پایگاه علمی سعید سان دانلود رایگان مقالات علمی کنفرانس و ژورنال
مجلس شوراى اسلامى
- اصل شصت و دوم
- اصل شصت و چهارم
- اصل شصت و ششم
- اصل شصت و هشتم
- اصل هفتادم
- اصل شصت و سوم
- اصل شصت و پنجم
- اصل شصت و هفتم
- اصل شصت و نهم
اصل شصت و دوم
مجلس شوراى اسلامى از نمايندگان ملت که به‌طور مستقيم و با رأى مخفى انتخاب مى‌شوند تشکيل مى‌گردد.
شرايط انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان و کيفيت انتخابات را قانون معين خواهد کرد. اصل شصت و سوم
دورهٔ نمايندگى مجلس شوراى اسلامى چهار سال است. انتخابات هر دوره بايد پيش از پايان دورهٔ قبل برگزار شود به‌طورى که کشور در هيچ زمان بدون مجلس نباشد.
اصل شصت و چهارم
عدهٔ نمايندگان مجلس شوراى اسلامى دويست و هفتاد نفر است و از تاريخ همه‌پرسى سال يک‌هزار و سيصد و شصت و هشت هجرى شمسى پس از هر ده سال، با در نظر گرفتن عوامل انساني، سياسي، جغرافيائى و نظاير آنها حداکثر بيست نفر نماينده مى‌تواند اضافه شود.
زرتشتيان و کليميان هر کدام يک نماينده و مسيحيان آشورى و کلدانى مجموعاً يک نماينده و مسيحيان ارمنى جنوب و شمال هر کدام يک نماينده انتخاب مى‌کنند.
محدودهٔ حوزه‌هاى انتخابيه و تعداد نمايندگان را قانون معين مى‌کند (۱).
(۱) . متن اصل شصت و چهارم قبل از تجديد نظر:
عده نمايندگان مجلس شوراى ملى دويست و هفتاد نفر است و پس از هر ده سال در صورت زياد شدن جمعيت کشور در هر حوزه انتخابى به نسبت هر يک‌صد و پنجاه هزار نفر يک نماينده اضافه مى‌شود. زرتشتيان و کليميان هرکدام يک نماينده و مسيحيان آشورى و کلدانى مجموعاً يک نماينده و مسيحيان ارمنى جنوب و شمال هرکدام يک نماينده انتخاب مى‌کنند و در صورت افزايش جمعيت هريک از اقليت‌ها پس از هر ده سال به ازاء هر يک‌صد و پنجاه هزار نفر اضافى يک نماينده اضافى خواهد داشت. مقررات مربوط به انتخابات را قانون معين مى‌کند.
اصل شصت و پنجم
پس از برگزارى انتخابات، جلسات مجلس شوراى اسلامى با حضور دو سوم مجموع نمايندگان رسميت مى‌يابد و تصويب طرح‌ها و لوايح طبق آئين‌نامه مصوب داخلى انجام مى‌گيرد مگر در مواردى‌که در قانون‌اساسى نصاب خاصى تعيين شده باشد.
براى تصويب آئين‌نامه داخلى موافقت دوسوم حاضران لازم است.
اصل شصت و ششم
ترتيب انتخاب رئيس و هيئت رئيسه مجلس و تعداد کميسيون‌ها و دورهٔ تصدى آنها و امور مربوط به مذاکرات و انتظامات مجلس به‌وسيله آئين‌نامه داخلى مجلس معين مى‌گردد.
اصل شصت و هفتم
نمايندگان بايد در نخستين جلسه مجلس به‌ترتيب زير سوگند ياد کنند و متن قسم‌نامه را امضاء نمايند.
بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحيم
من در برابر قرآن مجيد، به خداى قادر متعال سوگند ياد مى‌کنم و با تکيه بر شرف انسانى خويش تعهد مى‌نمايم که پاسدار حريم اسلام و نگاهبان دستاوردهاى انقلاب‌اسلامى ملت ايران و مبانى جمهورى اسلامى باشم، وديعه‌اى را که ملت به ما سپرده به‌عنوان امينى عادل پاسدارى کنم و در انجام وظايف وکالت، امانت و تقوا را رعايت نمايم و همواره به استقلال و اعتلاء کشور و حفظ حقوق ملت و خدمات به مردم پاى‌بند باشم، از قانون‌اساسى دفاع کنم و در گفته‌ها و نوشته‌ها و اظهار‌نظرها، استقلال کشور و آزادى مردم و تأمين مصالح آنها را مدنظر داشته باشم.
نمايندگان اقليت‌هاى دينى اين سوگند را با ذکر کتاب آسمانى خود ياد خواهند کرد.
نمايندگانى که در جلسه نخست شرکت ندارند بايد در اولين جلسه‌اى که حضور پيدا مى‌کنند مراسم سوگند را به‌جاى آورند.
اصل شصت و هشتم
در زمان جنگ و اشغال نظامى کشور به پيشنهاد رئيس‌جمهور و تصويب سه چهارم مجموع نمايندگان و تائيد شوراى نگهبان انتخابات نقاط اشغال شده يا تمامى مملکت براى مدت معينى متوقف مى‌شود و در صورت عدم تشکيل مجلس جديد، مجلس سابق به‌کار خود ادامه خواهد داد.
