باغ­های مازندران


1. فرح­آباد

فرح­آباد در شمال ساری و در کنار دریای خزر واقع است، جایی که رودخانه تجن به دریا می­رسد. اسکندر بیک از فرح­آباد با عنوان دارالسرور، یاد می‌کند و اضافه می‌نماید که شاه اصولاً برای سیر و شکار و گذراندن زمستان به آنجا نقل مکان می‌کرد. وی در باب بنیاد نهادن فرح­آباد می­نویسد: “آن مکان زینت­بخش لیاقت شهریت و استعداد تربیت داشت زیرا که رودخانه موسوم به تجینه­رود در وسط آن بقعه امام مثال ماصدق روضه ماء و نهرهای سلسال جریان یافته به دریا می­ریزد و آب دریا منظور ساکنان آن سرزمین در نظر نظارگیان بدایع آفریدگار زمان و زمین است”.

2. باغ بحرالارم بابل

نوشته­های تاریخی حاکی از وجود یک جزیره در وسط دریاچه­ای بزرگ در نزدیکی شهر بابل می­باشد. ویلبر می­گوید: “… در نزدیکی شهر بارفروش باغی احداث شد که از حیث طرح با دیگر باغ­های این دوره تفاوت داشت. بدین­ترتیب که در آن دریاچه­ای با محیط 2/3 کیلومتر پدید آوردند و دورتادور آن را سنگ­چین کردند. در این دریاچه جزیره­ای مصنوعی به مساحت دو جریب تعبیه کرده بودند و ستون­های چوبی، یک پل طولانی را که از خشکی به این دریاچه کشیده شده بود را برپا نگاه می­داشت.

3. باغ شاه بهشهر

باغ شاه در حقیقت هسته اصلی مجموعه باغ­های بهشهر بوده و عمارت دیوان­خانه در آن قرار داشته است. وسعت این باغ در حدود 80000 متر مربع است و در وسط این باغ ساختمان بزرگی بنا گردیده که به چهل ستون شهرت داشت. “در جنب عمارت، استخر بزرگی به مساحت 500 متر احداث شده بود که در میان استخر شب­های مهتاب با قایق دستی مشغول تفریح و سرگرمی بوده­اند”. باغ شاه با دیوارهای بلند سنگی و سروهای چند صد ساله، جوی آب سنگی، حوضچه­ها و سنگفرش­های اطراف آن که تا پشت عمارت امتداد می­یافت، با کمی تغییر همان­گونه که سیاحان تصویر آن را بازگو نموده­اند باقی است.

4. باغ شمال

“باغ شمال در قسمت شمالی باغ شاه وجود داشت که دارای حمام و ساختمان­های متعددی بوده است. هنوی (1154 ق.) نیز این باغ را چنین شرح می­دهد: “این دروازه به خیابان طویل گشوده می­شود که در هر طرف خیابان سی ساختمان برای گارد سلطنتی بنا شده است، این قسمت ورودی به باغ شاهی و در حقیقت باغ شمال است”.

5. باغ تپه

باغ تپه در سمت شرق باغ شاه واقع بوده و به دلیل ارتفاع بیشتر نسبت به باغ­های اطراف، به این نام خوانده می­شد. دلاواله از باغی می­نویسد که برای زنان شاه ساخته شده و دورتادور آن دیوار قطوری با برج و بارو دارد. “محوطه آن پر از درختان خوشبو بوده است و در وسط باغ جائی که خیابان­ها همدیگر را قطع می­کند عمارتی هشت­گوش کوچک و بلند مختص زنان بوده است.

6. باغ چشمه

باغ چشمه در بخش جنوب شرقی باغ­های بهشهر و با زاویه­ای متفاوت از آنها واقع شده است. فریزر در سال 1238 قمری آن را چنین توصیف کرده است: “در میانه، جویی آبی است که کف آن سنگ است و آبشارهای متعددی در مسیر آن است، دو طرف این جوی سروهای کهنسال زیبا و درختان مرکبات است. بنای این باغ را چشمه عمارت می­نامند و بر چشمه­ای پُر آب ساخته شده که از زمین می­جوشد.

7. باغ صاحب­الزمان

نوشته­های تاریخی در مورد باغ صاحب­الزمان بسیار اندک می­باشد؛ ملگنوف به نقل قول از هنوی در بازدید وی از این باغ می­نویسد: “سفره­خانه در عمارت صاحب­الزمان بوده که برای حرمت آزرم بی­شمشیر بدان­جا درون آمدندی”.

8. کاخ صفی­آباد

در بالای تپه بسیار مرتفع از شهر بهشهر و سمت غرب مجموعه باغ­ها عمارت فوق­العاده مجللی وجود دارد که به کاخ صفی­آباد مشهور است، “این بنا در سال 1010 ق. به فرمان شاه عباس کبیر به ترتیب دو اشکوبه­ای ساخته شده است”.

9. باغ عباس­آباد

مجموعه تاریخی عباس­آباد بهشهر که به همراه هشت باغ دیگر ایرانی در لیست آثار میراث جهانی ثبت شد، به فاصله 9 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان بهشهر، برفراز ارتفاعات البرز و در دل جنگل انبوه واقع گردیده است. هربرت از این کاخ در حدود سیصد سال قبل یعنی بلافاصله پس از اتمام ساختمان آن، دیدن کرده و خاطر نشان ساخته که “کاخ مزبور، به خاطر منظره بدیع و زیبا و مجسمه­ها و تابلوهای آب و رنگ و بیشه­ای که انواع و اقسام وسایل بازی و تفریح در آن موجود است، مافوق یک کاخ ییلاقی است و از کاخ­های دیگر شاه عباس عالی­تر است” (عسگری، 1350: 218).

یکی از بناهای ماندگار در این مجموعه چشمه عمارت مستقر در داخل دریاچه است که به صورت جزیره­ای در میان آن خودنمایی می­کند. چشمه عمارت در میان استخر بنایی است آجری به شکل چهارطاقی که زمانی سطح فوقانی آن بستر بنایی با مصالح چوب و سقفی سفالی را تشکیل می­داد.

10. گل­باغ

محوطه گلباغ به فاصله 600 متری از باغ اصلی مجموعه عباس­آباد واقع شده است. محوطه مذکور در ادامه یک شیب قرار داشته به نحوی­که شیب را بریده و آن را به صورت یک سطح تقریباً صاف درآورده­اند. اختلاف ارتفاع محوطه فوق نسبت به باغ در حدود 10 متر می­باشد.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *