پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
دانلود بررسی رابطه بین برخی ویژگی های آنتروپومتریک با تعادل در سطوح متفاوتی از دشواری
چکیده
کنترل تعادل برای اجرای کلیه مهارت های حرکتی ضروری به نظر می رسد. یکی از فاکتورهای بسیار مهم در ثبات و تعادل، شاخص های آنتروپومتریک نظیر قد، وزن، شاخص توده بدن و اندازه های اندام تحتانی می باشد. از این رو هدف تحقیق، بررسی ارتباط بین برخی ویژگی های آنتروپومتریک با تعادل در سطوح متفاوتی از دشواری بود.
تحقیق حاضر از نوع توصیفی تحلیلی مي باشد. در این تحقیق، 102 نمونه شامل 50 دختر و 52 پسر به روش تصادفی از جامعه در دسترس شرکت داشتند. ویژگی های آنتروپومتریک نظیر: قد ، وزن ، شاخص توده بدن ، اندازه های اندام تحتانی شامل: طول اندام تحتانی، طول ران و طول ساق، اندازه های کف پا شامل: طول کف پا، پهنای پنجه و پهنای پاشنه؛ برای هر نمونه جداگانه اندازه گیری شد. سپس تعادل در سه وضعیت ایستادن روی دو پا، ایستاده پاها در یک راستا و ایستادن روی یک پا با استفاده از دستگاه تعادل سنج ديجيتال اندازه گیری شد.
داده ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتههای پژوهش نشان داد: تنها در شرایط ایستادن معمولی روی دو پا، بین طول کف پا، پهنای پاشنه و پهنای پنجه با تعادل ارتباط معنی داری یافت شد. در صورتي كه بين ساير ويژگي ها و تعادل رابطه معني داري مشاهده نشد. همچنين در ساير شرايط ايستادن (پاها در يك راستا و ايستادن روي يك پا) هیچ ارتباطی بین ویژگی های آنتروپومتریک با تعادل ایستا یافت نشد(P>0/05) .
نتیجه گیری: در جامعه جوان مورد بررسي ارتباطی بین ویژگی های آنتروپومتریک نظیر قد، وزن، شاخص توده بدن، اندازه های اندام تحتانی و اندازه های کف پا با تعادل در حالت ایستا مشاهده نشد. به نظر می رسد در اين جامعه به جز ویژگی های آنتروپومتریک، فاکتورهای دیگری نظیر حس بینایی، سیستم دهلیزی و حس عمقی در ثبات تعادل نقش داشته باشند. با اين وجود، از آن جایی که تعادل اساس هر فعالیت حرکتی است، به خصوص در رشته های ورزشی که نیاز به تعادل دینامیک و ایستا دارند، به مربیان توصیه می شود در گزینش و انتخاب ورزشکارن علاوه بر ویژگی های آنتروپومتریک به شاخص های تعادل نیز توجه كنند.
کلیدواژه ها: آنتروپومتریک، شاخص نوسان بدن، تعادل ایستا
1-1) مقدّمه
علوم ورزشی در پی گسترش وسیع خود در زمینه های مختلف توانسته است راهکارهای تازه ای را برای پیشرفت عملکرد ورزشی ورزشکاران مطرح نمایند که به موجب آن امکان دستیابی به موفقیت ها آسان و سریع تر گردد. بنابراین هرگونه مطالعه ای که در پی روابط و عوامل زیربنایی تشکیل دهنده عملکرد ورزشی باشد در نهایت چشم اندازی به آینده برای کمک به پیشرفت های بارز مهارتی داشته و بدین ترتیب زیربنای تحقیقات کاربردی را تشکیل می دهد. نتایج تحقیق در حیطه رفتار حرکتی از فعالیت های شغلی روزمره گرفته تا فعالیت های قهرمانی و نیز زمینه های صنعتی و پزشکی و توان بخشی کاربرد دارد و بنابراین می توان گفت که کاربردهای بالقوه اصول حاکم بر رفتار حرکتی انسان تقریباً در تمام جنبه های زندگی او وجود دارند.
تعادل به عنوان یک عامل مهم در مطالعات توان بخشی می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات حرکتی باشد (9). از طرف دیگر، در عملکرد تمامی رشته هاي ورزشی توانایی حفظ تعادل از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و تعادل و کنترل پوسچر، اساس هر فعالیت حرکتی اعم از فعالیت های ورزشی و غیر ورزشی است (11).
