آداب معاشرت‏

آداب معاشرت‏

‏ادب از فهم سرشار و ادراک حقایق سرچشمه مى‏گیرد و بى‏ادبى از جهل و نادانى.

درجهان آفرینش هر دسته از مردم مقرّرات خاصى براى آداب معاشرت دارند. حتى وحشیان نیز چنین هستند. اصلاً یکى از تفاوتهاى انسان با حیوان، ادب است. انسانها در اثر درک حقایق، ادب دارند و حیوانات فاقد آن هستند و هرچه انسانیت کسى کامل‏تر شود، ادب و تربیت او بیشتر مى‏شود. ولى رفتار و رسوم پسندیده در یک دسته ممکن است در دسته دیگر اصلاً پسندیده نباشد.

معنى لغوى آداب‏

براى «آداب» معانى گوناگونى بیان گردیده که تقریباً همگى به معنى «راه درست معاشرت کردن با دیگران» مى‏باشد:

«آداب» جمع «ادب» به معنى آموختن علوم و دانش‏هاى گوناگون و محاسن اخلاقى است و به علوم و معارف عمومى نیز اطلاق مى‏شود و گاهى در مورد شخص یا شى‏ء خاص بکار مى‏رود مانند آداب درس خواندن، آداب نماز، آداب قاضى و آداب مسافرت و…(1).
ادب یعنى: به زحمت و مشقّت افتادن پسندیده در راه فضائل انسانى و خود را مؤدّب به آداب نیک کردن(2).
آداب یعنى: عادات و رسوم، روشهاى نیکو(3).
آداب یعنى: چم و خم، حُسن معاشرت، حسن محضر، اخلاق حسنه، فضیلت مردمى، حسن احوال در قیام و قعود و حسن اخلاق و اجتماع، خصال حمیده(4).
«برتاموریس پارکر» مى‏نویسد:
«آداب معاشرت» معادل کلمه «اِتیکِت» فرانسوى است که در آغاز به معنى «بلیط کوچک» بوده است. در فرانسه، به مردمانى که مى‏خواستند در یک مراسم یا مجامع عمومى شرکت کنند، بلیطهاى کوچکى مى‏دادند. بر روى هر بلیط دستورهایى داده مى‏شد که دارنده بلیط در هنگام برگزارى مراسم چگونه رفتار کنند. پس اتیکت یعنى «راه درست معاشرت کردن با دیگران»(5).

فرق اخلاق و آداب‏

شاید برخى این‏طور تصوّر کنند که اخلاق و آداب یکى است و حال آن که چنین نیست، زیرا اخلاق از اوصاف روح به شمار مى‏رود، ولى آداب از اوصاف اعمال و کارهاى انسان است و نحوه صدور کارها بستگى به صفات روحى دارد.

اصول اخلاقى مانند قدرت اراده، شجاعت، سخاوت و غیرت و… با آداب و سنن ملّى، محلى و… فرق دارد چرا که آداب اجتماعى از امور نسبى است که با اختلافات محیطى فرق مى‏کند. ولى زشتى و زیبایى اصول اخلاقى با اختلاف نژادها و ملّیت‏ها دگرگون نمى‏شود لذا در هیچ‏جاى دنیا دیده نشده است که سخاوت و شجاعت را کسى بد بشمارد و دزدى را خوب.

چنانکه از مضامین احادیث بر مى‏آید، آداب معاشرت را غیر از اخلاق ذاتى دانسته و به آن اهمیت زیادى داده شده. چرا که گاهى ممکن است شخص از نظر اخلاقى فردى ناصالح باشد، ولى در اثر تربیت و تأدیب درست و خوب، خُلق خوى او تغییر یابد. مانند آموزش امت اسلامى توسط پیامبر گرامى اسلام و ائمه اطهارعلیهم السلام که یکى از شؤونات امام معصوم این است که امت را با آداب نیک تأدیب کند و انسانهاى منحرف را به راه راست هدایت نماید حتى ممکن است گاهى با تندى و حد زدن باشد. و اینک نمونه‏هایى از احادیث:

پیامبر گرامى اسلام فرمود:

«اَکْرِمُوا اولادَکُمْ وَ أَحْسِنُوا آدابَهُم»(6). «فرزندان خود را محترم بدارید و آنان را با آداب خوب و پسندیده با آنان رفتار نمایید».

