ورزش های بومی سنتی ایل قشقایی

ورزش های بومی سنتی ایل قشقایی

  

 1-چوب بازی

محوطه بازی:فضای باز

تعداد بازیکن:دو نفر به عنوان نماینده تیمها

بازی سنتی ایل بزرگ قشقایی که از دیرباز در میان طوایف برگزار میشود

این بازی با نواختن سازونقاره(موسیقی سنتی ایل قشقایی)اجرا میشود بطوریکه دو نفر یکی با چوب کوچکتر(به طول تقریبا یک متر) که آقاج گویند با فاصله 1-2.5 متربه حریف که پایه دو متری در دست دارد حمله ور میشود .حمله کننده باید اقاج را به پایین تر از زانوی حریف بکوبد و حریف هم باید با استفاده ازپایه ای که در دست دارد وفنون خاص استفاده از دست وپا از خود محافظت کند بعد از هر ضربه اقاج وپایه بین طرفین عوض میشود. زمانی که ضربه  به بالای زانو ‍‍برخورد کند یا بعد از اینکه پایه گیر گفت پس ضربه زده شود ضربه بی حساب و خطا محسوب میشود

چوب بازان حرفه ای دو قسمت زانو وقوزک پا را برای ناکار کردن حریف هدف قرار میدهند.

این بازیکنان باید دارای استقامت عضلانی بالا برای مقاومت هنگام برخورد چوب به پا‍‍،سرعت عمل و عکس العمل برای ضربه نخوردن و دارای قدرت عضلانی برای زدن ضربات محکم به حریف باشند.

 

 

 

 

2-بازی شوتولو

محوطه بازی:فضای باز

تعداد بازیکنان:8نفر به بالا

این بازی هنگام غروب که هوا گرگ ومیش باشد اجرا میشود بطوریکه یک کرًه(سه سنگ بر روی هم به نشان حضرت عباس)درست کرده وهمه  کنار آن می ایستند و چشمان خود را میبندند و یک نفر که صاحب کرًه نام دارد قطعه چوبی به طول 20وعرض2سانت را در جهتی مشخص پرتاب میکند وکنار کرًه مینشیند،بقیه چشمشان را باز کرده ودنبال چوب میروند،هر کس باید سعی کند چوب را پیدا کرده و بدون اینکه بقیه متوجه شوند آنرا به صاحب کره برساند چون اگر بقیه متوجه شوند باید تلاش کنند چوب را از او با زور و قدرت گرفته و به صاحب کرًه برسانند.

این بازیکنان باید هماهنگی عصبی عضلانی،قدرت عصبی عضلانی برای گرفتن و حفظ چوب و سرعت عمل و چابکی بالا برای زودتر رساندن چوب به کرًه را دارا باشند.

 

3- بازی پوخلوداش

محوطه بازی:فضای باز

تعداد بازیکنان:6نفر به بالا

برای شروع این بازی در فاصله تقریبا 20 متری3 سنگ در یک طرف و3 سنگ  در طرف دیگر به صورت عمود کاشته میشوند که در هر طرف یکی از سنگها کمی جلوتر و دوتای دیگر پشت ان ودر دو طرف قرار میگیرند. در هر طرف یک گروه قرار میگیرند که باید با قلوه سنگهای کوچک سنگهای کاشته شده حریف رابزنند تا بیفتد،هر کدام از افراد گروه در هر دور فقط باید یک سنگ پرتاب کنند البته اگر سنگ به هدف برخورد کند یک سنگ دیگر به عنوان جایزه پرتاب میکند.

بازیکنان باید اول سنگ جلویی را بیاندازند بعد سنگهای عقبی را،اگر قبل از افتادن سنگ جلویی یکی از  سنگهای عقبی بیفتد باید آن را دوباره به صورت عمودی کاشت.اگر سنگی که قبلا افتاده یکی از سنگهای پرتاب شده به آن برخورد کند دوباره کاشته میشود.بازی تا زمانی که همه سنگهای یک گروه بیفتند ادامه می یابد و تیمی که زودتر همه سنگهای حریف را انداخته برنده بازیست.

این بازی لازمه داشتن قدرت عضلانی برای پرتاب قوی و دقت عمل برای پرتاب دقیق است.

