پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
فصل اول : تعاریف
طرح شهرسازی به طورجدی پس از جنگ جهانی دوم
شاخه های اصلی علم شهرسازی : برنامه ریزی شهری ، طراحی شهری ، برنامه ریزی محیطی ، برنامه ریزی منطقه ای
شهرسازی دانش میان رشته ای است.
تعریف شهر طبق قانون ایران : در محدوده بخش واقع شده ، درزمینه خدمات شهری برخورداراز خودکفایی نسبی ، کانون حوزه جذب و نفوذ پیرامون و حداقل دارای 10هزارنفر جمعیت است
شهر از دیدگاه جامعه شناسی مطالعه کنشهای اجتماعی افراد در فضاهای مختلف
شهر از دیدگاه اقتصاد وابسته بودن حیات شهر به فعالیتهای اقتصادی کارخانه ها و موسسات زیربنایی
شهر از دیدگاه جغرافیایی ترکیبی فضایی از جمعیتها و اشکال مختلف
شهر از دیدگاه جمعیت شناسی شهر هسته جمعیت دائم و ثابت است
ملاکهای تفکیک شهرازروستا :
شهر دارای شهرداری ، کاربری زمین بیشتر مسکونی ، فعالیت عمده:خدمات و تولید ، وسعت زیاد ، جمعیت زیاد ، دارای ارزشهای فرهنگی متفاوت
روستا دارای دهداری ، کاربری زمین بیشتر کشاورزی ، فعالیت عمده:کشاورزی ، وسعت کم ، جمعیت کم ، دارای ارزشهای فرهنگی مشترک
تقسیمات کالبدی شهر :
واحد مسکونی کوچه (گروه مسکونی) کوی (واحد همسایگی) محله برزن ناحیه منطقه
آغاز نظام سیستماتیک برنامه ریزی در شوروی و بعداز انقلاب 1917 و اولین پروژه شبکه سراسری برق مسکو
آغاز سیستم برنامه ریزی در ایران دربین سالهای 1322 تا 25 توسط بوزالین (حسابدارامریکایی)
آغاز رسمی برنامه ریزی در ایران همزمان با تاسیس سازمان برنامه و بودجه در سال 1327
اولین اقدام برای تدوین برنامه ریزی درازمدت پس ازانقلاب درسال 1358 با تشکیل شورای عالی طرحهای انقلاب
عناصربرنامه ریزی هدف ، منابع ، زمان ، اجرا
انواع برنامه از نظر مدت اجرا بلندمدت (10سال وبیشتر) ، میان مدت (3تا7 وگاهی تا10سال) ، کوتاه مدت (1تا2 سال)
انواع برنامه از نظر وسعت انجام جامع ، غیرجامع
انواع برنامه از نظر هدف توسعه ، اقتصادتوسعه ، کالبدی ، ارشادی ، اجباری ، اختصاصی
انواع برنامه از نظر سطوح مکانی ملی ، منطقه ای (استانی) ، ناحیه ای (شهرستان) ، شهری ، روستایی
برنامه ریزی کالبدی مدیریت خردمندانه فضا درسطح ملی ، منطقه ای و محلی
برنامه ریزی غیرمتمرکز یا از پایین به بالا در راستای مشارکت مردم
برنامه ریزی در کشورهای درحال توسعه متمرکز (ازبالا به پایین)
شورای شهر درراستای شهرسازی مشارکتی
________________________________________
برنامه ریزی شهری
برنامه ریزی شهری دارای جنبه فیزیکی ساماندهی فضایی ساختارهای کالبدی
آغاز برنامه ریزی شهری درسال 1934 از آمستردام
اولین مدرسه شهرسازی توسط پتریک گدس و در ادینبورگ
تفاوت بین برنامه ریزی فضایی و فیزیکی توجه به مسئله جمعیت و اشتغال در برنامه ریزی فضایی
تفاوت بین برنامه ریزی فضایی و بخشی توجه به مسئله مکان و حرکات جمعیتی در برنامه ریزی فضایی
