پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
“بسم تعالی”
عنوان
کاربینی
رشته تحصیلی
برق صنعتی
استاد
جناب آقای مسعود رجبی
مــقــدمــه
نگاهی اجمالی به صنعت در می‌یابیم که در ابتدا ( از رنسانس تا قرن بیستم) تمام ابزارها و صنایع، مکانیکی بوده اند و مهندسی عموما به طراحی و ساخت این وسایل مکانیکی اطلاق می‌شد؛ اما با به کارگیری الکتریسیته در صنایع، از حجم ابزارها و دستگاهها کاسته شد و صنایع پیچیده تر شد. رشته ی برق در آغاز با مکانیک همراه بود و الکترومکانیک خوانده می‌شد؛ اما با رشد و پیشرفت چشم گیر، این رشته راه خود را از مکانیک جدا کرد و به عنوان رشته ای مستقل مطرح شد. به جرأت می‌توان ادعا کرد که علم و صنعت پیشرو در نیم قرن اخیر، رشته ی مهندسی برق بوده است. با توجه به وسعت صنعت برق و پیشرفت زیاد آن، این رشته خود به چند گرایش تقسیم شده است. کامپیوتر به عنوان وسیله ای الکترونیکی، از مصنوعات و تولیدات رشته ی برق است. در گذشته، مسایل مربوط به کامپیوتر در رشته ی برق مطرح می‌شد؛ اما با گسترش و تعمیق روز افزون آن، اینک از رشته ی برق جدا شده و به عنوان رشته ای مستقل مطرح است. مهندسی برق، دانش تحلیل و بررسی ریاضی پدیده‌هایی فیزیکی است که به نحوی به بارهای الکتریکی و حرکت و آثار آنها (از قبیل جریان الکتریکی، پتانسیل الکتریکی، میدان الکتریکی، میدان مغناطیسی، موج الکترومغناطیسی، نیروی الکتریکی، نیروی مغناطیسی) مربوط میشوند. امروزه با توسعه صنایع کوچک و بزرگ(SME) در کشور، فرصت های شغلی زیادی برای مهندسین برق و الکترونیک فراهم شده است و اگر می بینیم که با این وجود بعضی از فارغ التحصیلان این رشته بیکار هستند، به دلیل این است که این افراد یا فقط در تهران دنبال کار می گردند و یا در دوران تحصیل به جای یادگیری عمیق دروس و در نتیجه کسب توانایی های لازم، تنها واحدهای درسی خود را گذرانده اند.
یک مهندس خوب باید، کارآفرین باشد یعنی به دنبال استخدام در موسسه یا وزارتخانه ای نباشد بلکه به یاری آگاهی، مهارتها و توانمندیهای خود، نیازهای فنی و صنعتی کشور را یافته و با طراحی سیستم ها و مدارهای خاص این نیازها را برطرف سازد. کاری که بعضی از فارغ التحصیلان ما انجام داده و خوشبختانه موفق نیز بوده اند.
اگر یک فارغ التحصیل برق یا الکترونیک دارای توانایی های لازم باشد، با مشکل بیکاری روبرو نخواهد شد. در حقیقت امروزه مشکل اصلی این است که بیشتر فارغ التحصیلان توانمند و با استعداد این رشته به خارج از کشور مهاجرت می کنند و کشور اکنون با کمبود نیروهای کارآمد در این رشته روبرو هستیم. رشته مهندسي برق از جمله رشته هاي كاربردي و بسيار پرطرفدار كه بسياري از دانشجويان را به طرف خود جذب كرده است.و مجموعه رشته هاي آموزش سازمان و آموزش فني و حرفه اي مي باشد تحقيقات مهندسان و تجربه ي سالها تدريس در اين رشته و ارتباط وسيع با هنر جويان مختلف نشان داده است كه اگر جامعه اي براي اين رشته سرمايه گذاري كلاني بكند هم به رشد هنر جويان خود كمك مي كند و هم جامعه را به رشد و ژيشرفت وسيعي مي رساند كه مي تواند از اين عمل بهره ي كافي را ببرد. اما اگر ما بخاهيم اين رشته را تعريف كنيم بايد بگوييم : به كسي مهندسي برق گفته مي شود كه از علوم مربوط به توليد برق اطلاع كامل داشته باشد و در موقع لزوم از ادوات برق و نيز منابع مولد برق رفع عيب نمايد و بايد بداند كه كار او چه سودي براي كشور او به جاي مي گذارد. باشد كه همه بتوانيم با آموزش و ياد گيري اين رشته كمكي بزرگي به جامعه خويش بكنيم و مجموعه اي درست كنيم كه پشرفتي به جلو داشته باشد. تا بتوانيم پاخگوي نيازهاي كاربردي و عملي كار آموزان ، هنر جويان و علاقه مندان در اين رشته باشيم.
تعریف و شناسایی شغل
به کسی مهندسی برق گفته می شود که از علوم مربوط به تولید برق اطلاع کافي داشته باشد. مهندس برق بايد با استفاده از عوامل مولد برق و تمامي علوم مربوط به اين رشته براي جامعه ي خويش مؤثر باشد.
