معرفی گیاه آلوئه ورا Aloe vera
گیاهی رو که مشاهده می کنید آلوئه ورا یا صبر زرد نام دارد که علاوه بر اینکه خاصیت داروئی زیادی دارد.از ماده ژلاتینی که درون برگ این گیاه وجود داره برای مصارف بهداشتی آرایشی (ژل.کرم .شامپو و…)هم استفاده میشود. این گیاه به دلیل خواص داروییه خارق العاده ای که دارد در گروه گیاهان سحر آمیز دسته بندی میشود.
معرفی گیاه
مرور کلی خواص داروئی : صبر زرد از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و شیرابه آن به مصرف طبی می رسد .
Aloe vera یک گیاه بادوام با گلهای زرد است. برگهای سخت آبدار و نیزه ای این گیاه به طول 20 اینچ رشد می کند و طول کل گیاه تا 4 پا می رسد. تنها برگهای این گیاه ارزش دارویی دارند، اما بخشهای مختلف برگها نیز برای اهداف گوناگونی مورد استفاده قرار می گیرند. ژله شفاف و سفتی از قسمتهای داخلی برگ تشرح میشود. بین این ژله و پوست بیرونی برگ سلولهای خاصی حاوی مایع زردرنگ تلخ قرار دارد. وقتی که این مایع خشک میشود، سبب تولید شیره Aloe میشود.
تاریخچه :
آلوئه ورا سابقه ای بسیار طولانی و درخشان دارد. اولین گزارش مکتوب که در آن به آلوئه ورا اشاره شده است متعلق به چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح است و در غارنوشته ها و کنده کاری های روی ظروف در معابد باستانی مصر کشف شده است. در افسانه های به جای مانده از مصر باستان آمده است که آلوئه گیاهی چنان گرامی بوده که افراد برای حضور در مراسم پس از مرگ یک فرعون باید تحفه ای از برگ های آلوئه ورا تقدیم می کردند.داستان هایی نیز درباره استفاده کلئوپاترا از آلوئه ورا، عسل و شیر برای حفظ زیبایی افسانه ای شان گفته می شود.کلئوپاترا ملکه مصر پوست خود را هر روزه با آن ماساژ می داد که از شر آفتاب مصر در امان باشد وحتی مصریان آنرا برای مومیائی مردگان خود بکار می بردند .در کتاب مقدس نام این گیاه به کرات آمده است . اما مصریان باستان تنها ملتى نبودند که آلوئه ورا را مى شناختند براساس منابع قدیمى ارسطو یکى از طرفداران بسیار معتقد خواص آلوئه ورا بوده است.او رایزن الکساندر کبیر نیز بوده است.قدر و ارزشی که او برای آلوئه ورا قائل بود چنان بوده است که در سال ۳۳۳ قبل از میلاد الکساندر را متقاعد کرد جزیره سوکوترا در اقیانوس هند را تصرف کند. این جزیره به دلیل رویش آلوئه در آن شهرت داشت و در آن زمان برای درمان زخم های سربازان در سپاه الکساندر از آلوئه ورا استفاده می شد.
گونه شناسی:
گیاه «آلوئه ورا»گیاهی است که به طور عمده در مناطق خشک رشد می کند. آلوئه ورا با اینکه به خانواده زنبق تعلق دارد اما در ظاهر شباهت بسیار زیادی به کاکتوس دارد.در بین بیش از ۲۴۰ گونه آلوئه ورا چهار نمونه آلوئه ورا تشخیص داده شده که دارای ارزش غذایی هستند.
نام آلوئه ورا در لغت به معنای «ماده تلخ درخشان» که از کلمه عربی «آلوئه» گرفته شده است. آلوئه از خانواده سوسن است این گیاه با ظاهری شبیه به کاکتوس، گیاهی دائمی، گوشتی و آبدار است که حداکثر حدود دو متر ارتفاع دارد با برگ های پهن تیغ دار. اگر تیغ هایی را که در لبه برگ ها قرار دارند جدا کنیم از جای خالی آنها ژلی ترشح می شود که تمام خواص گیاه در آن نهفته است.از آلوئه که امروز در تمام دنیا کاشته می شود برای درمان گستره وسیعی از بیماری ها از انواع میگرن گرفته تا سوءهاضمه، درمان جوش و سوختگی استفاده می شود.
آلوئه ورا در طب سنتی ۵ هزار ساله هندی، آیورودا نیز به همین ترتیب ارزشمند شمرده می شود. تمدن های یونانی، رومی، آفریقایی، مایایی، سرخپوستان آمریکایی و چینی نیز آلوئه ورا را گرامی می داشتند و مسلمانان هنوز هم در بسیاری از نقاط جهان در بازگشت در سفر حج برگ های آلوئه ورا را بالای در خانه هایشان آویزان می کنند.
ترکیب شگفت آور این گیاه چیست؟
باید گفت در کمال شگفتی ۹۶ درصد ساختمان ژل آلوئه ورا از آب تشکیل شده است. ۴ درصد باقی مانده اما حاوی مواد فراوانی است که ۷۵ نوع آن شناخته شده اند.