4-بازی خروس چیتی

محوطه بازی:فضای باز

تعداد بازیکنان:6نفر به بالا

یک نفر به عنوان خروس،یک نفر به عنوان مرغ و بقیه هم به عنوان جوجه پشت سر مرغ قرار میگیرند خروس با تکرار کردن جمله اکه تودوم نیجدری؟(اگه گرفتم چیکار میکنی)سعی میکند با دویدن دور مرغ و جوجه ها،جوحه ها را از دست مرغ بگیرد،مرغ نیز با تکرار کردن جمله اگه تودمدی نیجدری؟ (اگه نگرفتی چیکار میکنی)از دسترسی خروس به جوجه ها ممانعت میکند.

بازی تا زمانی که تنها یک جوجه پشت سرمرغ باشد ادامه دارد وبعد جای خروس و مرغ عوض میشود .

 

 

 

5-بازی تسمه بازی

محوطه بازی:دایره ای در فضای باز

تعداد بازیکنان:کمتر از 10نفر

بازی درون یک دایره که قطر آن بستگی به تعداد نفرات دارد،انجام میشود وبه تعداد بازیکنان هر تیم که معمولا کمتر از 5نفرمیباشد تسمه هایی را عمود بر خط دایره رو به مرکز دایره قرار میدهند و هر یک از بازیکنان دو پای خود را در دو طرف تسمه قرار داده و روی خط دایره می ایستند.بازیکنان حریف که بیرون از دایره قرار دارند باید سعی کنند تسمه ها را از درون دایره بیرون بکشند و با آن بازیکنان تیم حریف را که داخل دایره اند از زانو به پایین ضربه بزنند.اگر در حین بازی بازیکنان تیم داخل  مشروط بر آنکه یک پایشان داخل یا روی خط دایره باشد با پای دیگر به پایین تر از زانوی یکی از بازیکنان بیرون ضربه بزنند تیمها جای خود را عوض میکنند

اگر همه تسمه ها از دایره بیرون آیند تیم بیرون  تا زمانی که به پایشان نزنند باید تیم داخل را بزنند اگر تسمه به بالای زانو بخورد تسمه به وسط دایره منتقل میشود واگر یک یا چند بازیکن تیم داخل،از دایره بطور کامل خارج شوند بازیکنان تیم بیرون میتوانند به تمام قسمتهای بدنش ضربه بزنند.

این بازیکنان باید دارای استقامت عضلانی،هماهنگی عصبی عضلانی و سرعت عمل وعکس العمل باشند.

6)چال ترپاقی(چاله خاکی)

زمین بازی:محوطه باز

تعدادبازیکن:3نفربه بالا

وسایل مورد نیاز:یک چوب دستی به اندازه 1متر.ویک توپ به اندازه توپ بیسبال که ازجوراب وسنگ درست شده است

نحوه بازی:بازیکنان به فاصله 1مترازچاله ای که به اندازه20سانتی مترحفرشده قرارمی گیرند سپس هرکس بوسیله چوب ضربه ای به توپ به سوی چاله می زند .زمانی که توپ کسی وارد چاله شد نفرات دیگه باید تازمانی که آن فرد توپ راازداخل چاله دربیاورد از سمت چاله دورشوند زمانی که توپ رادر آورد همه باید باایستند سپس به نزدیک ترین شخص پرتاب میکند که اگربه آن اصابت کندآن فرد سوخته وازبازی خارج می شود واگراصابت نکند خودفردی که پرتاب کرده ازبازی خارج میشود بای همینطورادامه یافته تااینکه یک نفرباقی می ماند

اهداف بازی:سرعت عمل وچابکی،دقت وتمرکز

7) قچن گلن(رفت وبرگشت)

زمین بازی:محوطه باز

تعدادنفرات:2نفریاتعدادنفرات زوج باشند

نحوه بازی:بازیکنان به فاصله 100مترازخود که هفت سنگ قرارداده شده بایدباسوت داوراستارت زده وهفت سنگ راروی هم قرارداده وخودرابه نقطه شروع برسانند.هرکسی بتواند خودراسریع تربرساندآن نفربرنده وبازنده بایدشخص برنده راتاهفت سنگ سواری بدهد

اهداف بازی:سرعت وچابکی،دقت وتمرکز،

8) آزاد آزادو

زمین بازی:محوطه باز

تعدادنفرات:8نفربه بالا

نحوه بازی:دراین بازی بازیکنان به دوگروه مساوی تقسیم میشوند برحسب قرعه به صورت توافقی یکی ازگروههابایدگروه دیگررادنبال کنند،دراین بازی مکانی به عنوان زندان قرارمیدهندویک نفربه عنوان زندانبان آنجامی ایستدوبقیه یارانش به دنبال تیم حریف می دوند،آنهابایدبازیکنان آنهاراگرفته وبه زندان بیاورندوبازیکنان تیم حریف نیزبایدسعی کنندبازدن دست خودبه یاردستگیرشده بدون اینکه خوددستگیرشوندیارخودرااززندان آزادکنند.