در مطالعات آمایش سرزمین استفاده از تکنیکهای برنامه ریزی فضایی
________________________________________
تراکم
تراکم ساختمانی : سطح ساخته شده تقسیم بر کل مساحت قطعه زمین ( درصد زیربنای ساختمان در مجموع طبقات آن به نسبت سطح کل قطعه زمین ) 60% (کم) ، 120% (متوسط) ، 180% (زیاد) ، 220% وبالاتر (ویژه)
تراکم مسکونی خالص : نسبت تعداد جمعیت به زمینهای مسکونی
تراکم مسکونی ناخالص : نسبت تعداد جمعیت به کل اراضی شهر
تراکم جمعیتی خالص : جمعیت تقسیم بر سطح اراضی مسکونی
تراکم جمعیتی ناخالص : جمعیت تقسیم بر سطح کل شهر
تراکم بیولوژیک : جمعیت تقسیم بر سطح اراضی کشاورزی زیر کشت (برحسب هکتار)
مهمترین عامل در تعیین تراکم ساختمانی تراکم جمعیتی
تراکم جمعیتی در تهران بین 80 تا 800 نفر در هکتار
________________________________________
محدوده های شهری :
محدوده خدماتی شهرداری موظف به ارائه خدمات شهری و صدورپروانه و کنترل ساخت وسازها است.منطبق بر محدوده قانونی است ودر یک دوره 25ساله تعیین می شود
محدوده قانونی محدوده قانونی + محدوده توسعه آینده شهر. به پیشنهاد شورای شهر و تصویب وزارت مسکن و شهرسازی و وزارت کشور برای مدت 25 سال مشخص می شود.
استفاده از اصطلاح محدوده قانونی در طرحهای جامع و در شهرداری به نام محدوده خدماتی خوانده می شود
محدوده استحفاظی (حریم شهر) اراضی و املاک متصل به حد خارجی محدوده قانونی شهر. شهرداری موظف به حفظ و نگهداری این زمینها و جلوگیری از ساخت و سازهای بی رویه است. هرگونه عملیات عمرانی باید به تصویب شورای عالی شهرسازی برسد. نظارت اساسی به عهده استانداریها و فرمانداریها است.
حریم شهر براساس ماده 99 الحاقی به قانون شهرداری تعیین می گردد (درشهرهای فاقد طرح جامع یا هادی)
دراین محدوده جهت شهرک سازی یا تفکیک باید کمیسیون ماده 13 قانون زمین شهری به ریاست معاونت عمرانی استانداری تصمیم گیری نماید
حوزه شهری کلیه نقاط داخل یا خارج از محدوده قانونی شهر که از حدود ثبتی و عرفی تبعیت می کند. ممکن است بزرگتر ویا کوچکتر از محدوده حریم شهر باشد
ساختمانهایی که در خارج از محدوده قانونی و حریم شهرها می توانند ایجاد گردند شهرک (با حداقل 500قطعه زمین) ، غیرشهرک (ساختمانها و تاسیسات عمومی)
________________________________________
نوسازی
سیاستهای نوسازی شهر بازسازی ، بهسازی ، باززنده سازی
بازسازی تخریب و ازنوسازی ابنیه و جایگزینی عناصرجدید به جای قدیم اگر داشته باشیم {فرسایش کالبدی + فرسایش عملکردی}
بهسازی احیا یا تجدیدبنای نواحی شهری ابتدا فرسایش کالبدی داریم که منجربه فرسایش عملکردی شده است
باززنده سازی تجدیدبناها وبافتهای شهری.تزریق مجدد زندگی درکالبد بافتهای قدیمی.تقویت زندگی جمعی.بیشتر حیات اجتماعی و اقتصادی اهمیت دارد ابتدا فرسایش عملکردی داریم که منجربه فرسایش کالبدی شده است
نظریات مربوط به باززنده سازی شهرهای تاریخی نظریه محافظه کارانه ، نظریه رادیکال ، نظریه عقلانی