«رَحِمَ اللَّهُ عبداً أعانَ ولَدَهُ على‏ برِّه بالإحسان إلیه، و التألّف له و تعلیمه و تأدیبه،»(7). «رحمت خدا بر کسى باد که در احسان و محبت به فرزند خود کوشا باشد و به او آداب خوب و نیک بیاموزد».
على‏علیه السلام فرمود:

«أَدِّبِ الیَتِیمَ مِمَّا تُؤدِّبُ مِنهُ وَلَدَکَ»(8) «یتیم را با آنچه فرزندان خود را ادب مى‏کنید، ادب نمائید». یعنى حتى ادب کردن منجر به زدن گردد.

امام صادق‏علیه السلام مى‏فرماید:

«ثلاثهٌ لیسَ معهُنَّ غُربهٌ: حُسن الأدب و کفّ الأذى‏ و مجانبهُ الریب». «سه چیز است که شخص با داران بودن آنها احساس غربت نمى‏کند: ادب پسندیده و بى‏آزارى نسبت به مردم و دورى از شک و تردید».

پس معلوم مى‏شود گرچه آداب، ناشى از اخلاق؛ و به عبارت دیگر اخلاق، پایه و مقدمه آداب است. ولى باهم فرق دارند و به وسیله ادب خوب؛ مى‏توان اخلاق بد را تغییر داد.

آداب معاشرت در میان اقوام مختلف‏

ادب در همه جامعه‏ها و بین تمامى امتها و ملتها و اقوام بوده و لازمه زندگى بشر به شمار مى‏رود و در پسندیده بودن ادب، اختلافى در میان هیچ قومى از اقوام بشر نیست، فقط چیزى که هست تطبیق مصداق‏هاى ادب است که به اعتبار اختلاف اقوام و ملتهاى مختلف مى‏باشد و این اختلاف از لحاظ تشخیص کار نیک از بد است. چه‏بسا چیزهائى که در نزد ملّت و قومى، از آداب خوب بشمار رود و حال آنکه در نزد سایر اقوام ادب به حساب نیاید.

مثلاً در میان اسکیموها رسم بر این است که مهمان پس از غذا خوردن لبهاى خود را طورى پاک کند که صدایى از آنها برخیزد و بدین ترتیب نشان دهد که غذا بر وى گوارا بوده است، ولى ما این کار ناپسند مى‏دانیم.

در افریقا وحشیان در ملاقات با یکدیگر براى شادباش مى‏گویند: «چگونه عرق مى‏کنید؟» امّا براى ما چنین سؤالى زننده و خشن است.

دست دادن با دوستان در هنگام ملاقات در بسیارى از کشورهاى جهان معمول است ولى چینیان به جاى اینکه به دیگرى دست بدهند، دو دست خود را برهم مى‏گذارند و تکان مى‏دهند.
وقتى که کسى از ما جدا مى‏شود مى‏گوییم «خداحافظ»، ولى در گینه جدید وقتى که کسى گروهى از وحشیان را ترک مى‏کند، میزبانان شیون مى‏کشند و به سر و روى خود گِل مى‏مالند.
در بسیارى از کشورها برداشتن کلاه نشانه ادب است، ولى بومیان غنا در افریقا، به جاى این کار قباى خود را از یک شانه پایین مى‏اندازند(9).

پیش از انقلاب اسلامى در کشورمان ایران نیز عده‏اى متأثّر از فرهنگ غرب، کلاه خود را به عنوان احترام به طرف مقابل، از سر بر مى‏داشتند. ولى براساس دستور اسلام، وقتى دو نفر مسلمان به یکدیگر مى‏رسند، با سلام کردن رعایت ادب را مى‏نمایند. حتى طبق دستور قرآن مجید اگر کسى سلام کرد، باید جوابش بهتر از آن باشد و یا حدّاقل جواب سلام را باید مثل سلام کننده رد کرد. چنانکه مى‏فرماید:

«إذا حُیِّیْتُمْ بِتَحِیَّهٍ فَحَیُّوا بَأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها»(10).

