پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
دانلود شهرسازی اسلامی گفتاری پیرامون کلان نظریه شهرسازی عبادت محور
۱- مقدمه
امروزه شهر و شهرسازی اسلامی، در مقالات، کتب، مواضع و جایگاههای گوناگون بررسی می شود. توجه به مباحث شهر و شهرسازی اسلامی فزونی یافته است و نیاز به دانشی که از منظر ارزشها و باورها به مباحث شهر بپردازد، به شدت احساس می شود. از طرفی ناکارامدی علم عادی و مرسوم شهرسازی به دلیل ناتوانی آن در حل مسائل و پاسخ به سؤالات، در سال های اخیر بیش از پیش نمایان شده و به نظر میرسد فضای نظری نیازمند تحولی وسیع است. این نظریات از جوانب گوناگونی از جمله کلان هدفی که برای تحقق آن در تلاش اند دچار ضعف گردیدهاند. کلان هدف متصور در نظریات جدید و قدیم شهرسازی وارداتی، ملهم از دنیای مادی گرای غرب، مادیات را موضوع خود قرار داده است. در یک سیر کلی برنامهریزی در اندیشه های کمونیستی متولد شده و در فضای اندیشه های لیبرال قوام می – یابد. نئولیبرالیسم ان را اصلاح کرده و امروزه پارادایم توسعه پایدار حامی ان است. تفکرات کمونیستی از تقسیم ثروت میان طبقات و لیبرالیسم و نئولیبرالیسم از کسب ثروت با مکانیسم بازار صحبت می کنند، توسعه پایدار نیز عدالت بین نسلی در بهرهمندی از منابع را مدنظر دارد. ریشه مشترک در تمامی این اندیشه ها توجه به منابع و مادیات در عوض توجه به انسان است. یعنی انسان و موجودیت او در ارتباط با مادیات تعریف می شود. کمتر نظریه ای اولویت را به انسان داده است. حال اینکه حتی اگر تمامی این نظریات به اهداف مفروض خود دست یابند. برخوردشان با انسان به مثابه «یک بره شکم سیر میشود». که در نهایت رفاه مادی و جسمی زندگی می کند و این با غایت اسلامی متصور برای خلقت که همان «خلق جن و انس برای عبادت»(مطابق آیه ۵۶ سوره ذاریات) است، منافات دارد. انسان خلق شده است تا مسیر کمال و سعادت را بپیماید. شاید این اشکال نظریات شهرسازی معاصر در وضع هدف، ریشه در محور مشترک تمامی آنها که همان مادیات و هدف گذاری بر منابع مادی در عوض هدفگذاری بر انسان است، دارد. درهرحالی این هدف گذاری غلط، منجر به ضعف و برهم خوردگی روابط در بنیان های نظری دانش شهرسازی شده و به تبع این نقص، نظریه های جامع و متقنی که مورد قبولی گروهی از شهرسازان باشد نیز شکل گرفته است. به نظر میرسد، اگر هدف واحدی، به عنوان کلان هدف مطالعات شهرسازی تعریف شود، میتوان چارچوب نظری هنجارمندی در مفاهمه مطالعات شهرسازی اسلامی تدوین کرد. فرایند این مطالعه به گونه ای سازمان یافته است که پس از بیان طرح مسئله، روش تحقیق شرح دادهشده و سپس با طرح چندین استقرا، حرکت به سمت طرح کلان نظریه شهرسازی عبادت محور صورت میگیرد.
به صورت پی دی اف