ترکیباتی که در ژل آلوئه یافت شده اند از پلی ساکاریدها هستند که قادر به کاهش و ترمیم التهاب هستند.این ترکیب همچنین دارای ویژگی آنتی باکتریال و ضدمیکروب است.آنتی اکسیدان هایی در قالب ویتامین های آ، ب، ث، ای، آمینواسیدهای روی و اسیدهای چرب ضروری نیز در این ترکیب یافت می شوند.کلسیم و آلوئین نیز در آلوئه ورا موجود هستند، آلوئین ملینی بسیار قوی است.
حدود ۹۶ درصد از وزن آن را آب تشکیل داده است و مابقى شامل چربى هاى ضرورى آمینواسیدها، ویتامین ها، املاح، آنزیم وگلیکوپروتئین است!
این گیاه حداقل داراى ۳ اسید چرب با خاصیت ضدالتهابى است که براى معده ، روده کوچک و روده بزرگ مفید است.
ویتامین هاى تشکیل دهنده آن عبارتند از ویتامین C ، B۱۲ ، B۶ ،B۲ ، B۱ ، A و E. «آلوئه ورا» با خاصیت اعجاب انگیز خود مى تواند تمام اسید آمینه هاى ضرورى بدن را در اختیار شخص مصرف کننده قرار دهد.
هیچ چیز این گیاه به تنهایى شگفت انگیز و خارق العاده نیست.بلکه همراهى و یک جا جمع شدن تمام مواد مورد نیاز بدن از گروههاى مختلف غذایى است که آن را منحصر به فرد کرده است.
ژل Aloeحاوی گلیکوپروتئین است که از تورم و درد جلوگیری و روند بهبود را تسریع می کند و همچنین حاوی پلی ساکارید است که رشد و ترمیم پوست را تحریک می کند. “آنتراکوئین” موجود در شیره Aloe به عنوان مسهل مؤثر عمل می کند.این مواد شیمیایی در مقادیر کم، می توانند از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کنند.از ژل Aloeبرای درمان زخمهای درونی و بیرونی نیز می تواند استفاده کرد.این ماده روند درمان بسیاری از جراحات پوستی از جمله زخمها، سوختگیها و یخ زدگی را تسریع می کند.
شیره این گیاه مسهل مفیدی است، اما چون می تواند سبب گرفتگی دردناک عضلات شود، غالباً استفاده نمیشود. با میزان مصرف کمتر، شیره Aloe می تواند از سنگ کلیه پیشگیری یا اندازه سنگ را کوچکتر کند. این ماده به عنوان تسهیل کننده دفع مدفوع به ویژه در افرادی که مبتلا به وبواسیر هستند ماده مفیدی است.
عصاره Aloe شکل ژل این گیاه است که مصارف داخلی دارد و چون دارای خواص ضد میکروبی است، از آن برای درمان عفونتهای میکروبی مجاری معده ای-روده ای نیز می توان استفاه کرد.چون این ماده اسیدهای معده را که سبب تشدید زخمها میشود کاهش می دهد برای درمان زخمهای معده نیز مؤثر است.تحقیقات اخیر نشان داده که “مانوز استیله” به عنوان یک ترکیب ضد ویروسی، دارای خواص درمانی ضد ویروس ایدز است.مانور استیله خود ویروس را مورد حمله قرار می دهد اما مهمتر اینکه، میزان تأثیر AZT را (یک داروی مؤثر در درمان عفونت ویروس HIV)تا حد زیادی بالا میربرد.اگر این ترکیب دارویی با Aloe مصرف شود، میزان AZT مورد استفاده برای HIV را می توان تا ۹۰% تقلیل داد که این امر از هزینه ها و عوارض جانبی AZT تا حد زیادی خواهد کاست.
ژل خوراکی آلوئه ورا شامل بیش از ۷۵ مواد مغذی از لحاظ غذایی و ۲۰۰ ترکیب فعال، ۲۰ نوع ماده معدنی، ۱۸ آمینو اسید و ۱۲ نوع ویتامین است. این ژل بی نهایت مطبوع است.
در منابع دارویی فهرست مصارف آلوئه ورا تقریباً به اندازه فهرست مواد تشکیل دهنده آن طویل است.
از بارزترین خواص آلوئه ورا جلوگیری از ضایعات پوستی و ترمیم آنها است.مصرف خوراکی آلوئه ورا نیز به گوارش غذا کمک می کند، سلامتی قلب و عملکرد کبد را بهبود می بخشد، قند و کلسترول خون را کنترل می کند، تولید انرژی را افزایش داده، درد مفاصل را تسکین می دهد، شش ها را پاک می سازد، سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند و زخم ها و جراحات را ترمیم می نماید.
خواص درمانی گیاه صبر زرد
قرنهاست که برگهای گیاه صبر زرد به طور گستردهای در کشورهای مختلف به عنوان دارو مصرف میشود اثرات درمانی مختلفی که برای این گیاه عنوان شده غالبا بر اساس سابقه طب سنتی است اما مطالعات بالینی نیز در سالهای اخیر روی آن صورت گرفته است.
در یک مطالعه گسترده استفاده موضعی از ژل این گیاه موجب التیام زخمهای به جا مانده از آکنه روی صورت شد.
این گیاه دارویی در درمان آرتریت، آسم، سندرم خستگی مزمن، سوء هاضمه و اختلالات رودهای، اختلالات پوستی، آسیبهای ورزشی و زخمهای داخلی و خارجی اثر بخش است.