«هرگاه به شما تحیّت گویند، پاسخ آن را بهتر از آن بدهید، یا(لااقل) به همان‏گونه پاسخ گویید!».
بنابراین آداب معاشرت در سراسر جهان متفاوت است. ولى در همه‏جا آداب معاشرت به منظورهاى معینى است که بعضى از آنها چنین است:

چگونه باید به خداوند و پیامبر و ائمه و سایر بزرگان احترام گزارد؟

چگونه باید ناشناسان به یکدیگر معرفى شوند؟

چگونه دوستان به یکدیگر سلام کنند؟

چگونه با مردم مسن‏تر و جوان‏تر از خود باید رفتار کرد؟

آداب و رسوم پسندیده در هنگام غذا خوردن چیست؟

براى هر مراسم خاص چه نوع لباسى باید پوشید؟

چگونه باید با همسایگان رفتار کرد؟.

همچنین در سایر مراحل زندگى باید آداب هر بخشى از زندگى را بجا آورد.

اما اینکه بهترین آداب کدام است باید سراغ آداب الهى برویم که از طرف خداوند آفریننده به وسیله آخرین فرستاده او حضرت محمد بن عبداللّه‏صلى الله علیه وآله به صورت قرآن مجید، آن کتاب زندگى و حیاتخبش و جاودانى به انسانها ابلاغ شده است.

علاّمه طباطبائى‏قدس سره در تفسیر اوّل سوره حجرات که در واقع آئین زندگى و راه و رسم حیات سعادت‏آفرین را فراروى مؤمنان قرار مى‏دهد، مى‏نویسد:

«این سوره دربر دارنده مسائلى است که خوشبختى را در زندگى براى فرد و پاکیزگى و شایستگى را براى جامعه پدید مى‏آورد. برخى از این مطالب درباره ادبى است که مؤمنان مى‏باید در برابر خداوند و رسول او داشته باشند و برخى بیانگر شیوه‏هاى درست ارتباط انسانها با یکدیگر در جوامع بشرى است و برخى ملاک برترى و فضیلت انسانها را مى‏نمایاند و این از مهم‏ترین موضوع‏هایى است که جامعه مدنى را سامان مى‏دهد و انسان را به زندگى سعادت‏آمیز، پاکیزه و گوارائى رهنمون ساخته و دین حق را از دیگر روش‏ها و مسلک‏هاى اجتماعى و قانونى ممتاز مى‏سازد»(11).
از نظر علاّمه طباطبائى، ادب عبارت از هیئت زیبا و پسندیده‏اى است که طبع و سلیقه سالم، شایسته مى‏داند که هر عمل مشروعى چه دینى مانند دعا و چه غیر آن مثل مشروع عقلى، همانند دیدار دوستان، طبق آن هیئت زیبا و رسا انجام گیرد.

خلاصه اینکه: ادب الهى، عمل را بر هیئت توحیدى انجام دادن است.