تاريخچه شغل
تاريخچه اين شغل به زماني بر مي گردد كه اديسون برق را اختراع كرد. و ماشين هاي الكتريكي ساخته شدند كه از طريق برق به كار افتادند. اهميت اين شغل از زمان اختراع برق تاكنون بيشتر شده است.
شرايط احراز شغل
مدارك لازم جهت به دست آوردن اين شغل ؛ با كه در سال دوم دبيرستان انتخاب رشته بايد مهندسي برق باشد و فرد بايد واقعا” به اين شغل علاقه داشته باشد تا بتواند در اين شغل موفق شود. فراگيرنده ي اين رشته در دوره ي آموزشي با عناوين اوليه ي اين رشته بايد آشنا شود.
خصوصیات جسمانی شغل ، مدت و راه هاي آموزش و هزينه هاي احتمالي
جریان برق ظاهرا” دیده نمی شود و مهندسان برق همیشه با یک نیروی خطرناک ونامرئی سر و کار دارند. از این رو آنها باید در حفظ جان خود و دیگران خیلی بکوشند. به علاوه آنان بایستی دارای چشمها و دستهای سالم باشند. تحصيل براي دوره ي فوق ديپلم ٢ سال و براي دوره ي ليسانس ٤ سال است. از نظر هزينه مانند ساير دانشجويان در دانشگاها است.
شرایط محیط کار
شرایط محیط کارطوري است كه بايد تمام هوش و حواس خود را به كار بگيريم و لازم و ضروري است كه تمام دقت خود را به كار كردن در محيط كار متمركز سازيم. به اين دليل كه با وسايل برقي سرو كار داريم و هر لحظه ،خداي ناكرده ممكن است دچار آسيب بشويم.
ميزان متوسط حقوق و شرایط ارتقاء شغل
درآمد افراد در مؤسسه های مختلف فرق می کند. استخدام در مؤسسات دولتی تابع قوانین اداره امور استخدامی کشور است. در واقع مي توان گفت ميزان حقوق بستگي به فرد دارد و مقدار متوسط حقوق براي يك روز معمولي بين ٢٠٠٠٠٠ تا ٣٠٠٠٠٠ تومان مي باشد. مهندسان مي توانند با مطالعه ، ارتباط با اينترنت و شركت در كلاس هايي كه بر اساس استاندارد براي مهندس برق اجرا مي شوند شرايط ارتقاء شغل را به حداكثر برسانند.
نمونه اي از وظايف و مسئوليتهاي شغل
وظيفه ي مهندس برق اين است كه پيش بيني هاي لازم را براي جلوگيري از قطع احتمالي جريان برق نمايد ، و چرخ مؤسساتي را كه به نوعي به نيروي برق نيازدارند به حركت در آورد ، تا از اختلافي كه در نتيجه قطع برق در مؤسسات توليدي و خدماتي به وجود مي آيد ، جلوگيري گردد.
روابط انسانی حاکم بر محیط کار
مهندسان برق بايد در محيط كار با يكديگر رفتار دوستانه اي داشته باشند. زيرا در اين صورت بهتر مي توانند به كار خود ادامه دهند. جديت در هنگام كار و صميمي بودن با افراد ديگر در هنگام كار موجب آرامش خاطر مي شود و افراد بهتر مي توانند هوش و حواس خود را به كار متمركز كنند.
آینده نگری در مورد شغل با توجه به شرایط اجتماعی
با پیشرفت سریع صنعت، کاربرد نیروی برق دامنه وسیع تری پیدا می کند ، مهندسان برق همیشه باید در تکمیل معلومات خود بکوشند. این شغل در حال توسعه و پيشرفت است. در آينده حتما” با ورود علم نانو تكنولو‍ي تغييرات اساسي در اين شغل و همچنين رشته ي الكترونيك خواهيم داشت كه همگي موجب پيشرفت جامعه مي شوند.
ارتباط اين شغل با مشاغل ديگر
مهندسي برق با بسياري از مشاغل ديگر در ارتباط است ، مشاغلي كه با علم كافي رو به جلو حركت مي كنند و موجب آباداني كشور مي شوند. ارتباط اين شغل با شغل هاي مهندسي كامپيوتر ، مهندسي مكانيك و خيلي ديگر از شغل ها بسيار نزديك است. و اين ارتباط به اين دليل است كه همگي اين شغل ها با اطلاعات كافي از دنياي پيرامون و با استفاده از ابزار و وسايل كافي مي خواهند به صنعت و نوآوري و حتي فن آوري كشور كمك كنند.
اهميت شغل در ارتباط با خدمت به جامعه و نقش آن در خودكفايي كشور
مهندسي برق از اهميت زيادي برخوردار است چون هر كشوري مي تواند با سرمايه گذاري در اين شغل به پيشرفت و توسعه ي خود كمك كند. در كشوري مانند ايران كه دانشجويان و كار آموزان زيادي در اين شغل دارد مي تواند با سرمايه گذاري در اين شغل بهره ي كافي را از آن كسب نمايد.
