بسته بندی پسته :
با توجه خاصی که سالهای اخیر به مسآله بسیار مهم صادرات غیر نفتی نشان داده می شود . اهمیت بسته بندی و ارسال تولیدات خشکبار داخلی به صورت بهداشتی و مناسب بیش ار پیش جلوه می نماید . میدانیم که صادرا در معرض رقابت شدید دیگر کشورها قرار دارد که سالیان درازی در این زیمنه فعالیت می کنند و از پیشینه و تجربه کافی در مورد بازاریابی و جلب مشتری برخوردارند . مرغوبترین پست ه داخلی اگر با بسته بندی غیر بهداشتی و ظاهر مناسب و مواد پوششی با کیفیت پایینی عرضه شوند ، سوء توجه مشتریان خارجی را جلب کرده و در بساط عرضه جای خود را به محصولات صادراتی دیگر کشورها خواهند سپرد . زیرا مؤسسات صادراتی بیگانه به طورذ روزمره در بهبود روش های عرشه فرآورده های خود می کوشند و علاوه بر تبلیغت همه جانبه و استفاده از همه فنون و ریزه کاری های بازاریابی و ایجاد این باور در خریدار که تنها تولیدات ارائه شده از سوی یک موسسه خاص قابل اعتماد است . تولیدات خود را به طوری زیبا و تمیز و بهداشتی به بازار می فروشند که در کوتاه مدت دیگران را از میدان رقابت خارج می کنند و این وضعیت در همه مناطق جهان دیده می شود . به هر حال پسته یکی از انواع خشکبار گران قیمتی است که به بازارهای خارجی صادر می شود و به میزان زیادی هم در داخل کشور به مصرف می رسد و بدون توجه به امر بسته بندی نخواهیم توانست بازارهای مورد نظر را بدست آوریم .
پسته
مغز پسته به عنوان یکی از خوراکی های مطبوع و مفید و نیرو بخش از زنان های دور مورد است فاده انسان قرار گرفته و بعد ها در ترکیب بعضی از خوراکی ها وارد شده است . ایران به عنوان بزرگترین کشور تولید کننده پسته در دنیا نی باشد . آمریکا، ترکیه ، یونان ،ایتالیا و تونس سایر تولید کنندگان پسته در جهان می باشند.
پسته ایرانی ————- الف ) ارقام پسته صادراتی
- پسته کشیده 2- پسته گردو
ارقام پسته ایرانی از نظر شکل ظاهری و رنگ روی پوست سخت و حتی رنگ پوست روی مغز ، متنوع و هر یک از ارقام ویژگی دلپذیری دارند ، به طوری که از نظر کیفیت طعم و تنوع در شکل ،پسته ایران در دنیا بی همتاست .
بسته بندی پسته در صادرات آن اهمیتی به سزا و تعیین کننده دارد و در بازرهای جهانی این صنعت جایگاه ویژه ای دارد . پسته ایران در صورتی می تواند هم چنان در جهان بی رقیب باشد که بتواند در بسته بندی های ممتاز و با رعایت کامل اصول بهداشتی تولید و روانه بازارهای جهانی شود . در ضمن بسته بندی کردن پسته برای عرضه در بازارهای داخلی نیز ضرورتی اجتناب ناپذیر است . نهایتا بسته بندی یک ضرورت قطعی و حتی برای رضایت خریدار و چلب بازراهای جدید است .
بسته بندی پسته صادراتی عمدتا به صورت فله و در گونی هایی از جنس چتایی ضخیم یا پلاستیکی و یا در کارتن یا جعبه حلبی متناسب با وزن پسته انجام می گیرد . لوازمی که برای بسته بندی پسته به کار می زود باید سالم ، تمیز ، خشک و بدون بو ی نامطبوع باشد و روش بسته بندی باید طوری باشد مه با در نظر گرفتن رطوبت و مشخصات لوازم بسته بندی حفاظت کامل علیه هر گونه فساد و آسیب ناشی از عملیات حمل و نقل تامین گردد.
این نوع بسته بندی اغلب به کشورهای اروپایی صادر می شود . نوع درگی بسته بندی که به صورت خرده انجام می شود ، بست هبندی های در نوع بسته بندی فلزی ( قوطی ) و بسته بندی های سلوفان در حالت های واکیوم و فیر واکیوم انجام می شود . این نوع پسته بسته بندی شده به کشورهای حوزه خلیج فارس ، شرق آسیا و آفریقا صادر می شود .
عمده پسته صادراتی ایران به صورت فله و در گونی های چتایی و کنفی صادر می گردد.