نظریه محافظه کارانه اجتناب از هرگونه دخالت در وضع موجود
نظریه رادیکال دگرگون کردن یا تجدید کامل بافتهای کهنم
نظریه عقلانی مرمت ، باززنده سازی و نوسازی مشروط (باتوجه به مورد)
شرکت یا سازمان عمران و بهسازی بافتهای شهری متصدی بهسازی و نوسازی بافتها زیرنظر معاونت سازمان ملی زمین و مسکن وزارت مسکن
تصویب قانون نوسازی و عمران شهری در سال 1347
________________________________________
زیرساختها و تاسیسات شهری
تاسیسات زیربنایی شبکه حمل ونقل ، آب وفاضلاب ، نیرو ، سوخت و ارتباطات و…
تاسیسات زیربنایی بلندمدت . تامین اعتبار توسط دولت
مزایای تاسیسات زیربنایی رفع احتیاجات اولیه ، جذب سرمایه گذاریهای صنعتی ، توزیع عادلانه ثروت ملی
تاسیسات روبنایی خدمات رفاهی ، آموزشی ، فرهنگی ، تجاری
برنامه ریزی استراتژیک برنامه ریزی درازمدت
راهبرد مجموعه خط مشی های محلی که راه رسیدن به هدفهای غایی را مشخص میکند
بلوک قطعه زمین محدودشده توسط معابر و دسترسیها
تفاوت تفکیک و تقسیم تفکیک = تقسیم + تامین دسترسیها
افراز جداکردن سهم مشاعی
مجتمع قطعات مالکیت با تعداد 10 واحد یا بیشتر
مناطق آزاد باهدف افزایش صادرات ، دارای معافیت مالیاتی بیشتر ، دارای استقلال نسبی
مناطق ویژه زیرنظر مناطق آزاد ، دارای معافیت مالیاتی کمتر ف ارتباط بیشتر با سرزمین
ملاکهای سنجش در برنامه ریزی وضع موجود ، شاخص ، معیار ، استاندارد (حدایده آل)
________________________________________
فصل دوم : منطقه بندی ، کاربری اراضی و سرانه
منطقه بندی
منطقه بندی : تقسیم یک شهر به مناطق ویژه با مرزهای معین
منطقه بندی : استفاده منطقی و نظام پذیر از زمینهای شهری در آینده بلندمدت
در منطقه بندی ، کاربری زمین توسط برنامه فیزیکی جهت منافع عمومی نظام بخشیده می شود
هدف منطقه بندی : اختصاص دادن زمین به مصارف عمده یعنی مسکونی ، تجاری ، صنعتی و… در توسعه آینده شهر
رواج آیین منطقه بندی از طریق منشور آتن (1933)
ویژگی های منطقه بندی شهری : تراکمی ، ارتفاعی و کاربری
تجدیدنظر در منطقه بندی شهری هر 5 سال یک بار انجام می شود
مقررات منطقه بندی هم جزیی از طرح جامع و هم مستقل است
موارد خارج از شمول ضوابط منطقه بندی :
مصالح و روشهای فنی ساختمانی ، زیبایی و تاسیسات داخل ساختمان ، نقشه خیابانها و تعیین کیفیت احداث تاسیسات شهری ،اصلاح نواقص گذشته
امتیازات منطقه بندی :
سامان بخشیدن به توسعه شهری ، سامان بخشیدن به پراکندگی جمعیت شهری به صورت متوازن و متعادل ، تامین نیازهای عمومی جامعه شهری (مثل پارک و..) ، تسهیل در استفاده از خدمات عمومی (مثل لوله کشی و…) ، تضمین سلامتی مردم ، تعادل و توازن در فعالیتهای شهری
CBD:مرکز تجاری شهر
منطقه گذار :
واقع در بین بخش مرکز تجارت شهر و واحدهای مسکونی بخش میانی شهر
دارای شدت کاربری زمین کم
دارای کارکرد صنایع سبک ، گاراژهای قدیمی و پارکینگها