محل کسب اطلاعات بیشتر در مورد شغل
براي كسب اطلاعات بيشتر مي توانيم به نیرو گاههای کشور و مؤسساتی که به نحوی با تولید برق سر و کار دارند ، مراجعه كنيم. و همچنين با كساني كه در اين شغل اشتغال دارند و توانسته اند براي جامعه كمك بزرگي كرده باشند . كساني كه مي خواهند وارد اين شغل بشوند بايد درس رياضيات و مسائل مربوط به اين شغل را ياد بگيرند تا بتوانند قدرت درك و فهم و تجزيه مسائل را داشته باشند.
1- عنوان شغـل
مهندسی برق
2- تعریف شغل
مهندسی برق دانش تحلیل و بررسی ریاضی پدیده‌هایی فیزیکی است که به نحوی به بارهای الکتریکی و حرکت و آثار آنها (از قبیل جریان الکتریکی، پتانسیل الکتریکی، میدان الکتریکی، میدان مغناطیسی، موج الکترومغناطیسی، نیروی الکتریکی، نیروی مغناطیسی) مربوط میشوند.
به کسی مهندسی برق گفته می شود که از علوم مربوط به تولید برق اطلاع کافی داشته باشد. مهندس برق باید با استفاده از عوامل مولد برق و تمامی علوم مربوط به این رشته برای جامعهی خویش مؤثر باشد.
3- رسته(گروه) شغلی:
برق (الکترونیک)
4- شرح وظایف ومسئولیت های اصلی شغل
وظیفه ی مهندس برق این است که پیش بینی های لازم را برای جلوگیری از قطع احتمالی جریان برق نماید ، و چرخ مؤسساتی را که به نوعی به نیروی برق نیازدارند به حرکت در آورد ، تا از اختلافی که در نتیجه قطع برق در مؤسسات تولیدی و خدماتی به وجود می آید ، جلوگیری گردد.
5- اهمیت وضرورت شغل
مهندسی برق از اهمیت زیادی برخوردار است چون هر کشوری می تواند با سرمایه گذاری در این شغل به پیشرفت و توسعه ی خود کمک کند. در کشوری مانند ایران که دانشجویان و کار آموزان زیادی در این شغل دارد می تواند با سرمایه گذاری در این شغل بهره ی کافی را از آن کسب نماید.
6- مدارک تحصیلی لازم برای احراز شغل
فوق دیپلم ویا کارشناسی برق در یکی از چهار گرایش الکترونیک، مخابرات، قدرت و کنترل
دانشجویان رشته مهندسی برق گرایش کنترل با گذراندن دروس عمومی 57 واحد دروس اصلی، 27 درس تخصصی، 8 واحد درس اختیاری می گذرانند
7- مهارتها، تجارب ودوره های آموزش ویژه برای احرازشغل
برای احراز شغل باید دریکی ازرشته های زیر تحصیل نمود:
مهندسی برق- الکترونیک
الکترونیک علمی است که به بررسی حرکت الکترون در دوره گاز، خلاء و یا نیمه رسانا و اثرات و کاربردهای آن می پردازد. با توجه به این تعریف، مهندس الکترونیک در زمینه ساخت قطعات الکترونیک و کاربرد آن در مدارها، فعالیت می کند. به عبارت دیگر، زمینه فعالیت مهندسی الکترونیک را می توان به دو شاخه اصلی “ساخت قطعه و کاربرد مداری قطعه” و “طراحی مدار” تقسیم کرد.
مهندسی برق- مخابرات
مخابرات، گرایشی از مهندسی برق است که در حوزه ارسال و دریافت اطلاعات فعالیت می کند. مهندسی مخابرات با ارائه نظریه ها و مبانی لازم جهت ایجاد ارتباط بین دو یا چند کاربر، انجام عملی فرایندها را به طور بهینه ممکن می سازد. پس هدف از مهندسی مخابرات، پرورش متخصصان در چهار زمینه اصلی این گرایش است شامل فرستنده، مرحله میانی، گیرنده و گسترش شبکه که گسترده هر کدام عبارتند از:
فرستنده: شامل آنتن، نحوه ارسال و …
مرحله میانی: شامل خط انتقال و محاسبات مربوط و …
گیرنده: شامل آنتن، نحوه دریافت، تشخیص و …
گسترش شبکه: مشتمل بر تعمیم خط ارتباطی ساده، ادوات سویچینگ ، ارتباط بین مجموعه کاربرها و …
مهندسی برق- قدرت
مهندسی قدرت را می توان “تولید نیروی الکتریکی” به روشهای گوناگون و انتقال و توزیع این نیروها با بازده و قابلیت اطمینان بالا، تعریف کرد. پس هدف از مهندسی قدرت، پرورش افرادی کارا در بخشهای تولید، انتقال و توزیع است که گستره این بخش عبارت است از:
تولید: طراحی شبکه های تولید با کمترین هزینه و بیشترین بازده.
انتقال: طراحی شبکه های انتقال، خطوط انتقال، پخش بار بر روی شبکه، قابلیت اطمینان و پایداری شبکه قدرت، طراحی رله ها و حفاظت شبکه، پخش باراقتصادی (dispaich economic).