ژل گیاه صبر زرد بصورت موضعی برای درمان سوختگیهای خفیف، آفتاب سوختگی، بریدگی ها، آکنه و التهاب مخاط دهان کاربرد دارد.
کاربرد موضعی الوئه ورا بر روی زخمهای جراحی مجاز نیست زیرا بهبود زخمها را به تاخیر میاندازد.
برگ بوتههای گیاه دارویی صبر زرد یا آلوئه ورا معمولا بعد از گذشت دو سال از زمان کاشت و هنگامی که بوتهها به اندازه کافی رشد کردند برداشت میشود.
جزیره قشم به دلیل قرار گرفتن در منطقه گرمسیری یکی از مکانهای مناسب و دارای پتانسیل بالا برای تولید گیاه معجزهآسای “آلوئهورا” است.
آلوئه ورا از جمله گیاهانی است که در صفر درجه میمیرد و محیط رشد آن معمولا باید بالاتر از دو درجه باشد و بههمین دلیلمناطق جنوبی کشور که درجه حرارت دراین مناطق به صفر درجهنمیرسد از مناطق مستعد برای تولید این گیاه محسوب میشوند.
این گیاه از جمله گیاهانی است که یک سال کاشته میشود و تا شش سال مورد استفاده قرار میگیرد، بیماری این گیاه نسبت به دیگر گیاهان بسیار کم است و آب بسیار ناچیزی مصرف میکند.
براساس مطالبی که توسط دانشگاه فلوریدا منتشر شده ، منشاء این گیاه که به علت رویش آن در مناطق بیابانی به ” لاله بیابان ” مشهور است آفریقا بوده و در ایران باستان از آن استفاده میشد.
در کشورهای کارائیب آلوئهورا فقط بهصورت برگ فروخته میشود و در خانهها مردم به عنوان کمکهای اولیه از آن نگهداری میکنند.
یکی از دلایلی که این گیاه از آفریقا به مناطق دیگر جهان منتقل شده است موثر بودن آن در درمان برخی بیماریها بود و مسافرانی که با لنجها به سفر دریایی میپرداختند این گیاه را به عنوان کمکهای اولیه بههمراه خود میبردند.
آلوئه ورا دارای هورمونها و ترکیباتی است که بلافاصله زخم را ترمیم می کند و برای بیماریهای گوارشی از جمله زخم معده موثر است.
همچنین اشخاص مبتلا به سرطان که مشغول شیمى درمانى هستند، ادعا مى کنند مصرف این گیاه تهوع و سایر مشکلات مربوط به این درمان را مى کاهد.
هم اینک ۲۰۰ماده دارویی از گیاه آلوئهورا تولید شده است و از پوست آن نیز مواد آنتی کانسر جدا شده است.
بهگفته برخی اساتید و متخصصان از این گیاه به عنوان یک داروخانه در یک گیاه نام برده میشود و به همین دلیل است که این گیاه تا این اندازه اهمیت پیدا کرده است.
هماینک کمپانیهای بسیاری در جهان از آلوئهورا در تولید صنایع غذایی،مربا، نوشابهها، کنسرو، ماست و دوغ، ژله، مارمالاد، سوپهای آلوئهورا، بستنی، عسل، ترشی، تافی، نان، ماکارونی، برنج و چای استفاده میکنند.
از محصولات آلوئهورا در صنایع بهداشتی از جمله تولید دستمال کاغذی و پوشک بچه به علت حساس بودن پوست بچهها و ترمیم سریع پوست آنها ، استفاده میشود.
برای استفاده تجاریاز این گیاه باید مسیر درست کار کردن آن را بدانیم یعنی به عنوان یک سرمایهگذار باید ببینیم کهدر چه مناطقی چه محصولاتی و چگونه باید تولید کنیم و برای کشت تجاری نیز باید کشاورزانی که خواستار فعالیت در این زمینه هستند، آموزشهای لازم را طی کنند.
مرکز پژوهشهای بیوتکنولوژی خلیج فارس در جزیره قشم ایران ، تنها عضو منطقه خاورمیانه این انجمن است که مقر آن در تکزاس آمریکا میباشد.
دانشمندان اسپانیایی از گیاه آلوئه ورا ژلی ساختهاند که میتواند عمر نگهداری میوهها را طولانیتر کند.
محققان اسپانیایی میگویند با استفاده از این ژل خوردنی میتوان میوهها را تازه نگه داشت.
این ژل که طعم و ظاهر غذاها را تغییر نمیدهد میتواند به صورت یک پوشش کاملا طبیعی و بیضرر جایگزین مواد نگهدارنده مصنوعی شود که بعد از برداشت میوهها به آنها اضافه میشود.
۵ دلیل عمده برای مصرف ژل آلوئه ورا:
۱) قالب های ساختاری بدن: آمینواسیدها، اجزا و قالب های ساختار بدن ما هستند. هشت آمینو اسید ضروری وجود دارد که در بدن ما ساخته نمی شود. نوشیدن مداوم و منظم آلوئه ورا به شما اجازه می دهد به واسطه تأمین طبیعی آمینو اسیدهای ضروری بدن، سلامتی خود را حفظ کنید. آلوئه ورا تنها گیاهی است که آمینو اسید های مشابه و ضروری بدن را می سازد.
