پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
فعل مولد خسارت، عنصر دوم از عناصر سه‌گانه (خسارت، فعل مولد، رابطه بین فعل و خسارت) مسئولیت مدنی است. بدون تحقق یا شناسایی فعل زیانبار، با فرض وقوع خسارت نمی‌توان جبران خسارت را از شخص مورد نظر مطالبه کرد وصحبت از رکن دیگر مسئولیت مدنی، یعنی رابطه علیت، موجبی نخواهد داشت. وضع قواعد مسئولیت مدنی در مقررات حقوقی ایران به گونه‌ای است که با گسترش نیازها و مراجعات به عمومات، می‌بایست تحلیل دوباره‌ای از آن به عمل آورد تا ابعاد نهفته قواعد، ظهور بیشتری یابد و احیاناً با مطالعات دیگر محققان دیدگاه‌ها اصلاح شود یا راهکارهای مناسب ارائه شود. جداسازی احکام راجع به فعل زیانبار از عمل زیانبار، که از موضوعات پراهمیت و تأثیرگذار در شناخت دیگر ارکان مسئولیت مدنی و خاصه اتقان موجبات مسئولیت مدنی است در این کار تحقیقی با موضوع بررسی ماهیت و شرایط فعل زیانبار در مسئولیت مدنی به تحقیق در این باره خواهیم پرداخت.
کلید واژه:
مسئولیت مدنی، اتلاف، تسبیب، تقصیر، ضمان، خطر، حقوق خصوصی، فقه، تعهدات
مقدمه:
انسان در جامعهای که زندگی میکند، همواره در حال تلاش و فعالیت است. بسیاری از این فعالیتها که [1]اغلب برای تحصیل منفعت و دفع مضرت صورت میپذیرد، برای دیگران زیانبار است اما تقصیر محسوب نمیشوند و مرتکبان آنها هم، چه از نظر اخلاقی و چه از نظر حقوقی، مسوول نمیباشند زیرا لازمه زندگی اجتماعی پذیرش این گونه فعالیتها است بنا بر این برای مثال رقابت مشروع لازمه زندگی اجتماعی است و از نظر حقوق و اخلاق تقصیر محسوب نمیشود پس به صرف اینکه تاجری در جوار و همسایگی تاجر دیگر به شغل تجارت اشتغال دارد، تقصیری را مرتکب نشده است هرچند که فعالیتهای وی موجب ضرر و تقلیل فروش تاجر همسایه شود و در نتیجه موجب تقلیل منافع متعارف مورد انتظار تاجر رقیب گردد.البته به شرط اینکه قصد اضرار رقیب تجاری خویش را نداشته باشد زیرا در این صورت از حق خویش سوء استفاده نموده است و باید بر اساس مقررات سوء استفاده از حق جوابگویی اعمال زیانبارش باشد). به طور کلی کسانی که در مقام اعمال و اجرای حق خویش هستند گاهی دیگران را در تنگنا قرار میدهند و ممکن است زیانهای مادی و معنوی هم بر ایشان وارد آورند. اصولا در اجرای هر حقی برای صاحب آن امتیازی پیشبینی شده است و هر حقی اختیار و اقتداری برای صاحب آن ایجاد میکند که این اقتدار بر ضرر دیگران است در غیر این صورت، حق مفهوم خود را از دست میدهد و بیارزش میشود.اگر داشتن و نداشتن حق یکسان باشد باید گفت که آنچنان حقی دیگر حق نیست بنا بر این نفس حق برای دارندهاش توانایی ایجاد میکند و این توانایی برای دیگران محدودیت میآورد، اگر عرف این گونه محدودیتها را ضرر بداند، صاحب حق در صورت استفاده، مسؤول جبران ناشی از آنها نیست زیرا اجرای حق اصولا نباید ضمان آور باشد.در مثل نامزدی که از نامزدی پشیمان میشود، چون به موجب قانون حق بر هم زدن نامزدی را دارد(ماده 1035 ق.م)پس نباید به خاطر صرف بر هم زدن مسؤول جبران خسارت طرف مقابل باشد بلکه اگر بر اثر تقصیر خود سبب ورود خسارات بر طرف مقابل شود یا باعث مغرور شدن او گردد، مسؤول است [2]در عمل دلایل مدعی علیه و زیاندیده در برابر هم قرار میگیرند.قاضی بهبررسی و رسیدگی آنها میپردازد و حکم مقتضی را صادر میکند.زیاندیده مدعی است و باید علاوه بر اثبات ورود زیان، وجود رابطه سببیّت بین فعل زیانبار و زیانهای وارده، غیر قانونی بودن عمل فاعل زیان(مدعی علیه)را نیز ثابت کند.
