راسکین و  ولیام موریس

الگوی فرهنگ گرا از آثار راسکین و  ولیام موریس به دست می آید و در اواخر قرن نیز نزد اینزرهاوارد-پدر باغ شهر–دیده می شود. نگاه انتقادی این بینش، دیگر شرایط و موقعیت فرد شهری نبوده، بلکه موقعیت “گروه انسانی” است.

در این بینش ، فرد آن چنان که در الگوی کارکرد گرا منظور شده واحدی در خود دگرگون پذیر نیست . به عکس ، در این بینش هر یک از اجتماع بنا و خصوصیات و اصالت خاص خود، عنصری جایگزین ناپذیر هستند.

شهر فرهنگ گرا در محدوده های مشخصی محاظ شده است.

در داخل شهر، هیچ نشانی از هندسه گرایی وجود ندارد.

راسکین و موریس ، بی ترتیبی و بی تقارنی را به عنوان نشانه نظمی ارگانیک  توصیه می کند

برای راسکین و موریس ، «زیبایی شناختی» همان نقشی را دارد که بهداشت برای اوئن، فوریه و ریچاردسون داشت.

در زمینه ساختمان سازی، نه نمونه ای موجود است و نه معیار و ضابطه ای وجود دارد.  هر بنایی می باید از دیگر بناها با بیان ویژه ی خویش متمایز باشد.

تأکید ویژه بر بناهای اجتماعی و فرهنگی در حالی که به مسکن فردی بهای کمی داده می شود.

شهر در الگوی فرهنگ گرا از نظر اقتصادی ضد صنعتی است و از نظر سیاسی، اندیشه اجتماع و روح جمعی به جمع بندی های دموکراتیک  ختم می شود.

الگوی عملگرد: این الگو را می توان از طریق آثار متفاوتی چون آثار اوئن، فوریه، ریچاردسون، کابه و پرودون معنا کرد.

تمامی این مؤلفان، مفهوم مشترکی از انسان و منطق دارند که پیشنهادهایشان را در مورد شهر در برگرفته و تعیین می کند.

فضای الگوی ترقی گرا بسیار باز و پر از عرصه های سبز و خالی است و البته این امر ضرورت بهداشتی به شمار می رود.

طبقه بندی دقیق، کاربری های مسکن، آموزش کار و اوقات فراغت را در مکان های متمایز قرار می دهد.

این منطق عملکردی باید به وضعیتی ساده که فوراً نظر را جلب کند، ترجمه شود.

اهمیت دادن به احساس بینایی به اندازه کافی نقش زیبایی شناسی را در مفهوم نظم ترقی گرا نشان می دهد.

شهر  ترقی گرا برای آن که به صورت انحصاری از قوانین هندسه طبیعی پیروی کند. همه ی میراث های هنری گذشته را مردود می داند.

اهمیت یافتن فراوان مقوله ی «مسکن» در نظر ترقی گرایان جالب توجه است. تأیید می کند. اولین چیزی که نیاز به تیمار دارد مسکن است.

استقراری واضح و تفکیک شده در الگوی ترقی گرایان برای شهر در نظر گرفته شده است.