توزیع: طراحی شبکه های توزیع حفاظت و مدیریت آن.
مهندسی برق- کنترل
کنترل، در پیشرفت علم نقش ارزنده ای را ایفا می کند و علاوه بر نقش کلیدی در فضاپیماها و هدایت موشکها و هواپیما، به صورت بخش اصلی و مهمی از فرایندهای صنعتی و تولیدی نیز درآمده است. به کمک این علم می توان به عملکرد بهینه سیستمهای پویا، بهبود کیفیت و ارزانتر شدن فرآورده ها، گسترش میزان تولید، ماشینی کردن بسیاری از عملیات تکراری و خسته کننده دستی و نظایر آن دست یافت. هدف سیستم کنترل عبارت است از کنترل خروجیها به روش معین به کمک ورودیها از طریق اجزای سیستم کنترل که می تواند شامل اجزای الکتریکی، مکانیک و شیمیایی به تناسب نوع سیستم کنترل باشد.
8- شرایط محیط کــار
شرایط محیط کاریک مهندس برق طوری است که باید تمام هوش و حواس خود را به کار بگیرد و لازم و ضروری است که تمام دقت خود را به کار کردن در محیط کار متمرکز سازد. به این دلیل که با وسایل برقی سرو کار دارد و هر لحظه ،خدای ناکرده ممکن است دچار آسیب جدی شود..
9- وسایل وابزار لازم برای انجام شغل
ژنراتورها، ترانسفورماتورها و موتورهای الکتریکی ، رایانه ها ومیکرو رایانه ها بسته به محل کار یک مهندس برق ابزار کاراو به حساب می آیند تابلووکابل های برق
10- خصوصیات جسمانی وتوانائیهای بدنی لازم برای انجام شغل
جریان برق ظاهرا” دیده نمی شود و مهندسان برق همیشه با یک نیروی خطرناک ونامرئی سر و کار دارند. از این رو آنها باید در حفظ جان خود و دیگران خیلی بکوشند. به علاوه آنان بایستی دارای چشمها و دستهای سالم باشند.
11- معلولیت های بی اثر درانجام شغل
این شغل بدلیل حساسیت بسیار بالایی که دارد ونیاز مبرم هم به سلامتی جسمانی دارد وبیشتر کارعملی وحساس است نباید افراد علاقمند به این کار معلولیت جسمی یا ذهنی و… داشته باشند زیراممکن است علاقمندان به این رشته دردروس ریاضی یافیزیک بسیار بااستعداد باشند ولی بدلیل معلولیت نمی توانند آینده ی موفقی دراین رشته داشته باشند.
12- خصوصیات روانی، تواناییهای ذهنی لازم برای انجام شغل
مهندسان برق باید ازآرامش روانی بالایی برخوردار باشند وباید در محیط کار با یکدیگر رفتار دوستانه ای داشته باشند. زیرا در این صورت بهتر می توانند به کار خود ادامه دهند. جدیت در هنگام کار و صمیمی بودن با افراد دیگر در هنگام کار موجب آرامش خاطر می شود و افراد بهتر می توانند هوش و حواس خود را به کار متمرکز کنند.
13- رغبت های موردنیاز برای انجام شغل
مهندسی برق نیز مانند مابقی رشته های مهندسی بر مفاهیم فیزیکی و اصول ریاضیات استوار است و هر چه دانشجویان بهتر این مفاهیم را درک کنند، می توانند مهندس بهتری باشند. در این میان گرایش الکترونیک وابستگی شدیدی به فیزیک بخصوص فیزیک الکترونیک و فیزیک نیمه هادی ها دارد. در گرایش مخابرات نیز درس فیزیک اهمیت بسیاری دارد زیرا دروس اصلی این رشته بخصوص در شاخه میدان شامل الکترومغناطیس و امواج می شود.”
داشتن ضریب هوشی بالا و تسلط کافی بر ریاضیات، فیزیک و زبان خارجی از ضرورتهای ورود به این رشته است
14- ویژگیهای شخصی (عاطفی،اجتماعی ورفتاری) لازم برای انجام شغل
باتوجه به حساسیت این رشته وارتباط بابسیاری ازاقشار اجتماع یک مهندس برق باید ضمن اینکه حس نوع دوستی واحساس مسئولیت اوباید بسیار قوی باشد باید بااطرافین وهمکاران تعاملی مثبت داشته باشد وخوش برخورد باشد تا خستگی ناشی ازکار واعصاب درهم شکسته ی او باعث ضربه به کاراو یاخدای ناکرده ضررهای جبران ناپذیرنشود
15- محل های اشتغال واستخدام
فرصت‌های شغلی یک مهندس برق نیز بسیار گسترده‌است چون در هر جا که یک مجموعه عظیمی‌از صنعت مهندسی مثل کارخانه سیمان، خودروسازی، ذوب آهن و… وجود داشته باشد، حضور یک مهندسی برق ضروری است. در ایران فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند در صنایع نظامی وابسته به وزارت دفاع و یا در صنایع هسته‌ای نیزشروع به کار کنند. شرکتهای خصوصی اتوماسیون صنعتی و ابزار دقیق می‌تواند گزینه دیگری برای شروع به کار باشد.