۲) ضدالتهاب و عصبانیت: ژل آلوئه ورا دارای ۱۲ ماده اصلی است و بررسی ها نشان داده که بدون هیچ عارضه ای از عصبانیت و التهاب جلوگیری می کند و همچنین آلوئه ورا سبب تحرک ماهیچه ها و صحت کارکرد مفاصل می شود.
۳) ویتامین هاى تشکیل دهنده آن عبارتند از ویتامین C ، B۱۲ ، B۶ ،B۲ ، B۱ ، A و E. «آلوئه ورا» با خاصیت اعجاب انگیز خود مى تواند تمام اسید آمینه هاى ضرورى بدن را در اختیار شخص مصرف کننده قرار دهد، بنابراین نیاز داریم که در رژیم غذایی خود همواره این ویتامین ها را به طور مکمل بگنجانیم.
۴) میزان مواد معدنی: بعضی از مواد معدنی در آلوئه ورا یافت شده است که شامل کلسیم، سدیم، آهن، پتاسیم، کلر، منگنز، مس و روی است.نوشیدن ژل آلوئه ورا یک راه طبیعی و سالم برای تأمین نیازمندی های بدن است.
۵) بهداشت و سلامت دندان : آلوئه ورا با وجود موادی که در خود دارد بی نهایت برای سلامت دهان و لثه مفید است. دندانپزشکان بر اثرات آلوئه ورا بر دهان و لثه و استفاده از آن بسیار توصیه می کنند
اشکال موجود
در حال حاضر محصولات مختلفی از این گیاه در صنایع مختلف غذایی، آرایشی و بهداشتی دارویی در دنیا تولید و عرضه میشود.
در حال حاضر این گیاه دارویی در صنایع مختلف غذایی شامل انواع نوشابهها، کمپوت، دوغ و غیره و همچنین در صنایع آرایشی و بهداشتی شامل انواع کرمها، لوسیونها، شامپوها، صابونها، شویندهها و در صنایع دارویی در کپسول ها، قرصهای جوشان و غیره مورد استفاده قرار میگیرد.
اندام مورد استفاده این گیاه دارویی برگهای آن است.
ژل آلوئه برای درمان اگزما و ترمیم جای عمل سزارین، هموروئید و انواع دیابت کاربرد دارد.
ژل Aloeبه شکل تازه که از گیاه Aloeگرفته شده باشد بهترین ماده است، اما این ماده به صورت تجاری در شکل ژله ثابت شده نیز موجود است. پودر شیره Aloe نیز به شکل کپسولهای 500 میلی گرمی به عنوان داروی مسهل موجود است. عصاره Aloe در واقع شکل مایع ژل است.
اگرچه آلوئه ورا هزاران سال است که نقش مهمی را در پزشکی سنتی ایفا می کند اما از کشف خواص بی بدیل آن توسط طب مدرن امروزی زمان زیادی نمی گذرد.اغلب مردم به عنوان یکی از مواد سازنده محصولات آرایشی مثل ضدآفتاب ها، مرطوب کننده ها و کرم های سوختگی با آلوئه ورا آشنا هستند.اما امروزه حضور رو به فزونی آلوئه در محصولات متعدد و متنوعی را شاهد هستیم.تولیدکنندگان شامپو مدعی هستند که اسیدیته گیاه آن را برای ساخت انواع شامپو و نرم کننده ایده آل کرده است. در حالی که متخصصین تغذیه نیز مصارف خوراکی آلوئه ورا را به اندازه مصارف خارجی آن مفید و متعدد می دانند و آن را به اشکال مختلف از جمله عصاره، ژل، کپسول و پودر عرضه می کنند.
نحوه مصرف
بسیاری از افراد این گیاه را برای درمان سوختگیها و بریدگیهای جزئی در آشپزخانه خود نگه میدارند. این گیاه برای درمان کهیر و پیچک سمی نیز می تواند مؤثر واقع شود.
به منظور استفاده از ژل Aloe، برگ آنرا به صورت طولی برش دهید و ژل داخل آنرا خارج سازید. سپس آنرا به صورت آزاد روی قسمت آسیب دیده بمالید.
شیره Aloe از قدیم به عنوان مسهل مورد استفاده بوده است، اما در ایالات متحده مصرف چندانی ندارد. چون این ماده سبب بروز گرفتگیهای دردناک عضلات می گردد، لذا ابتدا مصرف سایر مسهل های گیاهی نظیر “کاسکارا و فلوس” توصیه میشود.
برای درمان سنگهای کلیه و به عنوان مسهل شیره Aloe خشک را مصرف کنید. برای درمان HIV، روزانه به میزان 800 الی 1600 میلی گرم مانوز استیله مصرف کنید. این میزان از ماده مزبور، برابر با نیم تا یک لیتر آب Aloe است، هر چند میزان مانوز استیله می تواند در فرآورده های مختلف متفاوت باشد.
نکات احتیاطی
با وجود خواص بسیار آلوئه ورا و با آنکه تاکنون هیچ عوارضی از مصرف آن گزارش نشده است پزشکان مصرف خوراکی آن در طول دوران بارداری و شیردهی را برای خانم ها منع می کنند.آلوئه ورا چنان خواص چشمگیر و متعددی دارد که نام ها و القاب زیادی برای خود کسب کرده است از جمله:گیاه درمانگر، گیاه سوختگی، دکتر گلدانی و گرز بهشتی ژل Aloe برای استعمال خارجی ماده بی خطری است، اما در موارد نادری سبب واکنش آلرژیک میشود. اگر پوست شما تحریک می شود مصرف آنرا ادامه ندهید.
