انواع ضرر قابل مطالبه و شرایط طرح دعوی خصوصی از دیدگاه حقوق مهندسی
انواع ضرر قابل مطالبه
- ضررمادی
- ضرر ناشی از منابع فوت شده
- ضررمعنوی
ضرر مادی
ضرر و زیان های مادی که در نتیجه ارتکاب جرم حاصل شده است.
ضرر ناشی از منافع فوت شده
منافعی که ممکن الحصول بوده و در اثر ارتکاب جرم، مدعی خصوصی از آن محروم و متضرر می شود.
ضرر معنوی
- ضرر و زیان وارده به شهرت ، اعتبار ، آبرو ، آزادی جسمی و ذهنی یا فکری (اعتقادات دینی)، احساسات و عواطف انسانی همگی در قالب ضرر یا خسارت معنوی قابل درک و فهم هستند چون از نوع مادی نیستند. به طور مثال اعاده حیثیت از یک متهمی که حکم برایت دریافت کرده است.
- ماده ۱۰ قانون مسولیت مدنی الزام به عذرخواهی و درج حکم برایت متم در جراید و نظایر آن را از راه های جبران خسارت معنوی برشمرده است.
- خسارت معنوی بر دو قسم است:
- زیان های وارد به حیثیت و شهرت و به طور خلاصه آنچه در زبان عرف سرمایه یا دارایی معنوی شخص است.
- لطمه به عواطف و ایجاد تلام و تاثر روحی که شخص با از دست دادن عزیزان خود و ملاحظه ی درد و رنج آنان می بیند.
- منشأ ورود خسارات معنوی
الف)قهری
ب)قراردادی
ج)کیفری
شرایط اقامه دعوای خصوصی و ذینفع
متضرر از جرم بایستی طبق قواعد عمومی ضمن داشتن اهلیت بایستی در دعوا نیز ذینفع باشد. منظور از ذینفع اشخاص حقیقی یا حقوقی در دعوای خصوصی آن است که از ارتکاب جرم خسارت دیده باشد.
شرایط خسارت:
- ضرر بایستی شخصی باشد یعنی زیان ده از جرم شخصا بایستی تقاضای طرح دعوای خصوصی بنماید.
- در صورتی که بر اثر ارتکاب جرم به حیثیت و آبروی اجتماعی یا شغلی و صنفی زیانی وارد شود مطالبه خسارت معنوی توسط سازمان ها امکان پذیر است.
- ضرر بایستی مستقیم باشد یعنی بین فعل مجرمانه و ضرر مورد ادعا رابطه علی و سببی وجود داشته باشد. طوری که خسارت وارده به طور مستقیم و بدون واسطه باشد.
- ضرر بایستی مسلم باشد یعنی تحقق ضرر قطعی باشد و ضرر احتمالی قابل مطالبه نیست.
- ضرر بایستی مشروع باشد.