16- جنبه های مالی و حقوقی
درآمد افراد در مؤسسه های مختلف فرق می کند. استخدام در مؤسسات دولتی تابع قوانین اداره امور استخدامی کشور است. در واقع می توان گفت میزان حقوق بستگی به فرد دارد و مقدار متوسط حقوق برای یک روز معمولی بین ٢٠٠٠٠٠ تا ٣٠٠٠٠٠ تومان می باشد. مهندسان می توانند با مطالعه ، ارتباط با اینترنت و شرکت در کلاس هایی که بر اساس استاندارد برای مهندس برق اجرا می شوند شرایط ارتقاء شغل را به حداکثر برسانند.
17- شـرایط ارتـقـاء
فارغ التحصیل در مقطع کارشناسی برق می‌تواند در یکی از این گرایشها (اختیاری) یا رشته‌ای که برق زیر مجموعه‌ای برای آن تعریف شده، ادامه تحصیل نماید. این رشته به صورت: مهندسی برق- الکترونیک، برق- قدرت، برق- مخابرات (شامل گرایشهای: میدان، سیستم، موج، رمز، مایکرونوری) برق- کنترل، مهندسی پزشکی (گرایش بیوالکتریک)، مهندسی هسته‌ای (دو گرایش مهندسی راکتور و مهندسی پرتو پزشکی، مهندسی کامپیوتر (معماری کامپیوتر، هوش مصنوعی و رباتیک) است. برای تحصیل در مقطع دکترای تخصصی، می‌توان، در هر یک از زیرشاخه‌های تخصصی‌تر گرایشهای یاد شده میزان مورد نیاز واحدها را اخذ کرد و رساله دکتری را در همان موضوع خاص ارائه داد.
18- نحوه استخدام وورود به شغل
استخدام این رشته درادارات دولتی تابع قوانین سازمان اموراستخدامی کشوری است ولی چون این رشته دربخش خصوصی طرفداران بسیار زیادی دارد استخدام درهر شرکت ، کارخانه وبخش های خصوصی دیگر تابع قوانین ومقررات وضع شده آن شرکت برای استخدام نیروی کاراست.
19- ارتباطهای شغلی
مهندسی برق با بسیاری از مشاغل دیگر در ارتباط است ، مشاغلی که با علم کافی رو به جلو حرکت می کنند و موجب آبادانی کشور می شوند. ارتباط این شغل با شغل های مهندسی کامپیوتر ، مهندسی مکانیک و خیلی دیگر از شغل ها بسیار نزدیک است. و این ارتباط به این دلیل است که همگی این شغل ها با اطلاعات کافی از دنیای پیرامون و با استفاده از ابزار و وسایل کافی می خواهند به صنعت و نوآوری و حتی فن آوری کشور کمک کنند.
20- مطلوبیت ها ومحدودیت های شغل
این رشته می تواند مرتباً جایگاهی برای خلاقیت ونوآوری وابداع داشته باشد وکسانی که باتمام توان واستعداد خود ازآموزه های این رشته استفاده می کنند می توانند با خلاقیت خود منابع گسترده درآمدی هم برای خود جذب کنند .
محدودیت این رشته حساسیت آن است که باید بسیار دقیق وآرام با دستگاهها کارکرد واکثراً درمحیطی بسته مشغول کاربود که حوصله وصبرزیاد می خواهد
21- اتحادیه و یا انجمن و تشکیلات وابسته به شغل
- انجمن علمی دانشجویی برق دانشگاه صنعت آب و برق
- سازمان علمی دانشجویی مهندسی برق ایران
- وزارت نیرو و…
- انجمن مهندسین برق و الکترونیک ایران
22- آینده شغل
امروزه با توسعه صنایع کوچک و بزرگ در کشور، فرصت‌های شغلی زیادی برای مهندسین برق فراهم شده‌است. اگر یک فارغ التحصیل برق دارای تواناییهای لازم باشد، با مشکل بیکاری روبرو نخواهد شد. در حقیقت امروزه مشکل اصلی این است که بیشتر فارغ التحصیلان توانمند و با استعداد این رشته به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند و ما اکنون با کمبود نیروهای کارآمد در این رشته روبرو هستیم
همچنین یک مهندس خوب باید، کارآفرین باشد یعنی به دنبال استخدام در موسسه یا وزارتخانه ای نباشد بلکه به یاری آگاهی های خود، نیازهای فنی و صنعتی کشور را یافته و با طراحی سیستم ها و مدارهای خاصی این نیازها را برطرف سازد
23- مراحل وجریان یک روزعادی برای شغل
حضور درمحل توزیع وتولید جریان برق وچک نمودن تمام خطوط و سیستمهای انتقال جریان برق درنیروگاهها یا کارخانجات و…
24- محل وراههای کسب اطلاعات بیشتردرباره شغل
برای کسب اطلاعات بیشتر می توانیم به نیرو گاههای کشور و مؤسساتی که به نحوی با تولید برق سر و کار دارند ، مراجعه کنیم. و همچنین با کسانی که در این شغل اشتغال دارند و توانسته اند برای جامعه کمک بزرگی کرده باشند . کسانی که می خواهند وارد این شغل بشوند باید درس ریاضیات و مسائل مربوط به این شغل را یاد بگیرند تا بتوانند قدرت درک و فهم و تجزیه مسائل را داشته باشند.