ژل Aloe برای درمان زخمهای عمیق مؤثر نیست. شیره آن می تواند سبب گرفتگی یا اسهال روده ای شدید گردد، زنان باردار یا شیرده نباید این ماده را مصرف کنند زیرا ممکن است سبب انقباضهای رحمی گردیده و سقط جنین را تحریک کند.مصرف مسهل Aloe برای درمان بیماریهای معده ای- روده ای، انسداد روده ای، آپاندیسیت یا درد معده مبهم تجویز میشود.مصرف زیاد این ماده ممکن است سبب تشدید اولسرها، بواسیر، دیورتیکولوز، التهاب دیورتیکول، کولیت یا سندرم روده تحریک پذیر (IBS) گردد.
مصرف طولانی مدت این ماده سبب وابستگی به آن میشود یا تعادل الکترولیتی را مختل می سازد. این ماده ممکن است سبب تغییر رنگ ادرار به رنگ قرمز بی ضرر گردد. کودکان زیر 12 سال نباید گیاه Aloe مصرف کنند.
تداخل های احتمالی
مصرف طولانی و مزمن شیره Aloeمی تواند سبب کمبود پتاسیم گردد که می تواند با پاره ای معالجات قلبی تداخل کند. احتمال کمبود پتاسیم در بدن در صورتی که شیره Aloe را با ادرار آورهای (مدرهای) تیازید، شیرین بیان یا کورتیکو استروئید مصرف کنید، بیشتر است.
«صبرزرد» در جزیره قشم :
«صبر» نام فارسی آن است و صرفنظر از مصارف درمانی آن توسط افراد بومی، آن را روی قبرها می کارند و نشانه ای از محل خاکسپاری کسی است که فوت شده است .برگزیدن نام صبر برای این گیاه نیز احتمالاً ایجاد آرامش و صبر برای بازماندگان است.در جزیره قشم تراکم بسیار زیاد گیاه را در قبرستان قدیم شهر «سوزا»به صورت چند هکتار فشرده که عملاً قبرها را کاملاً در بر گرفته است، می توان مشاهده کرد.
آلوئه و را گیاهی است که برای ماندن و رشد به حداقل آب نیاز دارد و در خاک های شور و ساحلی به آسانی رشد و پرورش می یابد و نسبت به آفات و بیماری ها مقاوم است.بر اساس تجارب پژوهشی، مرکز پژوهشی های بیوتکنولوژی خلیج فارس منطقه آزاد قشم، کارخانه تولید صنعتی آن را با ظرفیت سالانه ۲۰۰ تن ژل و پودر آلوئه طراحی و تدوین و دانش فنی آن را به یک شرکت خصوصی واگذار کرده است.
پشتوانه این واحد صنعتی ، کشت و پرورش آلوئه به مساحت ۵۰ هکتار است که ۵ هکتارتوسط «منطقه آزاد قشم کاشته شده و ۱۵ هکتار آن توسط شرکت خریدار دانش فنی در دست آماده سازی برای کاشت است و لازم است ، ۳۰ هکتار دیگر نیز توسط مردم جزیره کاشته می شود. تکثیر آلوئه ورا به صورت تولید پاجوش و کاشت بذر است. در بسیاری از موارد هر بوته تا ده پاجوش تولید می کند.
این گیاه پایدار و چند ساله است و هر سه ماه یک بار می توان از هر بوته ۳ تا ۴ برگ کناری برداشت و برای استخراج محصول در کارخانه مورد استفاده قرار دارد.توسعه کاشت «آلوئه ورا»توسط مردم جزیره قشم صرفنظر از تأمین ماده اولیه کارخانه در دست احداث، زمینه ای مناسب برای ایجاد اشتغال بومی، ایجاد فضا سبز (در زمین های ساحلی و غیر قابل استفاده کشاورزی و بی نیازی آن به آب شیرین و آبیاری دایم) است. خواص متعدد دارویی شناخته شده در «آلوئه ورا» باعث شده است که آن را گیاه قرن بیستم بنامند.
بسیاری از محققان بر این اعتقاد هستند که خواص آلوئه و نقش دارویی آن در تحولات صنایع دارویی مشابه با شناخت آسپرین در قرن نوزدهم و مصرف آن توسط میلیون ها انسان برای کاهش تب، درد و تورم در سراسر جهان است. هزاران بیمار قلبی از آسپرین به عنوان ماده ممانعت کننده از بروز لخته خون استفاده می کنند.
مطالعات نشان داده است، آلوئه دارای حدود ۲۰۰ ماده مؤثر است.مواد آرایشی، بهداشتی، غذایی و نوشابه ها بزرگترین بازار بین المللی مصرف آلوئه به شمار می روند.کشورهای کره و ژاپن قدیمی ترین مصرف کننده گان آلوئه در طب سنتی خود هستند.در کره، ژل آلوئه در نوشابه ها با غلظت ۹۹ درصد مصرف می شود. این وضعیت در سنگاپور و مالزی نیز گسترش یافته است.استرالیا بالاترین مصرف آلوئه را دارد و با حضور ژاپنی ها در استرالیا بازار مصرف نوشابه های آلوئه نیز توسعه یافته است.مواد آرایشی طبیعی ۴درصد از ۱۶ میلیارد دلار بازار مواد آرایشی، بهداشتی را در اختیار دارد.تولید آنها سالانه ۱۲ تا ۱۵ درصد افزایش می یابد که سه برابر رشد توسعه سایر صنایع است.
