پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
فصل اول :کلیات ( طرح تحقیق )
مقدمه :
با دست خود خویشتن را به هلاکت نیندازید (سوره بقره آیه 159 )
محور اصلی توسعه همه جانبه و پایدار در یک جامعه انسان سالم و قانون گرا می باشد . فعالیت ها ، طرح ها ، برنامه ها ،و پروزه های عمرانی و فرهنگی اقتصادی – زمانی به ثمر و هدف می رسند و اجرا می گردند ، که نیروی انسانی سالم و قانون گرا محور تمام آنها باشد – از این رو اعتیاد به مواد مخدر یکی از عوامل باز دارنده یک جامعه در حال توسعه می باشد که سلامت فرد ، خانواده و جامعه را به خطر می اندازد . (عبدالحسین شاکرمی ، 1386)
از هر یکصد نفر معتاد به هرویین 95 نفر آنها در ابتدا سیگاری بوده اند ، بنابراین نیکوتین هم یک ماده مخدر برای آغاز اعتیاد است ، که در بعضی از موارد فرد را به مصرف مواد مخدر قوی تر مثل هرویین می کشاند . به طور کلی در نوجوانانی که ابتدا با نیکوتین ( سیگار ) یا داروهای آرامش بخش شروع کرده اند خطر اعتیاد به هرویین 14 برابر بیشتر است (مصطفی ارفع ، 1382) .
کنفرانس بزرگ علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج اعلام کرد : سیگار و اضطراب از عوامل مهم بروز سکته قلبی و بیماریهایی از قبیل زخم معده محسوب می شوند . سیگار همچنین مهم ترین عامل تصلب شرایین می باشد . نیکوتین و سایر مواد سمی سیگار به وسیله جریان خون به جنین زنان حامله منتقل و عوارضی چون عقب ماندگی ذهنی و نیز زایمان پیشرس ایجاد می کند طبق آمار در ایران بیش از یک میلیون کودک عقب مانده وجود دارد . ( عبدالحسین شاکرمی ، 1386)
از نظر اقتصادی هزینه تهیه سیگار بر هر خانواده فشار مالی وارد می سازد . استعمال دخانیات ظرفیت کار یک ملت را کاهش داده و از این رو تولید ناخالص ملی را کم می کند . غیبت از کار در میان کارکنان سیگاری ، و افزایش هزینه های مداوای پزشکی ، در نتیجه استعمال دخانیات است . روانشناسان و روانکاوان و روانپزشکان عقیده دارند که شخصیت و وضع روانی سیگاریها با افراد عادی متفاوت است بر اثر بررسی های آماری معتقدند که سیگاریها بیشتر از افراد معمولی با اتومبیل تصادف می کنند . خصوصیات اخلاقی معتادین خوب نبوده و اکثرا در زندگی خانوادگی ناسازگار بوده و حتی همسران خود را طلاق می دهند .
www.Tobacco Atlas . org
استفاده از توتون به ویژه به صورت سیگار یکی از اعتیادهایی است که بزرگترین رقم را در دنیای امروزی تشکیل می دهد . بر اساس تتحقیقات ، بیش از یک ششم کل جهان سیگاری می باشند . سیگار صرفنظر از عوارض جسمی _ دارای عوارض روانی ، اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی و معاشرتی بسیار و جبران ناپذیر است . فرد سیگاری با دست خود ، خویشتن رابه مرگ تدریجی محکوم می کند و از همه مهمتر با اثر نامساعدی که سیگار در محیط خانواده می گذارد ، اعضای خانواده و به خصوص نوزادان و کودکان خود را محکوم به مبتلا شدن به بیماری کرده و و در صورت سالم ماندن کودکان ، باعث کسب این عادت نازیبا توسط آنها می شود . فرد سیگاری در اجتماع ، راحتی را از دیگران سلب و آنان را هم محکوم به مرگ تدریجی می کند ، چرا که افراد غیر سیگاری که در محل سیگار کشیدن حضور دارند ، به همان بیماریهایی که سیگاریها مبتلا می شوند ، آنها هم کم و بیش مبتلا خواهند شد .