سایت متعدد مربوط به الکترونیک وبرق – نشریات و…
25- توصیه وپیشنهادلازم برای داوطلبان ورود به این شغل
دانشجوی برق باید ذهنی خلاق و تحلیل گر داشته باشد. همچنین به کار با وسایل برقی علاقه داشته باشد چون گاهی اوقات دانشجویانی هستند که در ریاضی و فیزیک قوی هستند اما در کارهای عملی ضعیف اند. چنین دانشجویانی برای رشته های مهندسی مناسب نیستند و بهتر است رشته های ذهنی و انتزاعی مثل ریاضی یا فیزیک را انتخاب کنند.
این رشته در دانشگاه‌های ایران به پنج گرایش تقسیم می‌‌شود که عبارت‌اند از:
1- مهندسی مخابرات
2- مهندسی کنترل
3- مهندسی الکترونیک
4- مهندسی قدرت
5- مهندسی پزشکی، بیوالکتریک
در ایران مهندسی قدرت نسبت به بقیه بازار بهتری دارد و بیشتر شرکت ها این مهندسی را بیشتر اعلام نیاز می نمایند. در دانشگاه‌های کشورهای اروپایی و آمریکا معمولاً دانشکدهٔ کامپیوتر هم جزیی از دانشکدهٔ برق می باشد.
گرایشهای مهندسی برق در دیگر دانشگاه‌های جهان
گرایشهای مهندسی برق را در دانشگاه آلبرتای کانادا: مهندسی برق:
– 1سیستم های قدرت(تولید،انتقال و توزیع(
– 2 الکترو مغناطیس و فوتونیک (رادیو، مایکروویو و لیزر(
– 3الکترونیک (رادیو، تلویزیون ، دی وی دی،صدا و تصویر ، سیستمهای اتوماسیون(
– 4فیزیک الکترونیک و نانوتکنولوژِی ( سنسورهای مقیاس نانو و ادوات نیمه جامد(
– 5سیستمهای کنترل
– 6سیستمهای دیجیتال
– 7مخابرات
– 8مهندسی پزشکی
گرایشهای مهندسی برق را در دانشگاه کرتینCurtin University of Technolog استرالیا: مهندسی برق:
-1 مهندسی قدرت
-2مهندسی الکترونیک
– 3مهندسی سیستمهای کامپیوتر
-4مهندسی نرم افراز
گرایش های مقطع لیسانس در ایران:
رشته مهندسی برق در مقطع كارشناسی دارای 4 گرایش الكترونیك، مخابرات، كنترل و قدرت(1) است. البته گرایش های فوق در مقطع لیسانس تفاوت چندانی با یكدیگر ندارند و هر گرایش با گرایش دیگر تنها در 30 واحد یا كمتر متفاوت است. و حتی تعدادی از فارغ التحصیلان مهندسی برق در بازار كار جذب گرایشهای دیگر این رشته می شوند. با این وجود ما برای آشنایی هر چه بیشتر شما گرایشهای فوق را به اجمال معرفی می كنیم.
گرایش الكترونیك دكتر كمره ای استاد مهندسی برق دانشگاه تهران در معرفی این گرایش می گوید:
“گرایش الكترونیك به دو زیر بخش عمده تقسیم می شود. بخش اول میكروالكترونیك است كه شامل علم مواد، فیزیك الكترونیك، طراحی و ساخت قطعات از ساده ترین آنها تا پیچیده ترین آنها است و بخش دوم نیز مدار و سیستم نامیده می شود و هدف آن طراحی و ساخت سیستم ها و تجهیزات الكترونیكی با استفاده از قطعات ساخته شده توسط متخصصان میكروالكترونیك است.
دكتر جبه دار نیز در معرفی این گرایش می گوید:
“گرایش الكترونیك یكی از گرایشهای جالب مهندسی برق است كه محور اصلی آن آشنایی با قطعات نیمه هادی، توصیف فیزیكی این قطعات، عملكرد آنها و در نهایت استفاده از این قطعات، برای طراحی و ساخت مدارها و دستگاههای است كه كاربردهای فنی و روزمره زیادی دارند.”
گرایش مخابرات هدف از مخابرات ارسال و انتقال اطلاعات از نقطه ای به نقطه دیگر است كه این اطلاعات می تواند صوت، تصویر یا داده های كامپیوتری باشد.
دكتر جبه دار در مورد شاخه های مختلف این گرایش می گوید:
“مخابرات از دو گرایش میدان و سیستم تشكیل می شود. كه در گرایش میدان، دانشجویان با مفاهیم میدان های مغناطیسی، امواج، ماكروویو، آنتن و … آشنا می شوند تا بتوانند مناسبترین وسیله را برای انتقال موجی از نقطه ای به نقطه دیگر پیدا كنند.