اصل شصت و نهم
مذاکرات مجلس شوراى‌اسلامى بايد علنى باشد و گزارش کامل آن از طريق راديو و روزنامه رسمى براى اطلاع عموم منتشر شود. در شرايط اضطراري، در صورتى‌که رعايت امنيت کشور ايجاب کند، به تقاضاى رئيس‌جمهور يا يکى از وزراء يا ده نفر از نمايندگان، جلسهٔ غيرعلنى تشکيل مى‌شود. مصوبات جلسهٔ غيرعلنى در صورتى معتبر است که با حضور شوراى نگهبان به تصويب سه چهارم مجموع نمايندگان برسد. گزارش و مصوبات اين جلسات بايد پس از برطرف شدن شرايط اضطرارى براى اطلاع عموم منتشر گردد (۱).
(۱) . متن اصلى شصت و نهم قبل از تجديد نظر:
مذاکرات مجلس شوراى ملى بايد علنى باشد و گزارش کامل آن از طريق راديو و روزنامه رسمى براى اطلاع عموم منتشر شود. در شرايط اضطرارى در صورتى‌که رعايت امنيت کشور ايجاب کند، به تقاضاى نخست‌وزير يا يکى از وزراء يا ده نفر از نمايندگان جلسه غيرعلنى تشکيل مى‌شود. مصوبات جلسه غيرعلنى در صورتى معتبر است که با حضور شوراى نگهبان به تصويب سه چهارم مجموع نمايندگان برسد. گزارش و مصوبات اين جلسات بايد پس از برطرف شدن شرايط اضطرارى براى اطلاع عموم منتشر گردد.
اصل هفتادم
رئيس‌جمهور و معاونان او و وزيران به اجتماع يا به انفراد حق شرکت در جلسات علنى مجلس را دارند و مى‌توانند مشاوران خود را همراه داشته باشند و در صورتى‌که نمايندگان لازم بدانند، وزراء مکلف به حضور هستند و هرگاه تقاضا کنند مطالب آنها استماع مى‌شود (۱).
(۱) . متن اصل هفتادم قبل از تجديد نظر:
رئيس‌جمهور، نخست‌وزير و وزيران به اجتماع يا به انفراد حق شرکت در جلسات علنى مجلس را دارند و مى‌توانند مشاوران خود را همراه داشته باشند و در صورتى‌که نمايندگان لازم بدانند، رئيس‌جمهور و نخست‌وزير و وزراء مکلف به حضور هستند و هرگاه تقاضا کنند مطالب آنها استماع مى‌شود.دعوت رئيس‌جمهور به مجلس بايد به تصويب اکثريت برسد.
قوانین مجلس شورای اسلامی
محل مجلس شورای اسلامی ایران محل تشكیل اولین مجلس خبرگان است كه قانون اساسی ایران در آن به تصویب رسیده است و هیچ محل دیگری برای تشكیل جلسات عمومی رسمیت ندارد مگر با تصویب دو سوم نمایندگان حاضر در مجلس.
- كلیات
الف) فصل اول: تشكیل و افتتاح مجلس
۱) مبحث اول: تشكیل و افتتاح مجلس
▪ تشكیل مجلس
- ماده ۱
محل مجلس شورای اسلامی ایران محل تشكیل اولین مجلس خبرگان است كه قانون اساسی ایران در آن به تصویب رسیده است و هیچ محل دیگری برای تشكیل جلسات عمومی رسمیت ندارد مگر با تصویب دو سوم نمایندگان حاضر در مجلس.
تبصره- در مواقع اضطراری كه اجتماع و تشكیل جلسات در محل رسمی ممكن نباشد، محل جدید تشكیل جلسات باید رسما از طرف هیات رئیسه به اطلاع نمایندگان برسد.
▪ افتتاح مجلس
- ماده ۲
نخستین جلسه هر دوره مجلس شورای اسلامی طبق اصل شصت و پنجم (۶۵) قانون اساسی با حضور حداقل دو سوم مجموع نمایندگان رسمیت می‌یابد. در آغاز جلسه آیات (۳۵) تا (۴۲) سوره شوری تلاوت می‌شود.
پس از قرائت پیام مقام معظم رهبری مراسم سوگند انجام و در پایان جلسه، نمایندگان به منظور بزرگداشت بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره) و شهیدان انقلاب اسلامی و ادای احترام و تجدید عهد بر آنان در مرقد مطهر آن حضرت و بهشت زهرا حضور خواهند یافت.
▪ تشریفات سوگند
- ماده ۳
نمایندگان حاضر در مجلس طبق اصل شصت و هفتم (۶۷) قانون اساسی سوگند یاد می‌كنند. متن سوگندنامه توسط رئیس قرائت می‌شود و نمایندگان به حالت اجتماع در حال قیام آن را تكرار و پس از انجام مراسم تحلیف، سوگندنامه را امضاء می‌كنند.
نمایندگان اقلیت‌های دینی این سوگند را با ذكر كتاب آسمانی خود یاد خواهند كرد.