دلایل این امر از این قرار است .
الف ) تعرفه گمرکی پسته بسته بندی شده جهت ورود به بازارهای اروپا بالا می باشد .
ب ) کیفیت بسته بندی و مواد اولیه بسته بندی پسته پایین می باشد .
ج ) مصرف پسته به صورت غیر مستقیم که در صنیع تولیدی و غذایی می باشد .
با توجه به موارد ذکر شده تنها کارگاه های محدودی هستند که فرآیند بو دادن و بست بندی پسته را انجام می دهند .
بخش بسته بندی پسته را لازم نیست که در نزدیک باغات پسته قرار دد . باید با توجه به اختلاف هزینه در مکن های مختلف ، پسته خشک شده را به محل هایی انتقال داد که در آن محل ، احداث واحد بسته بندی و عملکرد آن اقتصادی و با صرفه است .
روش های بسته بندی را می توان به صورت های زیر انجام داد :
- بسته بندی فلزی :که در دو حالا قابل انجام می باشد
الف ) بسته بندی قوطی فلزی با وکیوم
ب ) بسته بندی قوطی فلزی غیر وکیوم که می توان به جای هوا از گاز نیتروژن استفاده کرد ، بدین صورت که عمل وکیوم روی قوطی انجام شده و پس از آن با گاز نیتروژن مجددا فشار گیری می شود . تا با محیط هم فشار گردد . هزینه بسته بندی در این روش بالا می باشد و حجم تولید به دلیل زمان افزوده شده پایین می آید .
2- بسته بندی سلوفان که در این بسته بندی از سلوفان از نو سلولزی یا ترکیبات پلیمری از جمله پلی پروپیلن استفاده می شود . در این روش بسته بندی می توان از دو حالت وکیوم و غیر وکیوم استفاده نمود که حالت غیر وکیوم با گاز نیتروژن انجام می گیرد .
این بسته بندی در حجم بالا نسبت به روش های استفاده از قوطی فلزی پذیر بوده و نیز هزینه آن کمتر می باشد . در ضمن استفاده از این روش در ابعاد و سیع تری قابل انجام می باشد .
صنعت کنسرو و ماهی تون :
فرآیند تهیه کنسرو ماهی تون بطور سنتی با انجماد زدادی کامل ماهی توسط هوا یا آب انجام می شود . سپس ماهی تخلیه شکمی شده و به منظور پختن ، آن را تکه تکه کرده و درون سبد می ریزند بسیاری اوقا ماهیان یک یا دو روز پیش از فرآوری به بیرون سردخانه برده می شوند و مدت زمان طولانی برای تمیز کردن ؛ پخت و سرد سازی اولین و آخرین ماهی سپری می شود .
مشکلا ت ذکر شده فوق باعث کیفیت نامرغوب تولید و کاهش بازده می شود .
مصافا اینکه برای نگهداری مواد اولیه ، انجماد زدائی و تخلیه شکمی پیش از پخت به فضای زیادی نیاز داریم .
مطالعات و آزمایش ها ثابت کرده است که انجماد زدائی صحیح ماهی منمد در کیفیت نهائی تولید و محصول بسیار مهم است . بنابراین کنترل کامل این فرآیند بسیار لازم و مهم است . پس برای داشتن دید کاملی از وضعیت مواد اولیه کارخانه لازم است ماهی را بر اساس اندازه درو ن سردخانه قرار دهیم . در این صورت است مه بخض تدارکات می تواند بهترین مواد اولیه را برای تولید روزهای تولید انتخاب نماید .
به عنوان مثال فرآیند انجماد زدائی در مقایسه با فرآیندهای پخت و سرد سازی نسبتا زمان بر می باشد .
یک زمان انجماد زدائی کوتاه اجازه انعطاف سریعتر و بیشتر در تعدیل بهای تولید را میدهد . به عتوان مثال فقط میزان دقیق ماهی که انجماد زدائی / پخت / شرد سازی خواهد شد نیاز خطوط ماهی پاک کنی و پر کن را تعیین می کند و بستگی به تعداد کار گران برای تولید مشخص در یک روز دارد .
سیستم یکپارچه انجماد زدائی ، پخت و سرد سازی ( ITTCC )
با این زمینه طرح ایجاد یک سیستم انجماد زائی ، پخت و سرد سازی ترکیبی بوجود آمد و آن در حقیقت مزایای بسیاری را معرفی کرد .