حرکات انسان از تعادل شروع شده و به تعادل هم خاتمه می یابد. در بیشتر اوقات سیستم حرکتی در جریان حرکت قرار نمی گیرد بلکه کار آن تنها حفظ وضعیت بدن می باشد. در واقع برای حفظ تعادل فرد، در مقابل یک سلسله مراتب مکانیزمی واقع می شود. در هنگام ایستادن و طی حرکات، انسان ها بیشتر تعادل پویا دارند تا تعادل ایستا، به طوری که کشش جاذبه پیوسته تلاش دارد تا ما را به طرف زمین بکشد. برای حفظ وضعیت بدن، حتی در صورت کوچکترین انحراف از حالت خنثی، تعداد زیادی از مکانیزم های پیچیده دخالت دارند. گستردگی عمل این مکانیسم ها از جایی است که به ما می گوید بدن ما در وضعیتی به سر می برد که در معرض خطر سقوط هستیم. متعاقب آن، سایر سیستم های بدن نیز برای کسب تعادل مجدد درگیر می شوند. تعادل برای هر عملی که در طی ساعت ها راه رفتن صورت می گیرد، ضروری است. حرکات ماهرانه به توانایی حفظ تعادل بستگی دارد. در موقعیت های گوناگون و در حالت های متعدد، اندام تحتانی باید قادر باشد تا بدن را در سطح اتکاء خودش حفظ کند و در مقابل هرگونه اختلال غیرمنتظره ای پایدار نماید. برای حفظ تعادل، عضلات هم مدام با وضعیت موجود تطابق می یابند که این کار نیازمند همکاری انقباض عضلات و زمانبندی دقیق است. بنابراین می توان دریافت که وضعیت های بدنی با یکدیگر ارتباط دارند به طوری که ممکن است در نقطه شروع حرکت و در نقطه پایان آن تعادل قابل رؤیت باشد (9). تعادل، یک واکنش حرکتی نمونه است که به یکپارچگی محرک های دریافتی از سیستم های بینایی و حس حرکتی وابسته است. حس بینایی به شما می گوید که بدنتان در چه وضعیت نسبی در محیط قرار دارد. داده های حس حرکتی از گیرنده های درونی بدن به شما می گوید اندام ها و بخش های مختلف بدن در چه وضعیت نسبی در مقایسه با یکدیگرند. در مواقعی که باید تعادل خود را حفظ کنید، سیل اطلاعات حسی باید در سیستم عصبی مرکزی یکپارچه شوند و عضلات همواره با توجه به نیاز مکانیکی حرکت، فعال یا آرام و در حال استراحت باشند (3).
دانشمندان حرکت شناسی چنین نتیجه گیری کرده اند که سطح اجرا در حرکات تعادلی، ویژه همان حرکات هستند. یعنی اینکه تعادل یک قابلیت و توانایی عمومی و کلی نیست بلکه تواناییاي ویژه و خاصی است. فردی ممکن است در یک حرکت تعادلی اجرای خوبی داشته باشد در حالی که حرکت دیگری را در حد متوسط اجرا کند. به همین دلیل دوره و سیر رشد تعادل به بهترین وجه مربوط به کار تعادلی ویژه ای است که برای سنجش و ارزیابی ویژه استفاده می شود (3).
امروزه دانشمندان و متخصصین رشته های ورزشی به دنبال یافتن رابطه هایی هستند که بین خصیصه های فیزیکی و میزان عملکرد و توانایی های حرکتی انسان وجود دارد. آنها قصد دارند از طریق شناسایی ویژگی ها و خصایص جسمانی به محدودیت ها و مزایایی که این ویژگی ها می توانند در عملکرد وی ایجاد نمایند پی ببرند. نتایج تحقیقات انجام شده نشان می دهد نوع و اندازه های بدنی در ارتباط تنگاتنگ با اجرای فعالیت های بدنی و حرکتی هستند. لذا توجه به ساختار آناتومیکی و فیزیولوژیکی با یافتن و به کارگیری اطلاعات عینی دقیق که به طور اساسی از طریق تحقیق و بررسی علمی فراهم می گردد می تواند راهگشای خوبی برای انتخاب بهینه ورزشکاران توسط مربیان باشد (4)
1-2) بیان مسأله
تعادل ناشی از حفظ مرکز ثقل بدن در داخل سطح اتکاء می باشد (14). سطح اتکاء ناحیه ای است که حدود ثبات را معرفی می نماید. یک سطح اتکای کوچک با بی ثباتی در ارتباط است. برای افرادی که بطور قرینه می ایستند، سطح اتکاء تقریباً معادل با نمای بیرونی کناره های خارجی پاها می باشد و افرادی هم که با پنجه راه می روند سطح اتکای محدود شده ای به ناحیه زیر کف پا نزدیک به انگشتان دارند (92).