البته در مقابل ، نهضتی جهانی علیه سیگار شروع شده و به طور فزاینده ای رو به گسترش است و امروزه سیگاریها را معتادان به مواد مخدر و آلوده کنندگان هوا و ایجاد کنندگان خطر آتش سوزی می دانند . این گروهها علیه زیان های مصرف سیگار برای سلامت انسان از جمله سرطان ریه ، بیماری قلبی ، مرگ و میر نوزادان و …. به طرق مختلف تبلیغ می کنند ، و ضمن وارد آوردن فشار بر دستگاههای مقننه برای تصویب قوانینی علیه تولید ، عرضه و مصرف سیگار یاعث کاهش مصرف آن شده اند . (آلتون اشنر، 1386)
بیان مسئله
طبق تحقیقات سازمان جهانی بهداشت در هر 8 ثانیه یک نفر در دنیا به علت استعمال دخانیات جان خود را از دست می دهد . نتایج تحقیقات حاکی از آن است که چنانچه افراد در سنین نوجوانی شروع به کشیدن سیگار کنند ( بیش از 70 درصد موارد سیگاری شدن در این مرحله اتفاق می افتد ) و مدت 20 سال یا بیشتر به این عمل ادامه بدهند بین 20 تا 25 سال زودتر از افرادی که به هیچ وجه در زندگی سیگار نکشیده اند خواهند مرد تنها سرطان ریه یا بیماریهای قلبی پیامد استعمال دخانیات نیست بلکه مجموعه ای از مسائل و مشکلات بهداشتی در ارتباط با مصرف مواد دخانی وجود دارد که می تواند به لحاظ شرایط جسمانی و مقاومت ایمنی در افراد سیگاری بروز کند .
معاون سلامت وزارت بهداشت با اعلام اینکه سیگار در ایران به ازای هر 5/2 ثانیه یک قربانی می گیرد گفت : هزینه استعمال دخانیات در خانواده معادل هزینه آموزش یک دانش آموز است لذا با خاموش کردن یک سیگار هزینه تحصیل یک دانش آموز را بر عهده بگیریم . او با تاکید بر اینکه ما بر اساس اختیارات تعیین شده در قانون می توانیم با معضل استعمال دخانیات مبارزه کنیم و ادامه داد : سیگار و استعمال دخانیات عامل سرطان ، فقر و بیماریست این در حالیست که افراد اظهار نظر می کنند که سیگار را برای لاغری و رفع عصبانیت استفاده می کنیم ( لذا باید در جهت تغییر نگرش و فرهنگ موجود کارکرد .)
هر سیگاری که دود می شود تقریبا هفت دقیقه از عمر فرد را کاهش می دهد . عناصر تشکیل دهنده ای مانند مونواکسید کربن کربن و تار بیشترین خطر را ایجاد می کنند . مونو اکسید کربن موجود در دود سیگار ، توانایی بدن را در انتقال اکسیژن مختل می کند ، موجب تنگی نفس می شود و سیستم قلبی – عروقی را به مخاطرن می اندازد . تصور می شود که هیدروکربن ها « تارها » در سیگار مسئول ایجاد سرطان ریه هستند . تقریبا از هر 10 مورد سرطان ریه 9 مورد ناشی از مصرف سیگار هستند . تحقیقات نشان می دهند که مصرف سیگار تقریبا به هر اندام و سیستم بدن آسیب می رساند .مصرف سیگار عامل اصلی بیماری قلبی – عروقی و اختلال های ریوی مزمن ، چند نوع سرطان ، از جمله سرطان حنجره ، کلیه ، لوزالمعده و معده است ( جفری نوید –اسپنسر راتوس ،1388 ).