بازی تازمانی ادامه می یابد که تیم دنبال کننده بتوانند همه بازیکنان تیم فراری رادستگیرکنند وبعدجای تیمهاباهم عوض میشود.

اهداف بازی:سرعت وچابکی،قدرت عضلانی

9) سوداشار(جاری شدن آب)

تعدادنفرات:2نفربه بالا

محل بازی:رودخانه

وسایل موردنیاز:6عددتخته،

نحوه بازی:این بازی دررودخانه که آب درحال جاری است برگزارمیشودبه که 6تخته راداخل آب می اندازیم به طوری که 3تای آدریک طرف و3تای دیگردرطرف دیگرسپس هرنفر3عددسنگ برداشته برسطح آب می اندازد کسی برنده هست که سنگش تعدادباری که برسطح آب برخورد میکند بیشترباشد.ودرضمن بایدسنگش ازمیان تخته هاعبورکند

اهداف بازی:سرعت عمل،قدرت دست،دقت وتمرکز،

10-اشگ اشگ(خربازی)

زمین بازی:زمین فوتسال

تعدادنفرات:8نفر

وسایل موردنیاز:8عددچوب20سانتی متر،توپی به اندازه توپ فوتسال

نحوه بازی:این بازی همانندچوگان است که به طوری که 8نفرسواربرخرو2نفردروازه بان قرارگرفته توپ رابهم پاس داده وگل می زنند وزمانی که توپ بیفتد بایدبازیکنان خم شده وتوپ رابردارند خرهاتوسط چوب هدایت میشوند ودر2تایم 15دقیقه ای معمولا انجام میشود

اهداف بازی:دقت،قدرت،

  11) بازی لی لی:

تعداد بازیکنان:

تعداد بازیکنان نامشخص است و هر چند نفر میتوانند شرکت کنند.

محل بازی:

جاییکه زمین هموار بوده وخاک الود نباشد معمولا در چمنزار یا در فصل بهار بعد از بارندگی ها این بازی اجرا میشود

انتخاب افراد:بطریق قرعه کشی است

اهداف بازی:

استقامت،عمل وعکس العمل،هوش وذکاوت،چابکی و زدوخورد

اجرا:

دایره هی به شعاع 5متری روی زمین مشخص مینمایند افراد بازنده در قرعه کشی وارد دایره میشوند

افراد گروه دیگر که حمله کنندگان هستند یکی یکی از کنار زمین با حرکت لی لی (یکپا)به سرعت به گروه درون دایره حمله میکنند به هر کس که می توانند ضربه میزنندیا وی را فراری داده واز خط خارج می نمایند فردی که داخل دایره است اگر از گروه حمله کننده ضربه بخورد یا به خارج از دایره فرار کندباید از دایره خارج شود.

فرد حمله کننده هم نباید پایش به زمین بیایدوقتی نفر اول خسته شد نفر دوم وسوم و…

افراد درون دایره نیز باید سعی کنند خارج نشوند چون تعدادشان کم شده ونیروی تازه نفس انها را شکست خواهد داد وقتی همه ی افراد درون دایره شکست خوردند بازی با امتیاز گروه دیکرشروع میشود.

12) بازی برج

تعداد بازیکنان:

10ـ12نفر

انتخاب افراد:بگریق قرعه کشی توسط دو نفر رئیس

محل بازی:

زمین همواروصاف که خاک الود نباشد

طریق بازی:

گروه بازنده در قرعه کشی مسئول ساختن برج میباشندوگروه دیگر که برنده شده اندباید به برج حمله کنند این بازی یاد اور برج گیری در جنگ های گذشته است

برج سازان با ثقل کردن دستهادر گردن یکدیگر به شکل دایره برجی میسازند وشلاقی را که 2متر طول داردیک طرفش را رئیس وطرف دیگرش را برج سازان به دست میگیرند.

