پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A) گرایش: روان شناسی تربیتی عنوان: اثربخشی آموزش شناختی، رفتاری، شادمانی فوردایس بر استرس ناشی از انتظارات تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان رباط کریم
Thesis for achieve to master’s degree (M.A)
Major: Educational psychology
Title:
The Effectiveness of Fordyce Happiness Cognitive Behavioral Education on stress of Academic Expectations and Academic Achievement in students
چکیده
هدف این مطالعه، مشخص نمودن تاثیر آموزش شناختی رفتاری-شادمانی فوردایس بر استرس ناشی از انتظارات تحصیلی (والدین ـ معلمان و خود) وپیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه بوده است.
پژوهش حاضر از نوع طرح های شبه آزمایشی (یک گروه کنترل و آزمایش با پیش آزمون و پس آزمون) بر روی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه شهرستان رباط کریم اجرا شده است. پس از انتخاب تصادفی دو مدرسه و قرار دادن تصادفی آنها به عنوان گروه کنترل و آزمایش، از هر مدرسه 30 نفر که دارای نمره پایین در پرسشنامه شادکامی آکسفورد بودند و با در نظر گرفتن سطح تحصیلات والدین و پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی انتخاب شدند.
پرسشنامه استرش ناشی از انتظارت تحصیلی انگ و هوان بر روی هر دو گروه اجرا شد. گروه آزمایش 12 جلسه مورد آموزش قرار گرفت و سپس پرسشنامه استرس ناشی از انتظارات تحصیلی مجدداً به عنوان پس آزمون اجرا شد، میانگین معدل دانش آموزان بین (30/16 تا 19) بود و داده های مربوط به 60 آزمودنی با روش ANCOVA (تحلیل کوواریانس) تحلیل شدند.
در بخش نتایج اصلی، تفاوت بین دو گروه آزمایش و کنترل در نمره کلی استرس ناشی از انتظارات تحصیلی (01/0P<) استرس ناشی از انتظارات تحصیلی خود (01/0P<) و استرس ناشی از انتظارات تحصیلی والدین و معلمان و پیشرفت تحصیلی (01/0P<) معنادار است. در بخش یافته های فرعی، تفاوت دو گروه کنترل و آزمایش در شادکامی (01/0P<) نیز معنادار است. پس با توجه به تأثیر مثبت شادمانی بر کیفیت کلی زندگی در ابعاد جسمانی، روانی، عملکردی، شغلی و تحصیلی در این پژوهش نیز، آموزش شادمانی موجب کاهش استرس ناشی از انتظارات تحصیلی، افزایش شادکامی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان شده است
مقدمه
استرس ناشی از انتظارات تحصیلی که دانش آموز از خود دارد، در کنار انتظارات تحصیلی والدین و معلمان از او، به عنوان یکی از منابع استرس در دانش آموزان، لزوم مواجهه مناسب با این پدیده را برای کاهش آسیب های روانی بارز می کند. به خصوص آنکه نقش انتظارات تحصیلی والدین و معلمان از دانش آموز در فرهنگ های جمع گراتر و آسیایی مانند ایران، پررنگ تر می باشد. در این میان توانایی شاد بودن به عنوان یکی از مهارت های زندگی و سپری در مقابل استرس، قابل آموزش دادن و فراگیری است. افزایش افسردگی در بین نوجوانان، کمبود شادی در جامعه و به طور خاص تر در مدارس و شیوع به کارگیری منابع کاذب برای کاهش هیجان های منفی و افزایش هیجان مثبت (مانند مصرف انواع مواد مخدر و روان گردان ها)، نقش برنامه های آموزش شاد بودن را مانند برنامه شناختی ـ رفتاری مایکل فوردایس برجسته می کند.
