وجدان اخلاقی از دیدگاه ایمانوئل کانت وعلامه محمّد تقی جعفری

یکی از مسائلی که در فلسفه همواره مطرح بوده است، مسئله وجدان اخلاقی است. در این زمینه اندیشمندان فراوانی به تفکر پرداخته اند؛ برای نمونه: کانت، علامه جعفری، روسو، فروید و …. با توجه به عنوان پژوهش که به دنبال مقایسه وجدان اخلاقی از دیدگاه علامه جعفری(ره) و ایمانوئل کانت است، محقق در این پژوهش به تفسیر هر دو دیدگاه پرداخته است.

عنوان صفحه
چکیده فارسی 1
فصل اول: کلیات 2
مقدمه 3
1-1 . بیان مساله 3
2-1 . ضرورت واهمیت پژوهش 5
3-1 . روش پژوهش 6
4-1 . اهداف پژوهش 7
1-4-1 . هدف کلی 7
2-4-1 . اهداف جزئی 7
5-1 . سوالات پژوهش 7
6-1 . فرضیات پژوهش 8
فصل دوم: پیشینه پژوهشی در باب وجدان و مبانی نظری وجدان اخلاقی از دید کانت 10
مقدمه 11
ب
1-2 . پیشینه و نتایج حاصل از آن 11
2-2 . دیدگاه هایی در باره وجدان 14
3-2 . سیر تحول افکار کانت 16
4-2 . جایگاه عقل عملی در فلسفه کانت و اصول و خطوط کلی اخلاق در عقل عملی 19
1-4-2 . عقل عملی 20
2-4 . رابطه عقل عملی با عقل نظری 20 -2
5-2 . وجدان اخلاقی از دیدگاه کانت 23
1-5-2 .نسبت بین وجدان و عقل عملی 26
2-5 . اصول و خطوط کلی اخلاقی مبتنی بر عقل عملی 30 -2
3-5-2 . پایه های اصول اخلاقی 34
4-5-2 . رابطه بین اصول اخلاقی و وجدان 35
6-2 . اصطلاحات اخلاقی 37
1-6-2 . تکلیف 37
1-1-6-2 .تکلیف شناسی 39
2-1-6-2 .تکلیف اخلاقی 41
ج
2-6-2 . نظر کانت در رابطه با اراده خیر(نیت خیر) و معرفت عقلی 42
3-6-2 . خیر مطلق 45
1-3-6-2 . رابطه خیر با قانون اخلاقی و لذت و عقل 45
4-6-2 . امر مطلق 46
5-6-2 . غایت اخلاقی 47
6-6-2 . اختیار 48
1-6-6-2 . خود مختاری اراده، و ارتباط آن با وجدان اخلاقی و قوانین اخلاقی 50
7. رابطه اخلاق، وجدان و دین 51 -2
8-2 . بیدار کردن وجدان اخلاقی و مساله تربیت 54
9. اخلاق و حقوق 59 -2
10-2 . اخلاق و عدالت 60
فصل سوم: مبانی وجدان از دیدگاه علامه جعفری(ره) 62
مقدمه 63
1-3 . زندگینامه 66
د
2-3 . سیر فکری و پیشینه پژوهشی استاد 67
3-3 . تالیفات و تحقیقات 69
4-3 . وجدان از دیدگاه علامه جعفری 70
1-4-3 . چیستی وجدان 70
1-1-4 . خویشتن شناسی، من و وجدان 71 -3
2-1-4-3 . وجدان در حیات معقول 75
3-1-4-3 . انواع وجدان 76
1. آشنا ساختن انسان با خویشتن راز وجدان 79 -4-1-4 -3
2. اثبات احترام ذات 80 -4-1-4 -3
3. پذیرش تعهد انسانی برین 80 -4-1-4 -3
4. تعدیل خودطبیعی 81 -4-1-4 -3
5. آزاد کردن انسان از مطلق سازی ها 82 -4-1-4 -3
6. رها ساختن انسان از کابوس جبرهای نمایشی و تقویت اختیار 82 -4-1-4 -3
ه
7-4-1-4-3 . تفکیک امتیازات جبری و امتیازات تکاملی 83
8.. شناخت و ارزیابى هدف و وسیله 84 -4-1-4 -3
5. تأثیرها و تأثرها در باب وجدان -3
(بیگانگی از خود، شهادت به وحدانیت خدا و عداوت با خدا) 84
1-5 . از خود بیگانگی 84 -3
2-5 . خود بیگانگی عامل پوچگرایی 86 -3
3-5-3 . ریشه های عداوت و شهادت به وحدانیت خدا 89
6-3 . نظرات و اندیشه های متفکران اسلامی 92
7-3 . تکلیف و ارتباط آن با وجدان 93
8-3 . اختیار و آزادی در اندیشه علامه جعفری 97
9-3 . اراده 102
1-9-3 . رابطه میل و اراده 102
2-9-3 . قضا و قدر و رابطه آن با اراده 103
10-3 . رابطه دین الهی، اخلاقیات و وجدان 104
و
1-10-3 . اصول ثابت و متغیر در اخلاق 105
2-10-3 . اصول و خطوط کلی اخلاق از دیدگاه علامه جعفری 106
11-3 . تعلیم و تربیت 109
1-11-3 . اهداف و وظایف تعلیم و تربیت از نگاه علامه جعفری(ره) 109
2-11-3 . اصول تربیتی 110
فصل چهارم: نتایج پژوهش 113
مقدمه 114
1-4 . وجدان از نظر کانت و علامه جعفری چیست؟ 116
1-1-4 . وجدان اخلاقی از دیدگاه کانت چیست؟ 117
2-1-4 . وجدان اخلاقی از دیدگاه علامه جعفری چیست؟ 121
2-4 . وجدان اخلاقی از دیدگاه علامه جعفری و کانت ریشه در چه مبانی دارد؟ 126
1-2-4 . وجدان اخلاقی از دیدگاه کانت ریشه در چه مبانی دارد؟ 126
2-2-4 . ریشه مبانی اخلاق از دیدگاه علامه جعفری 131
ز
3-4 . پیامد ها و نتایج این گونه اندیشیدن در باب وجدان چیست؟ 134
1-3-4 . پیامد ها و نتایج این گونه اندیشیدن در باب وجدان با توجه به دیدگاه کانت چیست؟ 134
2-3-4 . پیامد ها و نتایج این گونه اندیشیدن در باب وجدان با توجه به دیدگاه علامه جعفری چیست؟ 136
4-4 . بررسی تفاوت ها وشباهت ها و نقد های وارد شده 137
فصل پنجم: نتیجه گیری و بیان پیشنهادات 143
مقدمه 144
1-5 . نتیجه گیری 144
2-5 . بیان محدودیت ها ی پژوهش 148
3-5 . پیشنهادات پژوهش 149
منابع 151