پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
مدارس دینی در ایران را می توان در چند گروه دسته بندی کرد: نخستین بناهای مستقل از مساجد و با کاربری و نام مدرسه در معماری بعد از اسلام در ایران، مدارس دینی موسوم به “نظامیه” هستند که در حکومت سلجوقیان و به همت خواجه نظام الملک وزیر مقتدر و دانشمند آن دوران پایه گذاری شدند.
اما متأسفانه به رغم صلابت و استحکام بناهای سلجوقی نشان چندانی از این مدارس باقی نمانده است.
گروه دوم، مدارس دینی متعلق به قرن هشتم هجری اند که عموماً مقبره ی بانی مدرسه هم به شکل گنبد خانه ای در فضای این مدارس جای دارد و در واقع ترکیبی از مدرسه و آرامگاه هستند. از این گروه نمونه هایی در یزد و اصفهان همچنان باقی مانده اند.
گروه سوم، مدارس شاخص قرن نهم هجری هستند که بخش عمده ی آن ها در محدوده ی جغرافیایی خراسان بزرگ ساخته شده اند که متأسفانه امروز ساخته خارج از مرزهای سیاسی ایران قرار دارند. این بناها کالبد زیبا و آراسته و تزئینات فراوان دارند که نمونه های بارز آن ها در شهرهای سمرقند و بخارا دیده می شوند.
گروه چهارم، مدارس بازمانده از حد فاصل دوره ی صفویه تا قاجار، اغلب ظاهری آراسته و شاخص دارند. این گروه که مشخص ترین نمونه های مدارس دینی به شمار می روند الگوی معماری واحدی دارند.
صحن بسته ی چهار ایوانی همراه با ایوانچه و چند محراب در یک تا دو طبقه در پیرامون، محل زندگی طلبه ها و اساتید و همچنین فضاهای تدریس علوم فقهی و دینی (مدرس) و حیاطی مشجر با آب نما، وجوه مشترک بین این مدارس هستند.
به دلیل شیوه ی آموزش علوم دینی در این مدارس که در قالب حلقه های طلاب و استادان علوم دینی شکل می گرفت و تفاوت ماهوی آن با تدریس در فضاهای آموزشی جدید، به فضاهای متعارف و کلاس مانند نیاز نبوده و تنها چند مدرس در نقاط عطف فضای مدرسه، در محدوده ی ایوان های چهارگانه یا در بالای سردر وردی جای می گرفته اند.
گروه پنجم مدارس دینی که نمونه های متأخر این فضاها هستند، در قالب ترکیب مدرسه و مسجد شکل گرفته اند و حاصل تلاش معماران برای خلق فضایی متفاوت اند. معماری این گروه مدارس به ویژه در دوران قاجاریه به کمال رسیده است.
یکی از مدارس دینی شاخص دوران صفویه در شیراز، مدرسه ی خان است.
در حاشیه ی جنوبی ترین بخش بازار بزرگ کریم خانی در بافت مرکزی شیراز، مدرسه خان با نمایی زیبا و سردری فاخر جلوه ی خاصی به این محدوده ی از بازار می بخشد.
گذار از دستگاه نخستین و سپس ایوان مسقف و حضور در صحن مدرسه که فضایی محصور با دیواره های بلند، محیطی آرام و مصفا و دور از هیاهوی پیرامون خویش است شگفت انگیز می نماید.
مقرنس کاریها و کاشی کاری های نفیس، فضای دلپذیر صحن میانی و معماری متواضع و صمیمی کالبد عمومی مدرسه اعتبار خاصی به آن می بخشد. این بنا در محله قدیمی اسحاق بیگ و در جوار خیابان لطفعلی خان زند قرار دارد.
این فایل پاورپوینت در 30 صفحه به خدمتتون ارئه میشود.