لذا خداوند متعال مؤدّب‏ترین انسان را از میان بى‏ادب‏ترین انسانها برگزید و کتاب زندگى و حیاتبخش خود یعنى قرآن را به وسیله امین وحى بر قلب مبارک پیامبر رحمت و ادب، نازل فرموده و دستور داد تا پیامبر اسلام طبق فرمان خدا انسانها را به ادب و انسانیت و نیکو زیستن دعوت کند. چرا که همه ادیان الهى بالاخص دین کامل و جهانى اسلام مجموعه‏اى از آداب نیکو و پسندیده است و براساس آیه «لا رطبٍ و لا یابِسٍ اِلاَّ فِی کِتابٍ مُبینٍ»(12) در مورد زندگى سعادتمندانه بشر هیچ چیز را فرو گذار نکرده و به کوچکترین نکاتى که بشر از بدو خلقت تا روز معاد به آن نیازمند است، اشاره کرده، مثلاً در مورد آداب اجتماعى و طرز برخورد انسانها با خدا و رسول و بزرگان دین، طرز برخورد آنها با یکدیگر، با حکومتها، با زیر دستها، طرز رفتار فرزندان با پدر و مادر؛ و پدر و مادر با فرزندان، همسایگان و…. مقرراتى بیان داشته است. و براى سر و سامان بخشیدن به همه جهات زندگى انسان اهمیت داده و هیچ‏یک از شؤون انسانیت را از قلم نینداخته و لذا سرتاپاى زندگى را داراى ادب نموده و براى هر عملى از اعمال زندگى هیئت زیبایى ترسیم کرده که از هدفدارى حیات و زندگى حکایت مى‏کند.

اگر خطابهاى یگانه خالق هستى را ملاحظه نمائیم مى‏بینیم همیشه و در جاى جاى قرآن مجید با بندگان خود مؤدّبانه و با احترام سخن گفته است. پیامبر و ائمه اطهارعلیهم السلام که خود مؤدّب به آداب الهى بوده و الگوى کامل انسانها مى‏باشند؛ و پیروان خود را نیز به آداب نیکو و پسندیده دعوت کرده‏اند و از صفات بد برحذر داشته‏اند.

على‏علیه السلام مى‏فرماید: «..الآدابُ حُلَلٌ مُجَدَّده…»(13) «رعایت ادب مانند لباس فاخر و زینتى و نو است».

و در جاى دیگر مى‏فرماید: «الأدبُ یُغنی عَنِ الحَسَبِ»(14) «ادب، انسان را از نژاد و افتخارات پدران و نیاکان بى‏نیاز مى‏کند».

همچنین فرازى از رساله حقوق امام سجادعلیه السلام را که در رابطه با رعایت ادب در برابر استاد است، به عنوان مثال مى‏آوریم:

«حق استادت اینست که او را محترم و بزرگ شمرده، در حضور او و روبه‏روى او نشسته و به حرفهاى او گوش فرا دهى، صدایت بلندتر از استاد نباشد، هرگاه کسى از او سؤالى کرد پیش از او مبادرت به جواب ننمایى، در حضور او با کسى سخن نگویى، نزد او غیبت کسى نکنى، اگر پشت‏سر او بد گفتند دفاع کنى، عیبش را بپوشانى، فضائل او را آشکار نمائى، با دشمنانش همنشین نشوى و دوستانش را دشمن ندارى، هنگامى که چنین کنى فرشتگان الهى گواهى مى‏دهند که تو به سراغ او رفته‏اى و براى خدا از او علم آموخته‏اى، نه براى خلق خدا»(15).

آداب گفتگو کردن ( کتاب آداب معاشرت (

هنگام گفتگو در مهمانی ها از کلمات و عبارات عامیانه استفاده نمی شود.
هیچوقت نباید سعی در تحمیل عقاید شخصی خود نمود.
در مهمانی ها نباید وارد بحثهای سیاسی ، اقتصادی ، نژادی و مذهبی شد، بلکه از جریانات کلی روزمره ، هنر و ادبیات صحبت نمود.
هنگام صحبت کردن تُن صدا نباید بلند باشد.
شایسته نیست در حین گفتگو بین دو نفر صحبت کرد.
وقتی آقایی با دو خانم صحبت می کند، نباید بین آنها ایستاد، بلکه باید روبروی دو خانم قرار گیرد تا بتواند هر دو را مخاطب قرار دهد.
یکی از شرایط خوب متکلم خوب، کم حرف بودن است.
هیچوقت سعی نکنید رشته سخن را به دست بگیرید، بلکه با طرح چند سوال ساده و جالب دیگران را بر سر سخن بیارید.
در گفتگو باید در نظر داشت که یک گوینده خوب باید شنونده خوب هم باشد.
گفتگو ها نباید پند آمیز باشد.
به کار بردن کلمات خارجی در مواقع غیر ضروری نشانه خودنمایی است.
همیشه گفتار طرف مقابل را با لبخند پذیرا باشید.