همچنین یكی از فعالیت های عمده مهندسی مخابرات گرایش سیستم، طراحی فلیترهای مختلفی است كه می توانند امواج مزاحم شامل صوت یا پارازیت را از امواج اصلی تشخیص و آنها را حذف كرده و تنها امواج اصلی را از آنتن دریافت كنند.
گفتنی است كه امروزه با توسعه مخابرات بی سیم، ارتباط نزدیكتری بین دو گرایش میدان و سیستم ایجاد شده است. برای نمونه در گوشی تلفن همراه ما هم تجهیزات مربوط به مدارهای مخابراتی و هم تجهیزات مربوط به فرستنده و هم آنتن گیرنده را داریم. از همین رو یك مهندس مخابرات امروزه باید از هر دو گرایش بخوبی اطلاع داشته باشد تا بتواند یك دستگاه بی سیم را طراحی كند.”
گرایش كنترل “اگر بخواهیم یك تعریف كلی از كنترل ارائه دهیم، می توانیم بگوییم كه هدف این علم، كنترل خروجی های یك سیستم بر مبنای ورودی های آن و با توجه به شرایط ویژه و نكات مورد نظر طراحی آن سیستم می باشد.”
دكتر كمره ای در ادامه معرفی علم كنترل می گوید: “علم كنترل فقط در مهندسی برق مورد استفاده قرار نمی گیرد. بلكه در شاخه های دیگری از علوم مهندسی و حتی علوم انسانی كاربرد دارد. به عنوان نمونه كنترل فرآیند تصفیه نفت در یك پالایشگاه، كنترل عملكرد یك نیروگاه برق، سیستم كنترل ناوبری یك كشتی و یا كنترل تحولات و تغییرات جمعیتی نمونه های متنوعی از كاربرد علم كنترل می باشد.
گفتنی است كه گرایش كنترل دارای زیر بخش های متنوعی مانند كنترل خطی، غیرخطی، مقاوم، تطبیقی، دیجیتالی، فازی و غیره است.”
دكتر جبه دار نیز با اشاره به اینكه گرایش كنترل منحصر به مهندسی برق نمی شود، می گوید:
“در رشته های مهندسی مكانیك، مهندسی شیمی، مهندسی هوافضا، مهندسی سازه و مهندسی های دیگر نیز ما شاهد علم كنترل هستیم اما نوع سیستم كنترلی در هر رشته مهندسی متفاوت است. برای مثال در مهندسی مكانیك نوع كنترل، مكانیكی و در مهندسی شیمی براساس فرآیندهای شیمیایی است. اما در كل هدف مهندسی كنترل، طراحی سیستمی است كه بتواند عملكرد یك دستگاه را در حد مطلوب حفظ كند.
دكتر جبه دار در ادامه درباره فعالیت های دیگر مهندسی كنترل می گوید:
“خودكار كردن یا اتوماتیك كردن خط تولید، یكی دیگر از فعالیت های مهندسی كنترل است. یعنی مهندس كنترل می تواند به گونه ای خط تولید را هماهنگ و كنترل كند كه محصول تولید شده طبق برنامه تعیین شده و با بهترین كیفیت به دست آید.”
گرایش قدرت دكتر جبه دار در معرفی این گرایش می گوید:
“هدف اصلی مهندسین این گرایش، تولید برق در نیروگاهها، انتقال برق از طریق خطوط انتقال و توزیع آن در شبكه های شهری و در نهایت توزیع آن برای مصارف خانگی و كارخانجات است. بنابراین یك مهندس قدرت باید به روشهای مختلف تولید برق، خطوط انتقال نیرو و سیستم های توزیع آشنا باشد.”
دكتر كمره ای نیز در معرفی این گرایش می گوید:
“گرایش قدرت به آموزش و پژوهش در زمینه طراحی و ساخت سیستم های مورد استفاده در تولید، توزیع، مصرف و حفاظت از برق می پردازد.
به عبارت دیگر دانشجویان این رشته در شاخه تولید با انواع نیروگاههای آبی، گازی، سیكل تركیبی و … آشنا می شوند. و در بخش انتقال و توزیع، روشهای مختلف انتقال برق اعم از كابلهای هوایی و زیرزمینی را مطالعه می كنند و در شاخه حفاظت نیز انواع وسایل و تجهیزات حفاظتی كه در مراحل مختلف تولید، توزیع، انتقال و مصرف انرژی، انسانها و تاسیسات را در برابر حوادث مختلف محافظت می كنند، مورد بررسی قرار می دهند كه از آن میان می توان به انواع رله ها، فیوزها، كلیدها و در نهایت سیستم های كنترل اشاره كرد.
یكی دیگر از شاخه های قدرت نیز ماشین های الكتریكی است كه شامل ژنراتورها، ترانسفورماتورها و موتورهای الكتریكی می شود كه این شاخه از زمینه های مهم صنعتی و پژوهشی گرایش قدرت است.”
