پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
واحد همسایگی
مقدمه
شکل گیری مفهوم واحد همسایگی در طول تاریخ معاصر جهت گیری مختلف در اداره و برنامه ریزی شهر ها است . ثمره این نتیجه گیری های تاریخی ،به لحاظ نظری به گستره وسیعی از تعاریف متنوع از واحد همسایگی انجامیده و جایگاه واحد همسایگی را در برنامه ریزی شهری مشخص کرده است . اصولا ماهیت موضوع واحد همسایگی چنین است که در شرایط مکانی و زمانی مختلف برخورد و نگاه ویژه ای را به خود طلبیده است و از اینرو شناخت و ادراک آن در گرو در نظر گرفتن این تفاوت ها در نوع نگاه ها و برخوردهاست . برای فهم بهتر این کار در ادامه تعاریف ویژگی ها و دسته بندی های بیان شده از جانب مراجع مختلف را در ارتباط با مفهوم واحد همسایگی مرور می کنیم .
1-مروری بر تعاریف واحد همسایگی
مفهوم واحد همسایگی محل بحث های بسیاری بوده است و تلقی های متفاوتی را در این زمینه وجود دارد . در کل اساس قابل قبول و عمومی برای تعاریف واحد های همسایگی وجود ندارد صاحب نظران مختلف سعی کرده اند که از زوایای متفاوت به تعریف این مفهوم بپردازند هر یک از این تعاریف می تواند در شرایط مختلف مفید واقع شود اما از آنجا که ان تعاریف حوزه های وسیعی را شامل می شود ،در زیر مهم ترین تعاریف از واحد همسایگی را که ابعاد مختلف معنایی آن را در بر می گیرند ،ذکر می کنیم . این تعاریف را می توان در قالب موارد زیر خلاصه کرد :
nهمسایگی یک واژه و مفهوم ذهنی و انتزاعی است . برای برخی این کلمه تنها محدود به یک تعداد بلوک اطراف یک و یا تعدادی واحد مسکونی یا ساختمان های همسایه آن است . تعریفی دیگر آن را محدوده بزرگی (حدود سه کیلومتر مربع ) شامل صدها بلوک و ده ها هزار شهروند و یا شاغل می داندپسوند “Hood “برای “Neighbourhood ” ممکن است به یک گروه بندی اجتماعی یا فرهنگی ویژه از مردمی که در همسایگی یکدیگر زندگی می کنند (با ارتباط کمی با ملحقات کالبدی اطراف ) اشاره کند 2
nواحد های همسایگی مکان هایی هستند که مردم در آنها زندگی می کنند به عبارت دیگر واحد های همسایگی بر یک احساس تعلق به مکان شخصی که خاطرات و زندگی های مردم در آن ثبت شده است دلالت دارند .
nواحد همسایگی یک حوزه4 یا ناحیه محلی5 گرد برخی مکان ها و قسمتی قابل تشخیص از یک ناحیه شهری ،ناحیه ای متشکل از کاربرد های متنوع و مختلط 6که در درون ساختار یک شهر تلفیق و یکپارچه گشته ،تعریف شده است . ناحیه ای شهری با دارا بودن گستره ای متنوع از انواع ساختمان ،معابر و فضای باز عمومی که ک تنوع فعالیت انسانی را ارائه می دهند . 7
nواحد همسایگی یکی از واحد های تشکیل دهنده پایه شهر به شمار می روند واحدهای کالبدی متوسط الاندازه ای که فعالیت مسکونی هر شهر را آرایش داده و محیطی که مردم هر روزه در آن زندگی می کنند را شکل دهند .
nاز دیدگاه انجمن برنامه ریزی آمریکا 8واحد همسایگی یک موجودیت متنوع و پویای اجتماعی – اقتصادی با دارا بودن ویژگی های منحصر بفرد است ،که توسط شهروندان واحد همسایگی و هم اجتماع محله ی 9 تشخیص داده می شود . یک واحد همسایگی یک ناحیه شهری برنامه ریزی شده به همراه تلفیقی از فعالیت انسانی است که در حول یک مرکز تعریف شده سازماندهی شده است .
nواحد همسایگی اکوسیستمی است که برای سکونت و زیست محلی انسان مورد نیاز است و نه تنها پناهگاه بلکه شبکه ای است از حمایت و فرصت های اجتماعی برای گستره وسیعی از فعالیت های فراغتی ،فرهنگ و اقتصادی ،با ان تعریف واحد همسایگی زیستگاهی طبیعی است که انسان و دیگر گونه ها در یک ارتباط همزیستی زندگی می کنند سیستم های کالبدی (طبیعی یا مصنوعی ) جریان های انرژی و آب را کنترل می کنند بر کیفیت هوا و خاک اثر گذاشته اقلیم را متأثر می سازد
nواحد همسایگی به ناحیه ای که یک شهروند به راحتی می تواند به صورت پیاده رفت و آمد کند (فاصله ای برابر 1600 متر یا کمتر ) اطلاق می شود این ناحیه باید دارای ویژگی های کالبدی ،تاریخی ،اقتصادی ،معماری و اجتماعی منحصر بفردی باشد و بتواند از واحدهای همسایگی اطراف تمیز داده شود .
n واژه نامه شهرسازی نوین 11(2000 ) یک واحد همسایگی را به عنوان ناحیه ای شهری شده با دارا بودن گستره ای متنوع از انواع ساختمان ،معابر و فضای باز عمومی که ک تنوع فعالیت انسانی را ارائه می دهند تعریف می کند .
2- مرور ویژگی های واحد همسایگی
در ارتباط ویژگی های کمی (جمعیت وسعت و تراکم ) کالبدی و فعالیتی واحد همسایگی ،نظرات بسیاری از جانب مراجع مختلف ابراز شده است . یک واحد همسایگی اغلب مبتنی بر مرکزیت یک مدرسه ابتدایی است و جمعیتی در حدود 5 تا 15 هزار نفر را داراست. کلرنس پری 12 جمعیت حدود 5 هزار نفر را به عنوان یک جمعیت مناسب برای واحد همسایگی پیشنهاد می دهد . اولین برنامه مارس لندن 13 که در سال 1937 تهیه شده واحد های همسایگی خطی با طول یک مایل و جمعیت 3340 نفر را پیشنهاد می داد در برنامه مارس 1942 واحدهای همسایگی هر کدام جمعیتی برابر 6 هزار نفر داشتند و 8 واحد از آنها تشکیل یک شهرستان 14 را می داد برنامه عمومی 1952 اسکهلم 15 نیز واحد های همسایگی 4 تا 7 هزار نفری را پیشنهاد می داد .باربارا وارد 16 ورنه دوبوس 17 (1972 ) گزارش می دهند که برنامه ریزان در اتحاد جماهیر شوروی حوزه خرد 8 تا 12 هزار نفر را به عنوان کوچک ترین واحد در برنامه توسعه انتخاب می کردند . نیروی وظیفه شهر 18 (1999) یک واحد همسایگی را در ناحیه ای با مقیاس شهری دارای 5 تا 15 هزار نفر جمعیت و شعاع 400 تا 600 متر ،تعریف می کند .