صد ویژگی یک مقاله علمی و پژوهشی پر محتوا


دکتر یزدان منصوریان از اساتید و اعضای هیات مدیره دانشگاه تربیت معلم از زمره کسانی هستند که مطالب ارزشمندی در زمینه ی تحقیقات و پژوهش به دنیای محقیق عرضه کرده اند. مقاله ی حاضر نیز با عنوان صد ویژگی یک مقاله علمی پژوهشی خوب  در 12 صفحه می تواند یکی از منابع خوب آموزشی برای دانشجویان و نویسندگان مقالات علمی – پژوهشی باشد .

صد ویژگی یک مقاله ی علمی پژوهشی خوب

اصالت موضوع:

در ارزیابی و امتیاز دهی به مقاله های پژوهشی اصلت موضوع یکی از امتیاز های آن محسوب میشود.نکته ی قابل توجه دراین زمینه چگونگی بیان این اصالت و دفاع ازآن است.در اینجا به چند مورد اشاره میشود که وجود حتی یکی از آنها برای اثبات اصالت یک اثر کافی است.

. اجرای تحقیقی که قبلا انجام نشده است.

بیان یک ایده ی تازه به نحوی که قبلا انجام نشده است.

استنتاج از ایده های دیگران از زاویه ای نو.

اجرای یک تحقیق در یک کشور برای اولین بار.

استفاده از تکنیک های موجود برای منظوری تازه .

گذر از مرزهای روش شناسی خود.

مشارکت در دانش.

استمرار یک کار اصیل دیگر.

2.عنوان:

نخستین بخش هر مقاله که توسط خواننده دیده میشود.عنوان مقاله که در واقع هویت مقاله و هدف آن را به نمایش میگذارد.باید روشن ،گویا،جامع،مانع و تا حد ممکن مختصر باشد.توصیه میشود از به کار بردن واژگانی که با کلید واژه به کار برده نمیشوند خودداری کنید.عباراتی مانند”مقدمه ای بر” ،”بررسی و تحلیلی از ” وموارد مشابه فقط به طولانی شدن عنوان منجر میشودو نقشی در بازیابی بهتر مقاله ایفا نخواهد کرد.

3.چکیده:

هدف از تهیه ی چکیده فراهم آوردن تصویری کلی در خصوص محتوای مقاله است.کارکرد چکیده آن است که به خواننده در تصمیم گیری برای مطالعه ی متن اصلی یا عدم آن کمک میکند.بنابر این،چکیده باید مهم ترین موارد مطرح شده در متن اصلی را به اختصار در بر گیرد.

4.کلید واژه:

معمولا دو روش برای کلید واژه وجود دارد.روش اول که به انتخاب کلید واژه های کنترل شده معروف است،به کمک اصطلاح نامه ها صورت میگیرد.در روش دوم که تحت عنوان انتخاب آزاد شناخته می شود،براساس تصمیم نویسنده صورت میگیرد.

5.مقدمه:

کارکرد مقدمه آماده ساختن ذهن خواننده برای ورود به بحث اصلی وتبیین اهمیت مقاله است.اگر مقدمه با جملاتی که مبین اهمیت مقاله و رویکرد ویژه ی آن باشد ،شروع شود،خواننده به ادامه ی مطالعه ی متن اصلی ترغیب میشود.در مقدمه ی مقاله نویسنده باید با توجه به نیاز و سطح مخاطبان و ضمن پرهیز از حاشیه پردازی ،مدخلی برای ورود به بحث اصلی باز کند.

6.بیان مسئله:

تبیین دقیق و روشن مسئله ای که انگیزه ی اصلی نگارش یک مقاله و اجرای طرح پژوهشی مورد نظر بوده اهمیت ویژه ای دارد.در این بخش باید مسئله و موضوعی که زمینه ساز پژوهش شده است،همراه با ابعاد و جوانب آن به روشنی و به اختصار تبیین شود.