 

 

چند قانون آداب معاشرت 2
رعایت برخی آداب پسندیده به شما کمک خواهد کرد تا شأن و منزلت اجتماعی تان ارتقا یابد. در این متن نـکاتـی ذکر شده که می تواند در این امر به شما کمک کند.
هنگامی که با صدای بلند صحبت می کنید ، بـاعث بالا رفتن سطح استرس میان اطرافیان خود می گردید. بـلند صحبت کردن بیانگر آن است که شما قادر به بحث منطقی با دیگران نـیـستید و عجز شما را در استدلال معقولانه نشان می دهد و این که می خـواهـیـد حرف خودتان را با توسل به زور و خشونت به کرسی بنشانید.
با رعایت این نکات ساده ، دوستان بیشتری خواهید داشت و فردی خوش محضر محسوب خواهید شد.
1-    همیشه مؤدب باشید.
همواره نسبت به همه مؤدب و با نزاکت بـاشید.
2-   هیچگاه دشنام ندهید.
دشنام و ناسزاگویی مطلقاً ممنوع است، چون نشان می دهد که شما قادر نیستید برای بـیـان عقاید خودتان از واژه ها و لغات مناسب تری بهره بگیریـد.
3-   با صدای بلند صحبت نکنید.
هنگامی که با صدای بلند صحبت می کنید ، بـاعث بالا رفتن سطح
استرس  میان اطرافیان خود می گردید. بـلند صحبت کردن بیانگر آن است که شما قادر به بحث منطقی با دیگران نـیـستید و عجز شما را در استدلال معقولانه نشان می دهد و این که می خـواهـیـد حرف خودتان را با توسل به زور و خشونت به کرسی بنشانید. هـمـچـنـیـن بلند صحبت کردن سبب جلب توجه اطرافیان می گردد، البته توجه منفی.
4-   کنترل خود را از دست ندهید.
زمانی که شما کنترل اعصاب خود را از دست می دهید و از کوره در می روید، به همه نشان می دهید قادر به کنترل احساسات و هیجانات خود نمی باشید. وقـتـی هم که شما از کنترل رفتار خودتان عاجز هستید، چـگونـه قـادر بـه کـنـترل چیز دیگری خواهید بود؟ همواره خونسردی خود را حفظ کنید ( کار آسانی نخواهد بود اما به زحمتش می ارزد)
5-   به دیگران خیره نشوید.
زل زدن به دیگران و چـشـم چـرانـی نوعی تعرض به دیگران محسوب می گردد. شما که نمی خواهید بی جهت دیگران را مرعوب خود سازید؟
6-   صحبت کسی را قطع نکنید.
پیش از آنکه اظهار عقیده ای بکنید، اجـازه دهـیـد صـحـبت دیگـران بـه پایان برسد. میان صحبت کسی پریدن، نشانه بی نزاکتی و عدم برخورداری از مـهـارت های اجـتـمـاعـی فرد است. اگر نمی خواهید خودبین و از خود راضی به نظر آیید، هیچگاه صحبت کسی را قطع نکنید و هرگاه ناچار بـه انـجـام ایـن کـار شـدیـد، گـفـتـن جـمله «معذرت می خواهم» را از یاد نبرید. مـؤدب بـودن بـه مـفـهـوم آن اسـت کـه بـرای موقعیت، عقاید و احساسات دیگران احترام قائل شویم.
7-   همیشه وقت شناس باشید.
مهم است که به وقت دیگران احترام بگذارید. سـر مـوقـع در جـلسات ، قـرار مـلاقـات هـا، موقعیت های شغلی و اجتماعی حضور یابید. علاوه بر آن ، یک فرد متشخص می داند چه زمانی باید میهمانی را ترک کند.
8-    اسرار زندگی خصوصی خود را فاش نسازید.
آبرو، شرافت،
صداقت  و بصیرت بـزرگـتـریـن و مـهـمـتـرین عـامـل برای حفظ اعتبار یک فرد متشخص است. جزئیات زندگی شما باید محرمانه باقی بمانند، پس صحبتی در رابطه با زندگیتان به میان نیاورید.
9-   حرمت بزرگترها را نگاه دارید.
شما باید همانطور که دوست دارید مورد احترام دیگران باشید، خودتان نیز به دیگران احترام بگذارید. متأسفانه امروزه جوانان خیال می کنند همه چیز را می دانند و از همه چیز سر در می آورند و در واقـع خـود را عـقـل کل می دانند اما این طور نیست. کافی است به 5 سال پیش خود بیندیشید… یقیناً شما امروز بسیار باهوش تر و با تجربه تر شده اید. اینطور نیست؟ بـا آنـکـه 5 سـال پـیـش نـیـز فکر می کردید همه چیز را می دانید.