مصرف سیگار نوعی اعتیاد است ولی متاسفانه این وسیله به مرور در اجتماع جا افتاده و قابل قبول ترین عمل خلاف عرف محسوب می شود . دلایل شیوع این عادت احساس بدست آوردن شخصیت کاذب در افراد جوان اثر تخدیر کنندگی جزئی سیگار مصرف آن در لحظات عصبانیت و غم بعلت باور وابستگی جسمی و روانی با گذشت زمان را می توان نام برد متاسفانه وجود این عادت خود زمینه ساز بروز اعتیاد به مواد مخدر ، فقر ، بزهکاری علی الخصوص در افراد جوان می گردد . (آلن آ راس، 1375)
تا شش سال آینده 21 میلیون مرگ و میر سالانه ناشی از سرطان را می توان به توتون و تنباکو نسبت داد و تا سال 2030 حدود 83 درصد این مرگ و میر در کشور های با درآمد متوسط و پایین رخ خواهد داد عامل منحصر به فرد در عوامل ایجاد کننده سرطان ، توتون و تنباکوست که به طور کامل با سیاست های عمومی قابل پیشگیری است اقدامات عمده شامل مالیات بر دخانیات ، ممنوعیت تبلیغات و اماکن عمومی آزاد برای سیگار کشیدن ، اخطارهای موثر بر بسته بندی ها می باشد .در تحقیقی که روی چهار هزار نوجوان در بیست و سه دبیرستان کالیفرنیا در سال 1989 انجام گرفته نشان می دهد که وقتی محدودیت و ممنوعیت وجود داشته باشد ، میزان مصرف سیگار به وسیله نوجوانان به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد .بررسی دیگری در سال 1996 در 96 دبیرستان انجام گرفته است ، همین نتایج را به بار آورده است ، بدین معنی که استراتژی هایی که با اعمال فشار و زور سیگار کشیدن را در مدارس ممنوع می کنند ، باعث کاهش مصرف سیگار در نوجوانان می شوند . در مورد مشروبات الکلی و دخانیات افزایش جریمه و مجازات بیشتر موثر واقع می شود .
تبلیغات :
علیرغم انکارهایی که شرکت های بزرگ دخانیات در مورد تبلیغ محصولات خود می کنند ، کاملا آشکار است که خود این امر به طور سیستماتیک باعث تبلیغ و بازاریابی آنها برای فروش محصولات خود به افراد زیر 18 سال می شود . پزوهشگران در سال 2003 تحقیقی در مورد تبلیغات سیگار انجام داده اند . نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهند که ممنوعیت بخشی از تبلیغات باعث کاهش مصرف کنندگان و مشتریان سیگار می شود ولی ممنوعیت کلی تبلیغات می تواند روی میزان مصرف آن تاثیر بگذارد . بر اساس بررسی های انجام شده در سال های اخیر ، مشخص شده که شرکتهای دخانیات 7/9 میلیارد دلار صرف بازاریابی می کنند که بتوانند فروش خودرا نسبت به سال قبل دو میلیارد دلار افزایش دهند . همین بررسی ها نشان می دهد که این شرکتها به طور دایم به تبلیغات خود ادامه می دهند تا بتوانند افراد زیر 18 سال را جزو مشتریان ثابت خود نگه دارند . ( آنتونی بیگلان و همکاران ، 1386 ) .
اهداف موضوع :
اهداف کلی این تحقیق، تعیین علل اجتماعی گرایش به مصرف سیگار در مردان شهر رباط کریم در سال 1390 است .
اهداف خرد :
_ بررسی تاثیر ویژگی های فردی در میزان گرایش و ابتلا به سیگار .
_ بررسی تاثیر موقعیت و محیط اجتماعی افراد در میزان گرایش به سیگار .
_ مطالعه خصوصیات و ویژگی های افراد سیگاری و میزان تنوع استفاده از سیگار .
فرضیات تحقیق :
1- بین میزان تحصیلات و مصرف سیگار در جامعه ارتباط وجود دارد .
2- بین وجود فرد سیگاری در خانواده و مصرف سیگار ارتباط وجود دارد .
3- بین تعداد افراد خانواده و مصرف سیگار ارتباط وجود دارد .
4- بین وجود دوستان سیگاری و گرایش به مصرف سیگار ارتباط وجود دارد .
5- بین وجود مشکلات عاطفی و گرایش به مصرف سیگار ارتباط وجود دارد .
6- بین وضعیت شغلی و تمایل به مصرف سیگار ارتباط وجود دارد .
7- بین وضعیت مالی و درآمد و تمایل به مصرف سیگار ارتباط وجود دارد .
8- بین وجود مشکلات کاری و شغلی و گرایش به مصرف سیگار ارتباط وجود دارد .