 7.تبیین هدف:

یکی از نخستین پرسشهایی که در ذهن خواننده شکل میگیرد کسب آگاهی نسبت به هدفی است که مقاله دنبال می کندو هدفی که پژوهش مربوط به آن دنبال میکند.

8.پرسش های پژوهش و فرضیه:

هر پژوهشی در صدد پاسخ گویی به پرسش هایی است که متناسب با هدف باشد.فرضیه ،پیش بینی و انتظارات پژوهشگر را از نتایج پژوهش نشان میدهدو معمولا به رابطه ی دو یا چند متغیر اشاره دارد.

 9.پیشینه ی پژوهش:

دلایل متعددی برای اشاره به پیشینه ی پژوهش وجود دارد که از آن جمله میتوان به این موارد اشاره کرد:نشان دادن پیوند پژوهش حاضر بات پژوهش های قبلی ،نشان دادن احاطه ی نویسنده به موضوع مورد مطالعه،رهنمون ساختن خواننده به مطالعه ی منابع بیشتر.

10.معرفی پروژه ی تحقیقاتی :

تبیین ویژگی های پروژه ی اجرا شده و آنچه باید در باره ی آن به خواننده گفته شود نیز اهمیت زیادی دارد.اشاره به چگونگی شکل گیری پروژه و فضایی که در آن پژوهش اجرا شده  مواردی هستند که میتوان ذکر کرد.

11.تشریح روش شناسی:

اجرای هر طرح پژوهشی مستلزم به کار گیری یک روش شناسی مناسب است که پژوهشگر را به اجرای طرح مورد نظر و پاسخ گویی به پرسش های پژوهش قادر میسازد .معمولا در هر رشته ای روش های متعددی وجو دارد که برخی از آنها مقبولیت و عمومیت بیشتری دارند ودر اغلب تحقیقات آن رشته مورد استفاده قرار میگیرد.

12.ابزار گرد آوری و تحلیل داده ها :

در این قسمت لازم است چگونگی ابزار گرد آوری داده ها تبیین شود.

13.توصیف ویژگی های جامعه و مشخصات نمونه:

لازم است که جامعه ی پژوهش و به ویژه مشخصاتی از این جامعه که به موضوع مربوط است به اختصار معرفی شود.

 14.تبیین محدودیت های پژوهش

محدوده ی هر پژوهش توسط خود پژهشگر تعیین شده و بر روند پژوهش اعمال میشود.برای عملی شدن طرح تحقیق باید پژ وهشگر محدوده ی کار خود را تعیین کند.محدودیت های وجود دارد که خارج از کنترل پژوهشگر است و منشا دیگری از جمله عوامل محیطی دارد که برروند پژوهش تاثیر می گذارند.اشاره به محدودیت ها به محقق کمک میکند نتایج به دست آمده را بهتر تفسیر کند.

15.ارائه ی یافته ها :

یافته های پژوهش باید ابتدا توصیف و سپس تجزیه و تحلیل شوند.معمولا در این بخش 4 سطح توصیف ،مقایسه،تحلیل و تفسیر قابل مشاهده است.

16. بحث و نتیجه گیری:

این دو بخش ممکن است همراه هم یا جداگانه اما دنبال یکدیگر ارائه شوند.در این بخش پژوهشگر پاسخ پرسشهای پژهش را مطرح میکند.

17.پیشنهاد هایی برای پژوهش های بعدی:

معمولا مقالات با ارائه پیشنهاد هایی برای پژوهش ها ی بعدی به پایان میرسند.

18.تقدیر و تشکر:

معمولا در پایان مقالات علمی به نام یا سازمانهایی که در اجرای پژوهش گزارش شده نقش داشته اند اشاره میشود.

19.منابع:

تمام منابعی که ذکر شده اند باید با ذکر مشخصات کتاب شناختی و براساس شیوه نامه ی مجله ی مورد نظر تدوین شوند.

20. سایر موارد(مثل پیوست ،متن پرسشنامه و…)

کلیدواژه: مهار تهای نگارشی، نگارش علمی، مقاله نویسی و انتشارات علمی.