10-          به اشتباهات دیگران نخندید.
این یکی از پست ترین کارهایی است که کسی ممکن است انجام دهد. هـنـگـامـی کـه شما اشتباهی مرتکب می شوید یا خرابکاری می کنید، تنها انتظاری که از دیـگران دارید اینست که اشتباهات و خطاهای شما را به رویتان نیاورند و از آنها چشم پوشی کنند. از آن مهمتر شما را به واسطه آنها مورد تمسخر قرار ندهند.
11-          کلاه خود را از سر بردارید.
شاید امروزه این رسم دیگر هوادار نداشته باشد اما شما بـاید کـلاه خود را به هنگام داخل شدن به منزل از سر بردارید. از آن گـذشـتـه هیچگاه با کلاه بر سر میز غذا ننشینید.
12-          پیش از صرف غذا منتظر بمانید همه میهمانان سر جایشان بنشینند.
زمانی که برای صرف غذا سر سفره یا میز می نشینید ، باید منتظر بمانید تا تمام میهمانان کاملاً سـر جایشان بنشینند و آماده صرف غذا گردند. هـمـه افـراد بـاید در یک زمـان شـروع بــه صـرف غذا کنند.
13-         فخر فروشی نکنید.
هیچ کس از آدم لاف زن خوشش نمی آید. در هنـگام گـفـتـگو دربـاره مـسائـل مـالی به دارایی های خود اشاره نکنید و ثروت خود را به رخ نکشید.
14-         مرتب به ساعتتان نگاه نکنید.
هنگامی که در محفلی هستید، مدام به ساعت خود نگاه نکنید مگر آنکه بـلافـاصله قصد ترک آن محل را داشته باشید. وقتی به ساعتتان نگاه می کـنـیـد دیـگران اینطور برداشت می کنند که شما خسته و بی حوصله شده اید.
با رعایت این نکات ساده به شما اطمینان میدهم که دیگران شما را در زمره افراد با اصل و نسب و فرهیخته قرار خواهند داد.شخصی که دیگران آرزوی معاشرت و شراکت با وی را دارند. و لازم به ذکر است که همواره مردم از ملاقات با یک فرد با شخصیت خوشنود خواهند شد.

به اشتباهات دیگران نخندید
این یکی از پست ترین کارهایی است که آدمی ممکن است انجام دهد. هنگامی که شما اشتباهی مرتکب میشوید و یا خراب کاری میکنید انتظاری که از دیگران دارید آن است که اشتباهات و خطاهای شما رابرویتان نیاورند و از آنها چشم پوشی کنند. از آن مهمتر شما را بواسطه آنها مورد تمسخر قرار ندهند.

پیش از صرف غذا منتظر بمانید همه میهمانان سر جایشان بنشینند
زمانی که برای صرف غذا سر میز نشسته اید، باید منتظر بمانید تا تمام میهمانان کاملا سر جایشان بنشینند و آماده صرف غذا گردند. همه افراد باید در یک زمان شروع به صرف غذا کنند. این نکته بسیار حائزاهمیت میباشد.

 

فخر فروشی نکنید
هیچ کس از آدم لاف زن خوشش نمی آید. در هنگام گفتگو درباره مسایل مالی به دارایی های خود اشاره نکرده و ثروت خود را به رخ نکشید.

