرد شدن خود غلتک ها محفوظ باشد. حداکثر اندازه موادی را که می توان به داخل سنگ شکن فرستاد، مستقیماً متناسب با قطر غلتک ها است.
ظرفیت یک دستگاه شکن غلتکی با نوع سنگ، اندازه های ورودی، اندازه دانه های تولید شده، عرض غلتک ها و سرعتی که غلتک ها دوران می کنند و به چگونگی یکنواختی ورود مواد به داخل دستگاه سنگ شکن بستگی دارد.
سنگ شکن غلتکی
* آسیاب های چکشی
این سنگ شکن می تواند به عنوان سنگ شکن اولیه یا ثانویه به کار گرفته شود. قسمت های اساسی دستگاه شامل یک شاسی محفظه ای، یک محور افقی که در داخل محفظه تکیه گاه دارد، تعدادی بازو و چکش های متصل به قرقره که روی محور سوار شده است، یک یا چند صفحه فولادی منگنزدار و یا صفحات فولادی شکننده سخت و یک سری میله های موازی و پنجره ای که فاصله آنها ممکن است به اندازه مورد نظر برای گذر سنگ های خرد شده تنظیم نمود، می باشد. با تغذیه سنگ هایی که باید خرد شود چکش های آسیاب که دارای سرعت زیادی است به ذرات ضربه زده آنها را شکسته و به طرف صفحات شکننده می کوبد که باعث بیشتر خرد شدن و تقلیل در اندازه آنها می شود.
* آسیاب های میله ای
این آسیاب ها برای تولید دانه های سنگی ریز نظیر ماسه از سنگی که توسط سنگ شکن های دیکری با اندازه مناسب تهیه شده است، به کار می رود. در مشخصات مربوط به بتن نیاز به کاربرد دانه های همگن بدون توجه به اندازه آنها امری غیرمعقول نیست. لذا اگر سنگ های خرد شده به صورت دانه درشت به کار رود ماسه تهیه شده از همان سنگ می تواند مشخصات مربوط به بتن را در مورد دانه های ریزتامین نماید. یک آسیاب میله ایدارای یک پوسته فولادی استوانه ای است که سطح داخلی آن با یک سطح سخت از مواد سایش ناپذیر پوشیده است و مجهز به محورهایی است که در روی آنها دنده متحرک نصب شده است. این دستگاه در حالی که محور آن به حالت افقی است، کار می کند. در داخل آن میله هایی وجود دارد که طول آنها کمی کمتر از طول پوسته فولادی است. سنگ های خرد شده ای که از یک طرف وارد آسیاب می شود، به طرف محل تغذیه در طرف دیگر جریان می یابد. آسیاب گلوله ای که به جای میله ها از گلوله های فولادی استفاده می کند تا ضربات را به سنگی وارد کرده و آن را خرد کند دانه های ریزی به وجود می آورد که اندازه آنها ریزتر از آن چیزی است که از نوع آسیاب میله ای حاصل می شود.
سنگ شکن ضربه ای