نوشابه های حاوی ژل آلوئه در فروشگاههای عرصه کننده Helt food ارائه می شود که با طعم و رنگ های متفاوت وجود دارد.
مرور کلی خواص داروئی :
صبر زرد از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است و شیرابه آن به مصرف طبی می رسد .
تقویت کننده بدن است
یبوست را برطرف می کند و روده ها را تمیز می کند
برای معالجه آسم مفید است
سوء هاضمه را برطرف می کند
در معالجه صرع مفید است
اثر ضد کمر درد
خون را تصفیه می کند
برای برطرف کردن خارش ناشی از گزیدگی حشرات شیرابه آنرا روی پوست بمالید
اگزما را درمان می کند
برای معالجه اسهال خونی مفید است
برای رفع ریزش مو ، شیرابه آنرا به سر مالیده و موها را با آن ماساژ دهید گرفتگی کبدی را برطرف می کند.
برای التیام زخم ها شیرابه آنرا روی زخم بمالید
صبر زرد بهترین کرم مرطوب کننده است برگها را بشکنید و ژله آنرا به پوست بمالید
مبتلایان به بیماری قند می توانند با مصرف این گیاه قند خون خود را کنترل کنند برای شستن چشم و زخم ها شیرابه صبر زرد را با آب مخلوط کرده و استفاده کنید اسامى گوناگون صبر زرد
در مـازنـدران بـه گـیـاه صـبـر انجیر بغدادى مى گویند .درگویش اصفهانى به صبر، چدروا مىگویند .صباده ، صبره ، آلوئه ، آلوئس و ازوا از اسامى دیگر صبر زرد است .
صـبـر زرد در زبان عربى : الوه ، الصبر و صباره
در زبان لاتین : Aloe vera
در زبـان انـگـلیـسـى بـه aloe
در زبـان آلمـانـى بـه aloe
در زبـان فرانسه به officinale aloes شهرت دارد .
گونه هاى مختلف گیاه صبر زرد
گیاه صبر زرد 5 گونه اصلى دارد که عبارتند از:
1 – صبر زرد، صبر، صبرهندى ، داربو – عود Aloe vera
2 – شاخ بزى Aloe verrucosa
3 – خرخ Aloe vaccillans
4 – صبر فارسى ، صبر سیاه Aloe caballin
5 – صبر سقوطرى Aloe socotrin
درباره آلورا بیشتر بدانیم
آلوورا نام گیاهی است از راسته مارچوبه ای ها (Asparagales)، تیره سریشیان (Asphodelaceae) این گیاه بومی آفریقای شمالی است. صبر زرد بی ساقه است البته برخی از آنها دارای ساقه ای بسیار کوتاه هستند.
این گیاه 80 تا 100 سانتی متر رشد می کند و از طریق پاجوش تکثیر می شود.
برگهای آن نیزه ای کلفت و گوشتی بالبه های دانه دار است و رنگ آن سبز خاکستری می باشد. گلهای آن بر روی سنبله ای می روید که گاه تا 90 سانتی متر درازا دارد.
هر کدام از گلهای آن آویخته است و دارای لوله ای 3-2 سانتی متری می باشد. صبر زرد را از دیرباز در مناطق خشک- گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان، هم به عنوان گیاه زینتی و هم گیاه درمانی کشت می کنند.
مصارف عمومی آلوئه ورا غالبا در تهیه کرمهای موضعی است و در حفظ رطوبت پوست در پوستهای خشک کمک کننده است. بعلاوه ترکیبات آن در بهبود آثار سوختگی، اثرات ضد التهابی و کاهش اسکار ناشی از زخمها مفید است.
گیاه آلوورا گیاهی است که محدودیتهای آبی و خاکی و شرایط سخت اقلیمی را به راحتی تحمل می کند.
آلوورا به صورت ژل، پودر، کپسول، عصاره و برگ تازه مورد استفاده قرار می گیرد و در صنایع آرایشی، نوشابه سازی و دهها موارد دیگر استفاده گردیده و در بازار جهانی جایگاه مناسبی دارد.
قدرت جذب آلوورا 4 برابر سریعتر از آب می باشد.
این معجزه گر خواص ضد لک ، ضد جوش ، آکنه ، چروک ، گوشت اضافه و آفتاب سوختگی و ضد عفونی کننده دارد.
گیاه دارویی الوورا در کاهش ریزش مو موثر است.این گیاه در درمان التهاب های پوستی ناشی از تابش اشعه ایکس مفید است .
پماد گرفته شده از الوورا خاصیت ضد ویروسی دارد و در درمان و ترمیم سوختگی های پوستی درجه دو و سه کاربرد دارد.
این گیاه در قرن 16 از اسپانیا به آسیا آورده شد و امروزه از اینگیاه در لوسیون ها, مواد آرایشی و شامپوها استفاده می شود .قدمت استفاده از گیاه دارویی الوورا در طب به 1500 سال پیش از میلاد مسیح باز می رسد.