به ساعتتان نگاه نکنید
هنگامی که در یک جمع و محفلی می باشید، مدام به ساعت خود نگاه نکنید مگر آنکه بلافاصله قصد ترک آن محل را داشته باشید. وقتی به ساعتتان نگاه می کنید دیگران اینگونه برداشت میکنند که شما خسته و بی حوصله گشته اید.

آیین جوانمردی:
هنگام راه رفتن سعی آنید با فاصله از فرد حرکت کرده و جلوی او راه نروید.

همیشه در را برای یک خانم باز کنید
این شاید مهمترین قانون آداب معاشرت برای مردان باشد. خواه او در حین ورود به خودرو شما،
رستوران، باشگاه و یا هر جای در دار باشد، در را همیشه باید برایش باز آنید تا او عبور کند.هرگاه چندین در وجود داشت یک به یک آنها را برایش بگشایید و اگر مکانی بود که دری وجود نداشت ، اجازه دهید اول خانم عبور کند. این نهایت ادب و فرهنگ شما را می رساند.

 

 

کمکش کنید بنشیند
هرگاه یک خانم تنها و بدون همراه خواست کنار شما بنشیند، با کمی کنار کشیدن و جمع کردن خود به وی در نشستن روی صندلی کمک کنید.

جای خود را به او بدهید
در میهمانی هاهرگاه خانم و یا فردی مسن نزدیک میز غذا آمد و یا در اماکن و وسائط نقلیه عمومی وارد گشت و صندلی خالی موجود نبود، شما باید برخیزید و جای خود رابه وی تقدیم کنید.
23-  از جای خود برخیزید

همیشه هنگامی که خانم یا فردی مسن به اطاق وارد و یا از آن خارج می گردد از جای خود برخیزید و یا حداقل هنگام ورود از جای خود برخیزید.

اگر چیزی از دست خانم یا فردی مسن به زمین افتاد به وی باز گردانید
هنگامی که خانمی چیزی از دستانش به زمین افتاد آن را از روی زمین برداشته و به وی بدهید. خواه آن چیز دستکش باشد و یا انکه پوشه پرونده یا یک اسکناس و. . . البته حتما از ناحیه زانو خم شوید و نه ازکمر.

25- در حضور یک خانم سیگار نکشید

هیچگاه در حضور یک خانم سیگار نکشید مگر آنکه پیش از آن از وی اجازه گرفته باشید.

 

26- هرگاه خانم یا فردی مسن بسته ای به همراه داشت برایش حمل کنید

این کار به او نشان میدهد که شما برایش احترام قائل هستید و آسایش و راحتی وی را خواستارید.

منابع:

1) مجمع‏البحرین و المنجد، واژه ادب.
2) المصباح المنیر، واژه ادب.
3) فرهنگ عمید، آداب.
4) لغتنامه دهخدا، واژه ادب.
5) فرهنگنامه، ج‏1، ص 21، ترجمه، زیر نظر رضا اقصى، چ 1346، شرکت سهامى کتابهاى جیبى.
6) مستدرک الوسائل، چاپ جدید، ج‏15، ص 168، ابواب احکام الأولاد، باب 63، ح 3.
7) همان، ص 169.
8) همان، چاپ قدیم، ج‏3، ص 625.
9) فرهنگنامه، ص 22.
10) نساء: 86. گرچه «تحیّت» معنى وسیعى دارد، ولى اکثر مفسران مصداق روشن آن را «سلام» مى‏دانند.
و همچنین در آیه 10 سوره یونس و 23 ابراهیم، «تحیت» اهل بهشت را «سلام» دانسته‏اند. چنانکه مى‏فرماید: «تحیتُهُمْ فِیها سَلامٌ».
11) المیزان، ج‏18، ص 309.
12) انعام: 59.
13) نهج‏البلاغه دشتى، حکمت 5.
14) بحارالأنوار، ج‏75، ص 68، چ قدیم.
15) تحف العقول، ص 266.