دستگاه انجماد زدائی ، پخت و سرد سازی ( ITTCC ) تنها یک ماشین نیست . بلکه بیشتر به یک سیستم فرآوری شبیه است که در آن یک پردازشگر توانائی انجام انجماد زدائی ، پخت و سرد سازی را در یک چرخه کاری داراست .
برخلاف گذشته که فرآوران برای تهیه تون از ماهی تازه به عنوان ماده خام اولیه استفاده می کردند ، امروزه تقریبا تمام فرآوران بزرک تون در تولید شان از ماده خام منجمد به عنوان ماده خام اولیه استفاده می کنند .
این تغییر بدان معناست که نیازهای جدیدی برای تجهیزات فرآوری چهت انجماد زدائی قبل از پیش پخت و سرد سازی باید در برنامه تولید روزانه در نظر گرفته شود .
یک ITCC ، یک مسیر تولید ی با ساختار تشکیل شده از بخش های گوناگون اسن که هر بخش دارای دو خط نقاله کنار هم می باشند .
بخش ها را می توان در کنار همدیگر در یک چیدمان خطی درون یک مسیر که از 2 تا 8 گاری در یک زمان تشکیل شده قرار داد .
یک ITCC ،انتخاب ماهی منجمد یک اندازه تمام بدن ماهی منجمد بر اساس نیاز روزانه را منطبق بر نیروی انسانی در پیش بینی شده در تمیز کردن و پر کردن خطوط تولید را شامل می شود .
ماهی های بزرگ به وسیله اره به قسمتهای کوچکتر تقسیم می شوند ، ماهی ها در سبدهائی از جنس استنلس استیل قرار می گیرند که روی نقاله هائی با توان تحمل وزنی حدود 600 کیلو گرم گذاشته می شوند تعداد نقاله های با توجه به اندازه itcc می باشد .
سیستم تخلیه و بارگیری خودکار در پایان مسیر ITCC نصب می شودند و به اپراتور ( کاربر ) در نشان دادن نقاله های دارای محصول کمک می کند که آنها را از مسیر خارج کند و پس از تخلیه صریعا یه مسیر بازگرداند .
درهای گازی به صورت دستی بسته بندی می شوند و تولید شرو ع میشود .
انجماد زدائی :
قدم اول ایجاد گزدش دوباره هوای دارای رطوبت می باشد که با تزریق مستقیم بخار با دمای حدود 38 در جه سانتیگراد گرم می شود . هوا دوباره بوسیله پنکه که در بالای تونل نصب شده گردش پیدا می کند . این عمل برای تضمین انجماد زدائی کامل محصول انجام می شود . گزدش هوا در اطراف ماهی ها در دوره های زمانی ثابت معکوس می گزدد که نتیجه آن انجماد دمای یکنواخت محصول ، صرف نظر از محل آن در درون گاری است .
بعد از یک دوره زمانی ، بسته به اندازه ی ماهی و دمای مورد نیاز از پیش محاسبه شده برای ذوب ، فرآیند ذوب کامل می گردد . ( بسته به نوع 150 دقیقه برای ماهی های با وزن 5/3 کیلو گرم ) .
پخت :
یک پردازشگر الکترونیکی به صورت خودکار سیستم را به حالت پخت تغییر می دهد ( سیستم را در حالت پخت قرار می دهد ) . این عمل با وارد کردن بخار آب بدرون تونل و در نتیجه راندن هوا به بیرون تونل به وسیله ی یک شیر و لوله به فضای بیرون انجام می گیرد . عمل پخت به سرعت پس از انجماد زدائی بدون توقف زمانی انجام می شود به طوری که پایین ترین کارائی و سرعت عمل را ارائه می دهد .( زمان پخت بسته به نوع 50 دقیقه برای ماهی هائی با وزن 5/3 کیلوگرم ) .
عمل پخت به صورت بسیار دقیق به وسیله حسگرهائی که نسبت به تعداد ماهی ها و استخوان های آن حساس است در تونل انجام می شود . چون اندازه گیری دمای ماهی پیش از رسیدن به دمای پیش تنظیم برای مغز پخت شدن در تغییر به حالت خنک کننده ممکن است . نتیجه ی این عمل تولید بالا و بافت محکم گوشت است .
دمای مغز پخت ، حداقل دمای مورد نیاز برای ژله ای شدن تمام پروتئین های ناحیه ستون مهره های پشت ماهی ( دمای 52 در جه سانتیگراد )است و آن بدین معناست که پخت کامل شده است .