گروه برنده برای حمله وسوار شدن بر برج حرکت میکنند رئیس باید بدون اینکه شلاق را از دست بدهدبا لگد حمله کنندگان را دور کند ودر دایره ای به شعاع 3متر اطراف برج دائم در تکاپو وفعالیت باشد تا کسی از گروه رقیب سوار برج نشود زیرا افرادش زیر بار خواهند ماند

حمله کنندگان باید بدانند اگر لگد رئیس به انان اصابت نمود بازی به ضرر انان میشود وباید به جای گروه اول مسئول ساختن برج شوند.این بازی دارای فعالیت زیاد است واحتیاج به هوش ودقت دارد که بتوانند رئیس را درقسمتی از زمینسر گرم کنند واز طرف دیگربا سرعت خود را بالای برج برسانند

اهداف بازی:

استقامت،چابکی،هوش  ودقت

13) بازی جیز 

 تعداد بازیکنان:

دوگروه مساوی باهرتعدادممکن

انتخاب افراد به قرعه کشی وشروع کننده بازی همبا قرعه کشی معین میشود  وسایل مورد نیاز دوچوب دست محکم ویک سنگ گرد  وکوچک به اندازه گردو به نام جیز.جیز یک بازی گروهی است ولی برد وباخت ان به دست دونفر بازیکن اصلی است.

 

    قانون بازی :

گروه برنده درقرعه کشی یک نفررابرای زدن جیز تعیین می کند معمولا ریس گروه یااگر فرد قوی تری درمیان انها باشدوی راانتخاب مینمایدزیرا این فرد باید طوری ضربه به جیز بزند که مسافت زیادی را بپیماید گروه دوم نیز بازیکنی را انتخاب میکندکه مهارت برای محافظت از جیز را دارد که با یک چوب دست محکم جلوی ضربه رقیب را بگیرد این دو نفر نماینده گروها هستند نفراول که باید ضربه به جیز بزند چوبدست رقیب مانع است بایستی بابه کار بردن حیله ای چوب دست را جابه جا کرده وضربه اش را بزند رقیب سعی میکند ضربه دشمن به جای برخورد با جیز به چوبدستی اصابت کند وجیز حرکت نکند اگربازیکن توانست بایک ضربه جیز را فراری دهد ومسافتی را بپیماید انوقت همه افراد گروهش باید سوار افراد در گروه دیگر شده تا نسافتی را که سنگ رفته است سواری کنند اما اگر چوبد ست برخورد نکرد نوبت گروه دیگر است.

 

14) بازی شوتولو:

وقت بازی:

هنگام شب بخصوص شبهایی که مهتابی نبوده وتاریکی مطلق باشد

تعداد بازیکنان:

مشخص نیست هر چه تعداد بیشتر باشد بازی هیجان انگیزتر است

انتخاب افراد:به طریق قرعه کشی بوده وبه دو گروه مسوی تقسیم میشود

قانون بازی:

گروه برنده قرعه،یک چوبدستی معمولی که همه افراد ان را دیده وشناختهاند به دست یکی از قوی ترین بازیکنان خود میدهند وبه گروه دیگر دستور میدهند همه چشمها را بسته و صورت خود را برمیگردانند فرد چوب بدست باشدت چوب را به طرفی دلخواه پرتاب میکند.برای اینکه گروه مخالف ندانند چوب به کدام سمت رفته وصدای افتادنش را نفهمند دوستانش هیاهو به راه می اندازندسپس هر دو گروه به دنبال چوب می گردند تا در تاریکی شب ان را پیدا کنند. معمولا کسی که چوب را پرتاب کرده محل افتادن چوب را میداند وباید برای گم کردن ردپا،اول به طرفی دیگر رود ومخالفان هم که سعی میکنند وی را تعقیب نمایند به طرفی دیگر بگشاید

اگر کسی چوب راپیدا کرد باید سعی کند مخالفان ان را ببینند زیرا از وی می گیرندبرای اینکار وقتی اطراف را خلوت دیدچوب را برداشته زیر بغل پنهان میکند وبدون جلب توجه دیگران پا به فرار میگذارد تا به محل پرتاب برسد.کسی که چوب را پیداکرد وسالم به مقصد رسانده باید پرتاب کند این بازی سرعت دویدن،مهارت،تیز هوشی،قدرت بینایی وفوت وفن فرار از دشمن را لازم دارد