آینده شغلی، بازار كار، درآمد:
امروزه با توسعه صنايع كوچك و بزرگ در كشور، فرصت هاي شغلي زيادي براي مهندسين برق فراهم شده است واگر مي بينيم كه با اين وجود بعضي از فارغ التحصيلان اين رشته بيكار هستند، به دليلاين است كه اين افراد يا فقط در تهران دنبال كار مي گردند و يا در دوران تحصيل به جاي يادگيري عميق دروس و در نتيجه كسب توانايي هاي لازم، تنها واحدهاي درسي خود راگذرانده اند.
همچنین یك مهندس خوب باید، كارآفرین باشد یعنی به دنبال استخدام در موسسه یا وزارتخانه ای نباشد بلكه به یاری آگاهی های خود، نیازهای فنی و صنعتی كشور را یافته و با طراحی سیستم ها و مدارهای خاصی این نیازها را برطرف سازد. كاری كه بعضی از فارغ التحصیلان ما انجام داده و خوشبختانه موفق نیز بوده اند.”
دكتر كمره ای نیز در این زمینه می گوید:
“اگر یك فارغ التحصیل برق دارای توانایی های لازم باشد، با مشكل بیكاری روبرو نخواهد شد. در حقیقت امروزه مشكل اصلی این است كه بیشتر فارغ التحصیلان توانمند و با استعداد این رشته به خارج از كشور مهاجرت می كنند و ما اكنون با كمبود نیروهای كارآمد در این رشته روبرو هستیم.”
یكی از اساتید مهندسی برق دانشگاه علم و صنعت ایران نیز در مورد فرصت های شغلی فارغ التحصیلان این رشته می گوید:
“طبق نظر كارشناسان و متخصصان انرژی در كشور، با توجه به نیاز فزاینده به انرژی در جهان كنونی و همچنین نرخ رشد انرژی الكتریكی در كشور، سالانه باید حدود 1500 مگاوات به ظرفیت تولید كشور افزوده شود كه این نیاز به احداث نیروگاههای جدید و همچنین فارغ التحصیلان متخصص برق و قدرت دارد.
فرصت های شغلی یك مهندس كنترل نیز بسیار گسترده است چون در هر جا كه یك مجموعه عظیمی از صنعت مهندسی مثل كارخانه سیمان، خودروسازی، ذوب آهن و … وجود داشته باشد، حضور یك مهندسی كنترل ضروری است.
و بالاخره یك مهندس مخابرات یا الكترونیك می تواند جذب وزارتخانه های پست و تلگراف و تلفن، صنایع، دفاع و سازمانهای مختلف خصوصی و دولتی شود.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر: (كارشناسی ارشد و …(
فارغ التحصیل در مقطع كارشناسی برق كه مدرك خود را در یكی از چهار گرایش الكترونیك، مخابرات، قدرت و كنترل می گیرد، می تواند در یكی از این گرایشها (اختیاری) یا رشته ای كه برق زیر مجموعه ای برای آن تعریف شده، ادامه تحصیل نماید. این رشته به صورت: مهندسی برق- الكترونیك، برق- قدرت، برق- مخابرات (شامل گرایش های: میدان، سیستم، موج، رمز، مایكرونوری) برق- كنترل، مهندسی پزشكی (گرایش بیوالكتریك)، مهندسی هسته ای (دو گرایش مهندسی راكتور و مهندسی پرتو پزشكی، مهندسی كامپیوتر (معماری كامپیوتر، هوش مصنوعی و رباتیك) است. برای تحصیل در مقطع دكترای تخصصی، می توان، در هر یك از زیرشاخه های تخصصی‌تر گرایشهای یاد شده میزان مورد نیاز واحدها را اخذ كرد و رساله دكتری را در همان موضوع خاص ارائه داد. مسلم است این زیر شاخه ها، گرایشهای تخصصی تر این چهار گرایش است. امكان ادامه تحصیل در كلیه گرایشهای یاد شده در مقطعهای كارشناسی ارشد و تا حد زیادی در دوره دكتری، در داخل كشور وجود خواهد داشت. رشته برق به دلیل كاربردی بودن آن در بسیاری از علوم مهندسی دیگر، برای فارغ التحصیلان امكان تحصیل در بسیاری گرایشها و دانشها را فراهم می كند.
آينده شغلي، بازار كار، درآمد
يكي از اساتيد مهندسي برق دانشگاه علم و صنعت ايران نيز در مورد فرصت هاي شغلي فارغ التحصيلان اين رشته مي گويد:
طبق نظر كارشناسان و متخصصان انرژي در كشور،با توجه به نياز فزاينده به انرژي در جهان كنوني و همچنين نرخ رشد انرژي الكتريكي در كشور، سالانه بايد حدود 1500 مگاوات به ظرفيت توليد كشور افزوده شود كه اين نيازبه احداث نيروگاههاي جديد و همچنين فارغ التحصيلان متخصص برق و قدرت دارد.
فرصت هاي شغلي يك مهندس كنترل نيز بسيار گسترده است چون در هر جا كه يك مجموعه عظيمي از صنعت مهندسي مثل كارخانه سيمان، خودروسازي، ذوب آهن و … وجودداشته باشد، حضور يك مهندس برق ضروري است.