اجرای سقف طاق ضربی

طاق ضربی یکی از انواع سقف‌های سنتی ایران است که نمونه های بارز ( با خیز نسبتا بلند) آن را می توان در بافت قدیمی شهر یزد دید. سهولت استفاده، پایین بودن هزینه ساخت و امکان تغییر بخش‌هایی از ساختمان بعد از استفاده از سقف طاق ضربی، از دلایل رواج این سقف بوده است.

مراحل اجرای طاق ضربی

– آماده کردن تیرآهن‌ها

تیرآهن‌های مصرفی باید کاملا سالم، بدون هیچ گونه پوسیدگی، ترک خوردگی باشند. در این مرحله نباید تیرآهن‌ها را در فضای باز به مدت زمان طولانی و به مقدار زیاد انبار کرد.

-تیرریزی

روش قرار دادن مستقیم سر تیرآهن‌ها بر روی دیوارهای آجری صحیح نیست، لذا باید از یک زیر سری بتنی در سراسر دیوار، در ترازی که تیرآهن‌ها قرار می‌گیرد به‌صورت یک کلاف بتنی سرتاسری استفاده نمود. در صورتی که سر تیرآهن‌ها را به‌صورت مستقیم بر روی دیوار قرار دهیم، به‌دلیل این‌که عرض بال تیرآهن نسبتا کم است و فشارهای وارده بر یک نقطه وارد می‌شود، امکان شکستن و خرد شدن آجر زیر تیرآهن وجود دارد. استفاده از کلاف افقی زیر سقف موجب می‌شود که بار زیر سقف به‌صورت یکنواخت به دیوار انتقال یابد. معمولا فواصل تیرآهن‌های طاق ضربی بین ۹۰ تا ۱۱۰ سانتی‌متر است. تیرآهن‌ها را به صفحات فولادی که پیش‌تر در کلاف افقی تعبیه شده‌اند جوش می‌دهند. صفحات یاد شده توسط آرماتورهای فلزی در بتن محکم شده‌اند. برای پاتاق یا دهانه طاق ضربی نیز باید باید یک تکیه‌گاه مناسب در نظر گرفت.

-نصب میل مهار

در سقف‌های ضربی ساده‌ترین روش برای جلوگیری از نزدیک و دور شدن تیرها در طول دهانه، استفاده از میل مهار است. تیرآهن‌‌های سقف را باید توسط تسمه‌ها و آرماتورها فلزی حداقل ۱۰ میلی‌متری به‌صورت ضربدری به‌یکدیگر متصل نمود. برای حداکثر ۲۵ متر مربع از یک عدد ضربدر استفاده می‌شود.

معایب سقف طاق ضربی

-یکپارچه نبودن، عدم انسجام کافی، خوردگی آهن در تماس با سیلیکات گچ، لرزش در اثر محرکات محیطی و ایجاد ظاهر نامناسب در سقف
– سنگینی بسیار زیاد، عدم صلبیت دایافراگم سقف و تخریب در هنگام زلزله به شکل آوار که برای ساکنین خطرناک است.
– امکان رد شدن تاسیسات مثل لوله از روی سقف امکان‌پذیر نیست مگر با افزایش ضخامت سقف که باعث سنگینی می‌شود از معایب استفاده از سقف‌های طاق ضربی می‌باشد.

تبدیل سقف طاق ضربی به سقف کامپوزیت

 سقف‌های طاق ضربی که متشکل است از سقف‌های آجری اجرا شده بین پروفیل های فولادی تحت زلزله بسیار آسیب پذیر می باشند. در ساختمان‌هایبنایی خرابی این نوع سقف ها منجر به خرابی کل ساختمان می گردد که باعث از دست رفتن جان ساکنین می شود.

یکی از بهترین روش‌های مقاوم سازی این سقف‌ها که معمولا برای سقف‌های پشت‌بام انجام می‌گردد، تبدیل آن به سقف کامپوزیت (مرکب) می‌باشد. برای این‌کار ابتدا کف‌سازی سقف تخریب شده و تمام نخاله‌های روی آن تخلیه می‌گردد. این مرحله ضمن کاهش وزن سقف و در نتیجه نیروهای لرزه‌ای وارد بر آن باعث ایجاد دسترسی به سطح آجری سقف و پروفیل‌های آن می‌گردد. پس از آن ناودانی‌هایی به عنوان برش‌گیر بر روی پروفیل‌های سقف توسط جوشکاری متصل می‌گردد و یک مش فولادی بر روی آن قرار می‌گیرد. سپس کل سقف بتن ریزی شده و سقف آسیب پذیر طاق ضربی به یک دال صلب و یکپارچه بتنی تبدیل می‌گردد. سقف کامپوزیت ضمن حفظ یکپارچگی سقف طاق ضربی و جلوگیری از ناپایداری آن باعث ایجاد صلبیت در دیافراگم و در نتیجه توزیع نیروی مطلوب‌تر بین المان‌های باربر جانبی می‌گردد.