جالینوس معتقد است از آنجا که آلوورا خون را از ناحیه سر به طرف پا می راند لذا از سکته های مغزی جلو گیری کرده واز تیرگی چشم می کاهد .
جالب انجاست که از دیر باز تمدن های بزرگ جهان اعم از یونانی ، رومی ، چینی ونیز اقوام افریقائی ، مایایی وسرخپوستان امریکائی آلوورا را گرامی داشتند مسلمانان هنوز هم در بسیاری از نقاط جهان در بازگشت از سفر حج ، برگهای آلوورا را بر سر در خانه هایشان می آویزند .
ویژگی های آلوورا
نام آلوورا در لغت به معنای ماده تلخ درخشان می باشد که از کلمه عربی آلوئه بر گرفته می باشد آلوورا در ایران به نام صبر زررد مشهور است آلوورا چنان خواص چشمگیر ومتعددی دارد که نامها والقاب زیادی از قبیل : گیاه درمانگر، گیاه سوختگی ، دکتر گلدنی ، گرز بهشتی را به خود تخصیص داده است . آلوورا از خانواده زنبق می باشد این گیاه با ظاهری شبیه کاکتوس ، گیاهی دائمی ، گوشتی وآبدار است که با برگهای پهن تیغ دار حداکثر دو متر ارتفاع دارد با جدا سازی تیغ هایی که در لبه برگها قراردارند مایع غلیظ وژله مانندی ترشح می شود که تمام خواص گیاه در آن نهفته است .
ژل آلوورا شامل بیش از 75 ماده مقوی از لحاظ غذایی ، 200 ترکیب فعال شامل 20 ماده معدنی ، 18 آمینو اسید و12 ویتامین می باشد .
گسترش جغرافیائی آلوورا
در قرن 17 این گیاه از طریق جزایر هند غربی به اروپا آورده شد در حال حاضر بیش از 240 نمونه مختلف آلوورا وجود دراد که بطور عمده در مناطق خشک افریقا ، اروپا ، وامریکا رشد می کند در بین بیش از 240 گونه آلوورا چهار نمونه آلوورا تشخیص داده شده است که دارای ارزش غذایی می باشند ودر راس آنهاALOE BARBADENSIS MILLER قرار گرفته است .
آلوورا در ایران
این گیاه در ایران باستان در استان هرمزگان بویژه در بندر لنگه ،بندر سیریک ، ارتفاعات بشاگرد ، قشم ودر بوشهر وسیستان وبلوچستان می روید.
اگر چه آلوورا هزاران سال است که نقش مهمی را در پزشکی سنتی ایفا می کند اما از کشف خواص بی همتای آن توسط طب مدرن امروزی زمان زیادی نمی گذرد.
طب سنتی وخصوصیات آلوورا
آلوورا اگر بطور مستقیم بروی پوست قرار گیرد تاثیر شگرفی در درمان زخمها ، بریدگیها ، خارش پوستی ، التهابات پوستی ، اگزما وگزیدگی های سمی وسوختگی های ناشی از تشعشعات اشعه X دارد .
استفاده از این گیاه سبب سرعت در بهبودی زخمها ، جلوگیری از عفونت وهمچنین جلو گیری از بجا ماندن آثار زخم وگوشتهای اضافی می گردد.
عصاره این گیاه برای حفاظت پوست وموی سر موثر بوده وباعث حالت دادن موودرخشندگی آن می شود.
بخور این گیاه تسکین دهنده درد سینوزیت می باشد واستنشاق بخار آبی که برگ آلوورا در آن ریخته شده باشد برای شخص مبتلا به آسم مفید است .
چکانیدن چند قطره از شیرابه گیاه ، موجب تسکین فوری گوش درد می شود وبرای تسکین درد چشم نیز مفید می باشد .
طب مدرن وخصوصیات آلوورا
اغلب مردم با این گیاه به عنوان یکی از مواد سازنده محصولات آرایشی مثل ضد آفتاب ها ، مرطوب کننده ها وکرمهای سوختگی آشنا هستند . به عنوان مثال تولید کنندگان شامپو اعتقاد براین امر دارند که اسیدیته معادل 5/4 این گیاه آن را برای ساخت انواع شامپو و نرم کننده ها ایده ال نموده است .امروزه حضور روز افزون آلوورا در محصولات متعدد و متنوعی مشاهده می شود هم اکنون متخصصین تغذیه نیز مصارف خوراکی گیاه یاد شده را به اندازه مصارف خارجی آن مفید ومتعدد می دانند و آن را به اشکال مختلف از جمله عصاره ژل ، کپسول ، پودر و آبمیوه عرضه می کنند .
به 10 دلیل عمده باید نوشیدنی آلوورا را نوشید .
1- آمینو اسیدها ، اجزا وقالب های ساختار بدن ما می باشند . هشت امنیو اسید ضروری وجوددارد که در بدن ما ساخته نمی شود که در اجزا گیاه الورا کشف شده است . نوشیدن مداوم ومنظم آلوورا به شما اجازه می دهد بواسطه تامین طبیعی امینو اسیدهای ضروری بدن ، سلامتی بدن خودرا حفظ نمائید .
تجزیه ترکیبات آلوورا نشان می دهد که در بین گیاهان شناخته شده توسط بشر ، آلوورا تنها گیاهی است که امینو اسیدهای مشابه وضروری بدن را می سازد.
