پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
از آبادی‌های سردسیر منطقۀ کاشان که در بخش قمصر واقع است. این آبادی به لحاظ آثار تاریخی اهمیت بسیار دارد. از مهمترین آثار تاریخی این شهر مسجد علی از دورۀ ایلخانی، مسجد کَلّه که آثاری از دورۀ صفوی و قبل از آن و سد( بند) قهرود از آثار دورۀ صفوی.
مسجد کله که در نظر مردم قهرود از آثار اوایل دورۀ اسلامی است، مسجدی قدیم ساز است که دارای دو محراب، درب چوبی کتیبه دار است. محراب اصلی مسجد دارای گچ‌بری‌هایی است که به نظر نمی‌رسد از دورۀ قاجاری پیشتر باشد، محراب دیگر این مسجد کوتاه و کاملا ساده است. در دو طرف این مسجد کوچک که دارای چند تاق چشمه‌ای آجری است، غرفه‌های فوقانی کوتاهی برای نشستن زنان و کودکان به چشم می‌خورد. درب دو لنگه‌ای تاریخی این مسجد از آثار دورۀ صفوی است و در میان کتیبه‌های آن تاریخ 1011هجری به چشم می‌خورد. اما یکی از باشکوه‌ترین آثار تاریخی دورۀ ایلخانی کاشان بی‌شک مسجد علی قهرود است. این مسجد دارای محراب و جلوخان کاشی کاری و درب بسیار نفیس و بی نظیر از دورۀ ایلخانی است. در محراب و جلوخان این مسجد کاشی‌های شش‌پر زرین فام از دورۀ ایلخانی به چشم می‌خورد که از شاهکارهای کاشی کاری این دوران است که مرکز ساخت آن کاشان بوده است و هنرمندان آن خاندان «ابوطاهر کاشی» شهرت جهانی دارند. بر دورتا دور این کاشی‌های شش‌پر که بسیاری از آنها سالم است سوره‌ها و آیات قرآنی نقوش گیاهی میان کاشی را دربرگرفته است. لوح کاشی بالای محراب تاریخ 736 هجری را نشان می‌دهد. اما این تنها اثر باشکوه این مسجد نیست بلکه درب تاریخ دار بسیار نفیس و سالم این مسجد که در سال 700هجری ساخته شده است، یادگاری شکوهمند از دوران ایلخانی است که سراسر آن با خطوط کوفی، ثلث و نسخ زینت داده شده است. در کتیبۀ دور چهارچوبه نیز به تفصیل نام بانی «صدر الامام تاج الدین عبدالواحد بن محمد» و نام هنرمند «محمدبن علی» و سنۀ سبعه مائه(700هجری) آمده است. به جز آن در بالای دولنگه درب نفیس کتیبه‌ا‌ی مفصل وجود دارد که دربردارندۀ گزارش خوابی است که بر اساس آن امام علی در این مکان خواب‌نما شده و به میمنت این خواب مسجد قهرود بنا و به نام امام اول شیعیان نام گذاری شده است. بنابراین مسجد موقعیت قدمگاهی نیز دارد، از این رو در این مسجد مکان قدمگاه نیز در نظر گرفته شده است. از این نظر مسجد علی با قدمگاه علی کاشان واقع در کوچۀ مسجد شامخی شباهت اساسی دارد.
به قلم دکتر محمد مشهدی نوش‌آبادی – صفحه 8 از شماره 28 ماهنامه بهشت پنهان / کاشانیکا