منابع:
1.سیگار انتخاب بین مرگ و زندگی ، دکتر آلتون اشنر
2.درمان اعتیاد به مواد مخدر طبیعی و صنعتی، دکتر عبدالحسین شاکرمی
3.چگونه از اعتیاد فرزندانمان پیشگیری کنیم ،گلن لوانت
4.مواد مخدر، هرگز، آنیتا نایک
5.اعتیاد و تراژدی آن ، دکتر سید مصطفی ارفع
6.آسیب شناسی اجتماعی ،دکتر رحمت الله صدیق سروستانی
7.آسیب های اجتماعی ایران ، انجمن جامعه شناسی لیران
8.جرم و جرم شناسی ، رابرت وایت و فیونا هینز
9.ناسازگاری و بزهکاری در کودکان ،پروفسور مایوگ یاووزار به ترجمه دکتر قدیر گلکاریان
10.بررسی مسائل اجتماعی ایران ، گروه مولفان
11.افسردگی در نوجوان ،دکتر فرانسیس مارک موندیمور به ترجمه مهدی قراچه داغی
12.مشکلات رفتاری نوجوانان،آنتونی بیگلان و همکاران به ترجمه سیامش جمالفر
13.آسیب شناسی روانی ، دکتر سعید شاملو
14.راهنمای سنجش روانی،گری گراث – مارنات
15.روانشناسی شخصیت ،آلن ا . راس
16.روانشناسی اجتماعی،الیوت ارونسون به ترجمه دکتر حسین شکرکن
17.روانپزشکی برای همه ، دکتر فربد فدایی
18.روانشناسی سلامت، ادوارد پ . سارافینو
19.بهداشت روانی، جفری نوید – اسپنسر راتوس به ترجمه یحیی سید محمدی
20.زمینه روانشناسی: ریتال اتکینسون، ریچاردس اتکینسون ارنست ر، هیلگارد ترجمه دکتر محمد براهینی
21.نظریه های شخصیت ، دوان شولتز و سیدنی الن شولتز به ترجمه یحیی سید محمدی
22.روانشناسی نوجوانان و جوانان ،دکتر سید احمد احمدی
23.نگاه نو به روانشناسی انسان سالم یا سفری کوتاه در شخصیت انسان ،دکتر علی اکبر شعاری نژاد
24.روزنامه سرمایه به شماره 438 به تاریخ 04/02/86 صفحه 14(بازار کالا)
فهرست مطالب
فصل اول – طرح تحقیق
_ مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………….. 1
_ بیان مسئله ………………………………………………………………………………………………………………………..3
_ اهداف موضوع ………………………………………………………………………………………………………………………5
_فرضیات تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………..5
_ ضرورت تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………..6
_ واژه گان کلیدی ……………………………………………………………………………………………………………………14
_ فصل دوم _ ادبیات و سابقه موضوع
_ تاریخچه دخانیات در جهان ……………………………………………………………………………………………………….15
_ سابقه دخانیات در ایران ………………………………………………………………………………………………………….16
_ تجارت جهانی سیگار …………………………………………………………………………………………………………….17
_ قاچاق سیگار ………………………………………………………………………………………………………………………19
_ برنامه های کنترل مصرف دخانیات ……………………………………………………………………………………………….24
_ اهداف (کلی و اختصاصی ) ……………………………………………………………………………………………………….26
_ سایر زیانهای ناشی از مصرف (اقتصادی ،اجتماعی ،زیست محیطی ) ……………………………..27
_مزیت برنامه کنترل دخانیات ………………………………………………………………………………………………………..30
_ چالشهای اجرای برنامه ……………………………………………………………………………………………………………31
_ مضرترین مواد موجود در سیگار ( توتون ، نیکوتین ) ……………………………………………………………………………35
_ دلیل مصرف سیگار …………………………………………………………………………………………………………………40
_ مرور تحقیقات قبلی ………………………………………………………………………………………………………………..46
_ دیدگاههای نظری (زیست شناختی ، روانشناختی ، جامعه شناختی ) ………………………………….48
_ فصل سوم _ روش شناسی تحقیق
_ جامعه مورد مطالعه …………………………………………………………………………………………………………………66
_ روش گردآوری اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………………..66
_ تعریف مفاهیم ……………………………………………………………………………………………………………………….66
_ متغیرهای مورد مطالعه ……………………………………………………………………………………………………………. 66
_ تجزیه و تحلیل اطلاعات ……………………………………………………………………………………………………………..67
_ محدودیت های تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………67
_ نمونه پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………………………….68
_ فصل چهارم –تجزیه تحلیل یافته ها
_ یافته ها ، جداول و نمودارها(آمار توصیفی) ……………………………………………………….71
_ تحلیل آماری(استنباطی) …………………………………………………………………………………………………………….72
_ فصل پنجم خلاصه و نتایج
_ بحث و نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………………..110
_ یافته های آزمون آماری ……………………………………………………………………………..110
_ پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………………………….112
_ منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………………113