تعادل برای برقراری امنیت در بسیاری از فعالیت های روزمره زندگی از جمله ایستادن، چرخیدن، برداشتن اشیاء و فعالیت های ورزشی ضروری می باشد (74، 75). تعادل ضعیف نیز یک عامل خطرساز بزرگی برای زمین خوردن می باشد. توانایی تنظیم کردن جاذبه (سازگار شدن با جاذبه)، پیش نیازی برای هر حرکت مي باشد. لذا دو نوع پاسخ تعادلی اصلاحی و حمایتی وجود دارد. پاسخ های اصلاحی، موازنه بدن را در هر وضعیت مستقیمی حفظ می کنند. این نوع پاسخ، توالی های ویژه و مجزای انقباضات عضلانی را در مچ پا، زانو و لگن درگیر می سازد. پاسخ های حمایتی، زمانی که تعادل از دست می رود اتفاق می افتند و تلاش در به حداقل رساندن اثر یک زمین خوردن حتمی را دارد. بازکردن حمایتی اندام های فوقانی، نمونه ای از پاسخ حمایتی است که در جذب اثر زمین خوردگی عمل می کند. پاسخ های حمایتی، متفاوت از پاسخ های اصلاحی می باشند و شامل: بازکردن و دور نمودن اندام ها یا قدم برداشتن در جلوگیری از سقوط می باشد (92).
کنترل تعادل پدیده ای است که از طریق دو مکانیسم پس خوراند[1] و پیش خوراند[2] اتفاق می افتد. تحت شرایط پس خوراند، فرد توسط سیستم های حسی نسبت به مورد تهدید قرارگرفتن تعادل خود، آگاه می گردد. در طول فرایند پیش خوراند، پاسخ های تعادلی به همراه حرکات ابتکاری برنامه ریزی می گردند (92).
عملکرد سیستم تعادلی بدن و هماهنگی سیستم عصبی- عضلانی جهت حفظ وضعیت مطلوب در زمان مناسب و اجرای موفقیت آمیز هر نوع مهارت جسماني ضروری است (78). بطوری که تنظیم بیومکانیکی پوسچرال طبیعی این اجازه را به فرد می دهد که حرکات کارآمد و ظریفی را برای پاسخ های تعادلی ایجاد نماید و خشک نگه داشتن بدن را که غالباً مشاهده شده، به حداقل برساند (92). بنابراین، برای ایجاد یک پاسخ تعادلی مناسب نیازمند وارد عمل شدن یا همکاری سیستم های دیگری نیز هستیم. این سیستم ها عبارت از سیستم حسی- پیکری، سیستم بینایی، سیستم دهلیزی و سیستم اسکلتی- عضلانی هستند (92، 21، 65). به عبارت دیگر، سلامت سیستم های عنوان شده برای ایجاد واکنش تعادلی مناسب و عملکردی ضروری می باشد (92، 21، 99). به عنوان مثال، برای جلوگیری از افتادن به سمت عقب نیازمند یک سیستم عصبی مرکزی سالم که توالی صحیح، نیرو و زمانبندی انقباضات عضلانی را برنامه ریزی می کند هستیم (92). اختلال در سیستم تعادل، شانس بروز صدمات و آسیب های مختلف را در فعالیت های روزمره و یا فعالیت های ورزشی افزایش می دهند. وجود ارتباط بین آسیب هایی مانند کمردرد، گردن درد مزمن، درد مچ پای مزمن، استئوآرتریت زانو، آتاکسی، نابینایی و غیره با نارسایی تعادلی مشاهده شده است (21).
از عوامل تأثیرگذار بر تعادل می توان به تفاوت های بیومکانیکی در آنتروپومتری بدن اشاره کرد (14). تفاوت آنتروپومتری سبب دشواری نسبی حفظ تعادل در کودکان در مقایسه با بزرگسالان می شود. مرکز ثقل کودکان نسبت به سطح اتکاء در مقایسه با بزرگسالان بالاتر قرار می گیرد و همین مشخصه سبب بی ثباتی بیشتر در کودکان می شود (14).
[1] Back forward
[2] Feed forward
| فرمت فایل: Word (قابل ویرایش) |
| تعداد صفحات: — |
| حجم: 13.1 مگابایت |