1-2- بیان مسأله
در تعریف استرس تحصیلی، علاوه بر احساس نیاز فزاینده به دانش و به طور همزمان، ادراک فرد مبتنی بر نداشتن زمان کافی ،به ناهماهنگی بین انتظارات موقعیتی و منابع درون فردی هم اشاره شده است (گوتز ، پکران ، هال ، 2006؛ تمیزی، 1388؛ گنجی ،1389) در این شرایط، دانش آموزان بخش عمده ازانرژی روانی خود را صرف چگونگی پاسخ دهی به این موقعیت و مشکلات ناشی از آن می کنند (عامری زاده، 1384) در کنار انتظارات تحصیلی که دانش آموز از خودش دارد، تاثیر پذیری انتظارات پیشرفت در یادگیرندگان از طریق افراد مهم بر انتظارات تحصیلی فرد از خودش نیز تاثیرمی گذارد (پکران، گوتز، تیتز ،2002) ادراک “خود” در افراد جوامع مختلف با تاثیر پذیری از شاخص های ارزشی هر یک از الگوهای فرهنگی مختلف فرد گرا و جمع گرا متفاوت است (چن ، وست ،2008؛ ایسرمن و لی ،2008) بنابرین ادارک”خود” دانش آموزان آسیایی در مقایسه با دانش آموزان غیر آسیایی مبتنی بر فرهنگ جمع گراست. بر این اساس، انتظارهای تحصیلی را می توان به منزله یک منبع استرس تحصیلی وابسته به فرهنگ در دانش آموزان ایرانی در نظر گرفت. به نظر می رسد در فرهنگ آسیایی افراد به گونه ای اجتماعی می شوند که نسبت به قضاوت افراد دیگر مانند والدین و معلمان بسیار حساس باشند. (گلوریا و هو ، 2003) اما استرس تحصیلی از طریق کمک به تجربه عواطف منفی، بهزیستی دانش آموز را در جهات مختلف به مخاطره می اندازد (ارمسوری ، سیلیملی و گنکوز ، 2005؛ فراهانی، شکری، گراوند، 1378) در پژوهشی که بر روی نوجوانان شهر تهران صورت گرفت، شایع ترین استرس دانش آموزان مربوط به فعالیت های تحصیلی آنها بود و در این میان، انتظارات والدین و معلمان از منابع این استرس بر شمرده شده است (نوری، کلیشادی، ضیاء الدینی، 1389) استرس در بین دانش آموزان با تظاهراتی همچون آسیب های جسمانی کمبود مزمن انرژی، فقر انگیزشی، سر درد ، مشکلات گوارشی و مشکلات خواب ، همراه است (موری ،2000) و علاوه بر تأثیر منفی بر عملکرد تحصیلی (آکان و سیاروچی ، 2003) موجب کاهش وظیفه شناسی، برون گرایی و افزایش روان نژند خویی در دانش آموزان می شود (شکری، کدیور، نقش، 1386).
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1- مقدمه ………………………………………………………………………………………………… 2
1-2- بیان مسأله ……………………………………………………………………………………………. 2
1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق …………………………………………………………………….. 6
1-4- هدف پژوهش ……………………………………………………………………………………… 7
1-5- سؤالهای پژوهش …………………………………………………………………………………. 7
1-6- تعریف متغیرها …………………………………………………………………………………….. 8
1-6-1- تعریف مفهومی (نظری) متغیرها …………………………………………………………. 8
1-6-2- تعریف عملیاتی متغیرها ……………………………………………………………………. 9
فصل دوم: ادبیات پژوهش
2-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………. 11
2-2- استرس تحصیلی ………………………………………………………………………………….. 11
2-2-1- استرس ……………………………………………………………………………………………. 11
2-3- تعاریف استرس …………………………………………………………………………………… 12
2-4- موضع گیری های نظری در قلمرو استرس ………………………………………………. 13
2-4-1- مدل مبتنی بر محرک …………………………………………………………………………. 13
2-4-2- مدل مبتنی بر پاسخ ………………………………………………………………………… 14
2-4-3- مدل پردازش اطلاعات ……………………………………………………………………… 15
فهرست منابع
عنوان صفحه
2-4-4- مدل تعاملی ……………………………………………………………………………………… 16
2-5- منابع استرس ……………………………………………………………………………………….. 17
2-6- عوامل تعدیل کننده اثر استرس ……………………………………………………………… 18
2-7- واکنش ها نسبت به عوامل استرس زا ……………………………………………………… 19
2-8- سبک های مقابله با استرس ……………………………………………………………………. 22
2-9- استرس تحصیلی …………………………………………………………………………………. 23