نمایندگانی كه در جلسه نخست شركت ندارند باید در اولین جلسه رسمی كه حضور پیدا می‌كنند سوگند را بجا آورند و ذیل سوگندنامه را امضاء كنند.
▪ جایگاهها
- ماده ۴
جایگاه نمایندگان، پس از ارائه اعتبارنامه نمایندگان به مجلس به حكم قرعه تعیین می‌شود و در دفتر مخصوص ثبت خواهد شد. قرعه‌كشی هر شش ماه یك مرتبه تجدید می‌شود. نمایندگانی كه در قرعه قبل در قسمت جلو مجلس بوده‌اند به حكم قرعه در قسمت دوم مجلس استقرار خواهند یافت. در دو ردیف اول رئیس جمهور، معاونان و مشاوران او، اعضای شورای نگهبان و هیات وزیران و معاونان امور مجلس و دیگر افراد مجاز طبق این آیین‌نامه خواهند نشست و افراد مذكور به هیچ وجه مجاز به نشستن در صندلی نمایندگان و یا تردد در محل استقرار نمایندگان نمی‌باشند.
- ماده ۵
خبرنگاران و تماشاچیان با داشتن كارت مخصوص همان جلسه و نیز مامورین انتظامات مجلس در محل‌های مخصوص، حق حضور خواهند داشت و باید در تمام مدت جلسه ساكت باشند و از هرگونه بی‌نظمی خودداری كنند. در غیر این صورت با دستور رئیس، تالار جلسه را ترك می‌نمایند. در صورتی كه عمل آنان مستوجب تعقیبات كیفری بشود فرد خاطی با رعایت مقررات توسط مامورین انتظامات مجلس توقیف و به مراجع صالحه تسلیم خواهند شد.
تبصره ۱-هر یك از نمایندگان می‌تواند در هر جلسه برای حداكثر سه نفر كه به آنها اعتماد دارد، درخواست صدور كارت ورود به محل تماشاچیان را بنماید. انتظامات مجلس موظف به صدور كارت برای آنان می‌باشد.
تبصره ۲- سازمان اداری مجلس، با رعایت موازین تعیین شده از طرف هیات رئیسه، برای خبرنگاران جرائد داخلی كه طبق قانون مطبوعات اجازه انتشار دارند و برای خبرنگاران خارجی با معرفی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی كارت موقت غیرقابل انتقال صادر می‌نماید.
پنجم- انتظام مجلس
- ماده ۶
حفظ انتظام و امنیت محوطه مجلس به عهده رئیس مجلس در غیاب او به عهده رئیس مجلس و در غیاب او به عهده نواب رئیس است. هیچ مقام و قوه‌ای بدون اجازه رئیس، حق مداخله در محوطه و امور مجلس را ندارد.
- ماده ۷
رئیس جمهور و معاونان او، وزیران به اجتماع یا به انفراد حق شركت در جلسات علنی مجلس را دارند و می‌توانند مشاوران خود را نیز همراه داشته باشند و رئیس قوه قضائیه برای شركت در مراسم تحلیف رئیس جمهور در مجلس شركت می‌كند و همچنین اعضای شورای نگهبان حق حضور در كلیه جلسات رسمی مجلس را دارند و چنانچه طرح یا لایحه‌ای با قید دو یا سه فوریت در دستور مجلس قرار گیرد اعضاء شورای نگهبان باید در آن جلسه شركت نمایند.
تبصره ۱- در صورتی كه مسوولین اجرائی یا قضایی از طرف رئیس مجلس برای دفاع و توضیح طرح و یا لایحه دعوت شده باشند شركت آنان در جلسات مربوط به آن طرح و لایحه بلامانع است.
تبصره ۲- رئیس و دادستان دیوان محاسبات و معاونان امور مجلس، وزراء و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی كشور و آن عده از كاركنان و مستخدمین مجلس كه حضور آنان در تالار جلسه ضروری باشد با اجازه هیات رئیسه حق حضور در جلسات را دارند.
- ماده ۸
حمل هر نوع اسلحه برای كسانی كه وارد ساختمان اصلی مجلس می‌شوند مطلقا ممنوع است.
۲) مبحث دوم: تشكیلات قانونگذاری در مجلس
▪ هیات‌های رئیسه مجلس
۱) هیات رئیسه سنی
- ماده ۹
مسن‌ترین فرد از نمایندگان حاضر به عنوان رئیس سنی و فرد بعدی به عنوان نایب رئیس و دو نفر از جوان‌ترین نمایندگان حاضر به سمت منشی معین می‌شوند و در جایگاه هیات رئیسه قرار می‌گیرند. در صورت تساوی سن، هیات رئیسه سنی با قید قرعه از بین مسن‌ترین و جوان‌ترین نمایندگان حاضر تعیین خواهد شد.
اعلام هیات رئیسه سنی با اداره كل قوانین مجلس است.
ماده ۱۰
وظایف هیات رئیسه سنی، اداره جلسه افتتاحیه، انجام مراسم تحلیف، اقتراع شعب و اجرای انتخابات هیات رئیسه موقت است.