2- آلوورا بدون هیچگونه عارضه ای از عصبانیت والتهاب جلو گیری می نماید ، همچنین سبب تحرک ماهیچه ها وصحت کارکرد مفاصل می شود .
3- ویتامین های موجود در آلووراA ، B1 ،B2 ، B6 ،B12 ،C ، E و فولیک اسید ونیاسین می باشد . بدن انسان نمی تواند بعضی از این ویتامین ها را ذخیره نماید. ، بنا براین بهترین راه تامین ویتامین های فوق نوشیدن میزان مناسبی از آلوورا ی یام یام می باشد .
4- مواد معدنی که در آلوورا یافت می شود شامل کلسیم ، سدیم ، آهن ، پتاسیم ، کروم ، منگنز ، مس و روی می باشد . یک راه طبیعی وسالم برای تامین نیازهای بدن می باشد .
5- هر 21 الی 28 روز پوست جدید جایگزین پوست قدیمی می شود نوشیدنی آلوورای یام یام می تواند منبعی غنی از مواد سازنده را به شما ارائه کند که همواره پوستی سالم وشاداب داشته باشید وبا اثرات پیری پوست مقابله کنید .
6- استفاده مداوم نوشیدنی آلوورای یام یام سبب کمک به بهبود تنظیم دستگاه گوارش می شود. بااستفاده مداوم نوشیدنی آلوورا احساس تندرستی وسلامتی به شما دست می دهد وسطح انرژی بدن افزایش می یابد وبه شما کمک می کند تا وزن بدن مناسب ومتعادل گردد .
–7 آلوورا بطور طبیعی مقاومت بدن را افزایش می دهد . نظر به اینکه سیستم ایمنی بدن همانند ساعت کارمی کند تا از بدن محافظت نماید از این رو نوشیدن مداوم آلوورای یام یام سبب می گردد بطور طبیعی مصونیت ومقاومت بدن بطور چشمیگر افزایش یابد .
–8 آلوورا دارای قابلیت طبیعی دفع سموم می باشد ، نوشیدن مداوم آلوورای یام یام می تواند حرکت موجی روده را بهبود بخشیده وجذب پروتئین را افزایش دهد وهمزمان میزان باکتریهایی را که سبب تخمیر می شوند کاهش دهد . آلوورا همچنین سبب کاهش سوزش قلب ، معده دیگر ناراحتی های گواراشی می شود .
–9 آلوورا الیتام بخش سوختگی ها ، بریدگیها ، پارگیها ، خراشها وسوزش خفیف پوست می باشد .
–10 نوشیدنی آلوورای یام یام متضمن سلامتی دهان ولثه می باشد .
فقط فکر کنید با استفاده فقط 60 الی 120 گرم نوشیدنی آلوورا در روز می توانید تغییرات را در خود مشاهده کنید
فواید گیاه آلوورا (صبر زرد ) بر پوست :
-1 مفید برای پوستهای خشک
-2 کمک در بهبود سوختگی، گزش حشرات، تاولها و واکنشهای حساسیتی
-3 کمک به حفظ سلامت پوست
-4 کمک به حفظ قوام پوست
-5 روغن آلوئه ورا می تواند پوست خشک را براق و درخشنده کند.
-6 کمک به درمان اگزما، سوختگی، پسوریازیس، التهابهای پوستی و زخمها .
-7 کاربرد عالی در حفظ رطوبت پوست و افزایش خاصیت انعطاف پذیری با اکسیژن رسانی به سلولهای که باعث افزایش استحکام و قدرت بافت سازی میشود.
-8 عصاره آن در محصولات آرایشی به عنوان کرمهای ضد چروک، ماسکهای پوستی، رژلب استفاده می شود.
-9 کمک به جلوگیری از پیری پوست
-10 کمک به برطرف کردن لکهای تیره پوست و کاهش پیگمانهای پوستی
این گیاه در ساخت ژل- کرم، نوشیدنی، کپسول، محلول و عصاره است. آلوئه ورا شامل 75 ماده مغذی مثل ویتامین ها، شکر، کلسیم، سدیم، نیتروژن، آمینواسید، آنزیم، اسید و مواد معدنی است.
برخی از خواص دیگر آن :
برخی ازخواص اصلی آلوورا عبارتند از:
–1 ضد التهاب و ضد آلرژی
– 2 مهار کننده درد
–3 اثر التیام بخش
–4 اثر کراتولیک
-5 اثر انتی بیوتیکی
–6 اثر تکثیر کننده سلولی
–7 انرژی دهنده
–8 اثر هضم کننده
–9 اثر سم زدایی
–10 تامین آب پوست
–11 پاک کننده طبیعی
–12 مقابله با تحریکات ( سوزش و خارش را از بین می برد )
–13 آلوورا باربادنزیس هیچ اثر جانبی شناخته شده ای ندارد .
آلوورا در درمان زخم پا، ورم مفاصل، خارش سالک جلدی، امراض لثه ودهان، همروئید، طاسی ناحیه سر و و همچنین ترمیم جای سزارین موثر است. برای درمان زخم معده، زخم های گوارشی، کم خونی، بی خوابی، درد کلیه و برای انواع دیابت مفید است.
منابع:
گوگِل، گیاهان داروئی