[1] جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مجموعه محشی قانون مدنی (علمی، تطبیقی، تاریخی)، تهران، انتشارات گنج دانش، چاپ اول، 1379،ص20-15
[2] گرچه ماده 36 ق.م.نسخ گردیده است اما با استفاده از قواعد و مقررات کلی(مسؤولیت مدنی)مثلا با استفاده از قاعده تسبیب و غرور میتوان زیانهای وارده را مطالبه نمود.ر.ک.سید مصطفی، محقق داماد، حقوق خانواده، ص 35، 36 و 37؛سید حسن صفائی و اسد الله امامی، حقوق خانواده، ج 1، ص 32 و 33، ش 21 و 22 و نیز ر.ک:محمد مصطفی شلبی، احکام الاسره فی الاسلام، ص 69، 70، 71 و 72.
چکیده…………………………………………………………………………1
کلید واژه………………………………………………………………………1
مقدمه…………………………………………………………………………2
فصل اول:
کلیات و تعاریف
مبحث اول:بررسی کلیات و ارکان فعل زیانبار……………………………………5
گفتار اول:تعریف صغبر………………………………………………………….5
گفتار دوم :نظریه مطلق ضمان دراتلاف………………………………………….6
گفتار سوم :تجزیه قاعده اتلاف………………………………………………….7
گفتار چهارم :مسئولیت مبتنی بر تقصیر………………………………………….8
گفتار پنجم :مسئولیت مستقل از تقصیر……………………………………………9
مبحث دوم :فعل زیانبار…………………………………………………………9
گفتار اول :عمل زیانبار در قانون مدنی…………………………………………12
گفتار دوم :ضمان عمل در مقررات جزایی………………………………………13
گفتار سوم :ضمان عمل در تصادفات………………………………………………15
مبحث سوم:بررسی دو نمونه از تعاریف و افعال فعل زیانبتر در مسئولیت مدنی…….16
گفتار اول :اهمیت حقوقی مسئولیت مدنی دولت در قبال اعمال زیانبار خود……….16
گفتار دوم :مسئولیت مدنی ناشی از فعل زیانبار صغیر و مجنون……………………23
بند اول :مسئولیت سرپرست صغیر و مجنون……………………………………….24
بند دوم :شرایط مسئولیت سرپرست در حقوق ایران……………………………….24
فصل دوم :
مفهوم غیر قانونی بودن یا ناهنجاری فعل زیانبار در مسؤولیت مدنی
مبحث اول :تقصیر و غیر قانونی بودن…………………………………………….31
گفتار اول :پیشینه تاریخی و حقوق خارجی……………………………………….31
گفتار دوم :نقش تعدی و رابطه آن با فعل زیانبار…………………………………32
گفتار سوم :دو نظرّیه پیرامن تعدّی……………………………………………….33
گفتار چهارم :معنا و چهرههای گوناگون تجاوز……………………………………38
بند اول :معنای تجاوز یا تعدّی……………………………………………………38
بند دوم :نقض مقررات قانونی……………………………………………………38
بند سوم :نقض قواعد عرفی ونظرّیه تکالیف عرفی…………………………………39
بند چهارم :نقد برخی از فقیهان امامیّه…………………………………………..39
بند پنجم :اقسام عرف از حیث منشأ……………………………………………….41
گفتار پنجم :ضابطه و معیار تجاوز………………………………………………..44
بند اول :شخص متعارف…………………………………………………………44
بند دوم :میزان احتیاط و دقّت…………………………………………………..46
بند سوم :میزان انحراف…………………………………………………………47
بند چهارم :انتقاد از نظریّه شخصی………………………………………………48
گفتار ششم :حقوق اسلام و فرانسه و نظام کامن لو………………………………..49
نتیجه گیری…………………………………………………………………….52
منابع و مراجع………………………………………………………………….53
این فایل ورد در 56 صفحه به خدمتتون ارئه میشود.