2-10- منابع مؤثر بر استرس تحصیلی و نظریات مرتبط …………………………………….. 23
2-11- مداخلات درمانی و استرس تحصیلی …………………………………………………… 25
2-12- شادی و تعاریف آن ……………………………………………………………………………. 27
2-13- تاریخچه پژوهشی شادمانی و تعاریف آن ………………………………………………. 28
2-14- موضع گیری های نظری در زمینه شادمانی …………………………………………….. 31
2-14-1- نظریه تبیین های فیزیولوژیک …………………………………………………… 31
2-14-2- نظریه روابط و فعالیتهای اجتماعی ……………………………………………… 32
2-14-3- نظریه ارضاء نیازهای عینی …………………………………………………………. 33
2-15- انواع شادی ………………………………………………………………………………………… 34
2-15-1- شادی طبیعی و اکتسابی ………………………………………………………….. 35
2-15-2- شادی پایدار و شادی گذرا …………………………………………………….. 35
2-16- رابطه شادمانی و توانمندی های روانی ـ اجتماعی …………………………………… 35
فهرست منابع
عنوان صفحه
2-17- شادمانی و بعد شناختی شخصیت انسان ……………………………………………….. 37
2-18- شادمانی فوردایس ………………………………………………………………………………. 37
2-19- پیشرفت تحصیلی ……………………………………………………………………………….. 38
2-20- تعاریف پیشرفت تحصیلی ……………………………………………………………………
2-21- معیارهای پیشرفت تحصیلی ………………………………………………………………… 40
41
2-22- عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی ………………………………………………………….. 42
2-23- انگیزه و اثر آن بر پیشرفت تحصیلی ……………………………………………………… 43
2-24- خانواده و پیشرفت تحصیلی ………………………………………………………………… 44
2-25- سایر عوامل مؤثر در پیشرفت تحصیلی ………………………………………………….. 45
شواهد تجربی در رابطه با متغیرهای پژوهش در داخل ایران ………………………………… 47
شواهد تجربی در رابطه با متغیرهای پژوهش در خارج از ایران ……………………………. 53
فصل سوم: روش پژوهش
3-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………. 60
3-2- طرح کلی پژوهش ………………………………………………………………………………… 60
3-3- جامعه آماری ……………………………………………………………………………………….. 60
3-4- نمونه و روش نمونه گیری ………………………………………………… 60
3-5- ابزارهای اندازه گیری …………………………………………………………………………….61
فهرست منابع
عنوان صفحه
3-6- روایی و اعتبار ابزار پژوهش …………………………………………………………………… 62
3-7- روش گردآوری داده ها …………………………………………………………………………. 63
3-8- روش تجزیه و تحلیل داده ها …………………………………………………………………. 63
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
4-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………. 65
بخش اول: توصیف نتایج ………………………………………………………………………………… 66
بخش دوم: تحلیل نتایج ………………………………………………………………………………….. 67
1- بررسی همگنی رگرسیون …………………………………………………………………………… 67
2- بررسی وجود رابطه خطی بین متغیر تصادفی و متغیر وابسته ………………………….. 67
3- بررسی همگنی واریانس ها ………………………………………………………………………… 68
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………. 82
5-2- خلاصه پژوهش …………………………………………………………………………………… 82
5-3- بحث و نتیجه گیری ……………………………………………………………………………… 82
5-4- محدودیت های پژوهش ……………………………………………………………………….. 86
5-5- پیشنهادات پژوهش ……………………………………………………………………………… 86
فهرست منابع
عنوان صفحه
منابع …………………………………………………………………………………………………………….. 88
منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………….. 89
منابع لاتین ………………………………………………………………………………………………….. 97
پیوست ها …………………………………………………………………………………………….. 103
پرسش نامه شادکامی آکسفورد …………………………………………………………………………. 104
پرسش نامه استرس ناشی از انتظارات تحصیلی ………………………………………………….. 111
پرسش نامه پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی …………………………………………………………….. 112
بسته آموزش شناختی ـ رفتاری شادمانی فوردایس …………………………………………… 113
چونگی سنجش شاخص های اجتماعی ـ اقتصادی …………………………………………….. 131