پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
جایگاه و موقعیت منطقه
منطقه پنج در جنوب غربی اصفهان و در دامنه های شمالی کوه صفه قرار گرفته است. این منطقه از شمال به رودخانه زاینده رود و معابر حاشیه آن یعنی بلوار های ملت، سعدی و عبدالله خان،از شرق به خیابان چهارباغ بالا، از غرب به ادامه بلوار عبدالله خان و خیابان ورودی شهرک امیر حمزه و از جنوب به خیابان کمکی ارتش محدود است. بر اساس تقسیمات طرح جامع این منطقه جزو محدوده،مرکزی، مرکزی شهر ئ یکی از مناطق ششگانه آن به شمار می رود. مساحت این منطقه بنا به محاسبات طرح تفصیلی معادل 8/893 هکتار و برابر 57/6 درصد مساحت شهر اصفهان و 1/11 درصد مساحت محدوده مرکزی آن است. منطقه پنج کوچکترین منطقه در محدوده مرکزی اصفهان به شمار می رود.
به لحاظ ساختار کالبدی، اجتماعی و اقتصادی ویژه، این منطقه جزو فضاهای با اهمیت و خاص شهر اصفهان به شمار می رود. از جمله خصوصیات مهم منطقه در برگرفتن مهمترین محور شهری اصفهان (چهارباغ بالا) و قسمتی از منطقه تاریخی اصفهان از جمله جلفا و بخش قابل ملاحظه ای از بناهای تاریخی شهر در این منطقه،مجاورت با یکی از دو دانشگاه بزرگ اصفهان،همجواری با کوه صفه به عنوان نقطه پایانی محور تاریخی شهر که در حال حاضر یکی از چند گردشگاه مهم شهر نیز محسوب می گردد، همجواری با زاینده رود و برخورداری از فضاهای تنفسی و گردشگاهی حاشیه آن و نیز وجود یک سیستم ارتباطی نسبتا گسترده و منضبت است.
مجموعه این شرایط و سایر ویژگی ها،تصویر تقریبا منسجم و یکپارچه ای را از منطقه به نمایش گذاشته است که نشانگر رشد و توسعه همپای این منطقه با شهر است این پیوند و عدم انفصال باعث گردیده،منطقه پنج جزیی جدایی ناپذیر از هسته اصلی شهر تصور گردد.
نقشه شماره 1 موقعیت منطقه را در شهر نشان می دهد.
2-1- تقسیمات منطقه 1-2-1- قطعه ها
بر اساس تقسیم بندی طرح جامع، منطقه پنج به سه قطعه شهری تقسیم
گردیده است. محدوده این قطعات را معابر اصلی به شرح جدول شماره 1
تشکیل می دهد.
جدول شماره 1- موقعیت و مساحت قطعه های منطقه پنج
خصوصیات مشخص قطعه های منطقه را به صورت زیر می توان خلاصه کرد :
الف- قطعه 1-5 با مساحت 43/295 هکتار کوچکترین قطعه منطقه به شمار می رود. این قطعه به واسطه در برگرفتن خیابان چهارباغ بالا به عنوان مهمترین محور شهری اصفهان و خیابان حکیم نظامی به عنوان دومین محور شهری شمالی- جنوبی و در بر گرفتن قسمتی از محوطه های تاریخی منطقه همجواری با دانشگاه اصفهان و داشتن موقعیت مرکزی نسبت به کل شهر دارای اهمیت بیشتری نسبت به دو قطعه دیگر منطقه است. این قطعه به دلیل داشتن هویت مشخص شهری- تاریخی، برخورداری از بافت مطلوبتر همچنین برخورداری از سطوح خدماتی نسبتا بالا قسمتی از باارزش ترین اراضی شهر را در خود جای داده و دارای موقعیت ویژه ای است.
ب- قطعه 2-5،با مساحتی معادل 5/332 هکتار وسیعترین قطعه منطقه پنج است. محله های شمالی این قطعه عمدتا مربوط به دوران صفویه بوده و متاثر از شیوه شهر سازی همان دوران هستند. اما محله های جنوبی با قدمت کمتر، عمدتا هسته ای روستایی هستند که در دوران قاجاریه و بعد از ان به شهر ملحق شده اند. این محله ها دارای بافتی متراکم و فشرده هستند.
علاوه بر این فرهنگ خاص ساکنان این محله ها ( ارامنه) نیز در چگونگی پیدایش و رشد و شکل گیری محله های قدیمی این منطقه تاثیر بسزایی داشته است.
ج- قطعه 3- 5 قطعه غربی منطقه است و سهم عمده ای از اراضی بایر باغ و مزروعی منطقه در آن جای گرفته است. شبکه معابر در این قطعه به استثنای قسمت های شمالی آن،وضعیت مناسبی ندارد. کمبود سطوح خدماتی به خصوص در محله های جنوبی کاملا محسوس است به طور کلی این قطعه، نسبت به دو قطعه دیگر به لحاظ کاربری های خدمات عمومی کمبودهای اساسی دارد. نقشه شماره 2، موقعیت قطعه های شهری منطقه پنج را نشان می دهد.
2-2-1- محله ها
طرح جامع، هسته های اصلی اکثر محله های این منطقه را به استثنای محله های حاشیه ای آن ( غرب بلوار سیمین و جنوب بلوار کشاورز) تعیین کرده است. طرح تفصیلی علاوه بر بررسی و شناسایی این محله ها که عمدتا جزو محله های جدید شهر محسوب می شوند، محدوده دقیق محله های موجود را با توجه به طرز تلقی ساکنان از مرز محله ها، نحوه قرار گیری دسترسی های موجود و فاصله واحدهای مسکونی از مراکز خدماتی با مقیاس محله ای و غیره تعیین کرده است. محله های قدیمی منطقه پنج هماهنگ و همپا با رشد شهر در دوره های مختلف تاریخی شکل گرفته و تکامل یافته اند. در دو دهه اخیر به دلیل تغییرات ساختاری در وضعیت اقتصادی- اجتماعی شهر یکپارچگی،انسجام و نظم کالبدی و اجتماعی این محله ها تضعیف شده است. بررسی نظام محله ای در این منطقه نشان می دهد که ساخت و سازهای جدید دارای ساختاری منسجم و کامل نبوده و به عنوان یک محله به لحاظ کالبدی مرز مشخصی ندارد و از مرکز محله شاخص و جانمایی صحیح خدمات برخوردار نیستند.
پیشگفتار ……………………………………………………………………………………………………………….. 1
قدردانی……………………………………………………………………………………………………………………. 2
مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………. 3
فصل اول – مطالعات پایه ……………………………………………………………………………….. 15-4
فصل دوم – آشنایی با حوضه بلافصل و نقش آن در حوزه ی مداخله ………16-126
فصل سوم – جغرافیای تاریخی ……………………………………………………………….. 151-127
فصل چهارم – تجزیه و تحلیل وضع موجود کاربری ها ………………………….. 163-152
فصل پنجم – شناخت وضع موجود (محیط کالبدی)………………………………. 207-164
فصل ششم – شناخت وضع موجود (محیط اجتماعی)……………………………. 218-208
فصل هفتم – شناخت وضع موجود (محیط بصری:منظره شهری)…………. 222-219