محدودیت ابعاد تیر بتنی و حداقل های آن

تیر

تیر یکی از اعضای اصلی در سازۀ ساختمان می باشد که در معماری و مهندسی سازه بهعنوان عضوی افقی،مستقیم و منشوری تعریف میشود که نیروهای عمود بر محور خود را تحمل و منتقل مینماید؛ بنابراین تیر،عضوی با رفتار خمشی است.

محدودیت های هندسی بند 9-23-3-1-1 مبحث نهم مقررات ملی ساختمان

• الف- هدف این بند از اعمال محدودیت ارتفاعی برای تیرها، جلوگیری از به کار بردن تیرهای عمیق در دهانه های کوچک (مثلاً 2 یا 3 متری) است؛ زیرا استفاده از این تیرها مانع تسلیم برشی تیر بتنی شده و رفتار آن مطابق انتظار آیین نامه نخواهد بود.
• ب- این بند حداقل هایی را برای عرض تیر بیان می کند تا از ایجاد ضعف برشی در تیرهایی که مهندس طراح مجبور به کاهش عرض است، جلوگیری کند. برای مثال برخی از مهندسین برای جلوگیری از کاهش فضای مفید باکس راه پله (به نحوی که تیرهای باکس راه پله سرگیر یا شانه گیر نشوند)، عرض تیرها به قدری کاهش می دهند که تیرها در داخل دیوار پیرامونی پنهان شود. این کاهش عرض نباید ضوابط این بند را نقض نماید.
• پ- براساس این بند می توان تیرهایی با عرض بیشتر از عرض ستون را طراحی نمود. ولی اغلب توصیه می شود عرض تیر برابر یا کوچکتر از عرض ستون باشد (لبه های تیر از ستون بیرون نزند) تا آرماتورگذاری و قالب بندی آن ها برای تیم اجرایی دشوار نگردد.
• آخرین بند این قسمت، بند 9-23-3-1-1-2، را می توان مهم ترین بندی دانست که گاهاً در ترسیم نقشه ها یا در حین اجرا رعایت نمی شود! این اتفاق عموماً در تیرهای پیرامونی ساختمان که بر یک لبه ی ستون مماس می شوند، قابل مشاهده است. به عبارت دیگر شیفت دادن تیر به سمت بیرون مِلک برای افزایش مساحت مفید ساختمان (دِآکس کردن تیر)، نمی تواند به هر اندازه دلخواه باشد؛ بلکه مقدار برون محوری آکس تیر نسبت به آکس ستون بایستی کمتر از یک چهارم بعد ستون در همان راستایِ برون محوری تیر باشد. به عنوان مثال اگر ابعاد ستون 40×40 سانتی متر باشد، حداکثر خروج از مرکزیت می‌تواند 10 سانتی متر باشد.