سرد کردن :
وقتی دمای پیش تنظیم مغز پخت حاصل شد سیستم پردازشگر الکترونیکی به حالت خنک کننده تغییر می کند که به وسیله یک سیست خنک کننده ی هوای تبخیری عمل میکند . سیستمی با شیرهای بزرگ اجازه می دهد که هوای تازه ی محدود وارد تونل شود. این عمل در زمانهائی انجام می شود که سیستم هواکش شروع به بیرون راندن حجم زیادی از مخلوط بخار و هوا به بیرون کرده است در همان زمان یک سیستم پاشش آب ویژه ، برای مرطوب نگهداشتن گوشت و پوست ماهی به وسیله وارد کردن قطرات ریز آب در طول مدت خنک کردن شرو بکار می کند .
این عمل لایه ی روئی پوست و گوشت را که با هوا برخورد داشت پوشش می دهد که با ها برخورد داشته پوشش میدهد که عدم انجام آن ممکن است باعث اکسیداسیون ، خشک شدن و آسیب دیدن کیفیت محصول نیز بشود . روش خنک کردن تبخیری ، دمای محصول را به سرعت پائین می آورد و در طول زمان کوتاهی دمای محصول تا مقدار پیش تنظیم پایین می آورد ( بسته به نوغ ماهی زمان خنک کردن برای ماهی به وزن 5/3 کیلوگرم ، 75 دقیقه است .) .
بسته به دما و رطوبت هوای محیط بیرون ، ماهی تا حدود 35 درجه سانتیگراد خنک می شود که به این معنا ست که می توان آن مستقیماٌ و بدون نگداری هی خاص و زمان تلف شده به خط ماهی پاک کنی برد .
از گاری ها می توان به عنوان سیستم حمل و نقل نسبتاٌ مناسب برای آوردن محصول به صورت مستقیم به خط پاک کردن استفاده کرد و همچنین جعبه هائی از جنس استیل را نیز میتوان برای استفاده مستقیم در سیستم پاک کردن داخلی بدون هیچ جابجائی از یک سبد به سبد دیگر به کار برد . بعد از خالی شدن ، سبد های استیل در یک خط شستشو بایستی قبل از مصرف دوبار ه شسته شوند .
مزایا :
همچنین این سیستم می تواند به یک بخش بازیافت روغن نیز تجهیز شود . مزایای سیستم ITCC عبارتند از :
ظرفیت زیاد در یک فضای کوچک .
اقتصادی بودن محصول بعلت کوتاه شدن زمان فرآوری .
کیفیت بالای محصول و استحکام زیاد بافت گوشت با حداقل تکه ها و برش ها در محصول نهائی .
کاهش زحمات کارگری بدلیل عدم نیز به حمل و نقل ماهی بین مراحل انجماد شزدائی ، پخت و سردساری .
برنامه ریزی قابل انعطاف تولید زیرا که ماهی به طور مستقیم از سردخانه گرفته و انجماد زدائی ماهی منجمد آغاز می شود .
حداقل مصرف آب برای انجماد زدائی زیرا فقط آب به صورت مه استفاده می شود.
حداقل مصرف آب برای سرد سازی بواسطه اینکه سیستم سردسازی تبخیری است . ( بطور نمونه سیستم ITCC ) برای فرآوری یک تن محصول نهائی 300 لیتر آب مصرف می کند ) .
حداقل اتلاف آب و تولید فاضلاب زیرا که آب سرد سازی تبخیر شده و وارد سیستم زهکش کارخانه نمی شود .
بیشترین بازده قابل حصول بواسطه مجموع کنترل فرآیندها . امکان جمع آوری آب حاصل از پخت تون در طی فرآیند پخت . ریزپردازنده اپراتور منونی به صورت یک سیستم کاملا خودکار با یک برنامه از پیش نوشته شده عمل می کند .
یک نمایشگر دیحیتال تمامی کنترل فرآیند ، نمودارها و نمایشگر حرفی عددی را جهت انتخاب برنامه می خواند ، توان ذخیره کردن تا ظرفیت 99 منوی از پیش انتخاب شده و صفحه کلید برای ورود اطلاعات توسط کاربر از طریق یک منوی خاص .
امکان انتقال داده ها به شبکه کامپیوتری کارخانه از طریق شبکه ادرنت .
ثبت تمام اطلاعات فرآیند در دیسک سخت ( Hard Disk ) برای انتقال به سیستم کامپیوتری کارخانه یا سی دی / دی وی دی ( DVD/CD ) .
بدون شک فرآیند تولید کنسرو ماهی تون بدین شیوه یک روش سازگار با محیط زیست می باشد .