الگوهای هندسی در معماری

با دقت در جهان طبیعت نظم شگفت انگیزی، انسان را به خود جلب می‌کند. در اغلب موارد به وجود آمدن این نظم خارق العاده مدیون پیروی از الگوی هندسی مشخصی ست. برخلاف ظاهر بی نظم طبیعت، دقیق‌ترین الگوهای هندسی را می‌توان در طبیعت اطراف خود یافت.

الگوهای هندسی در زندگی بشر

الگوی هندسی مولکول‌های تشکیل دهنده یک شی، هندسه چگونگی مراحل رشد یک درخت، الگوی هندسی استخوان‌بندی جیوانات مختلف و … همه تمثیلی مناسب از نظم حاکم بر طبیعت است. در جهانی که به دست انسان ساخته و پرداخته می‌شود نیز نیاز به رعایت نظم هندسی احساس می‌شود. مانند: استفاده از الگوهای هندسی در طراحی یک اتومبیل، ساخت یک صندلی و …

الگوی هندسی در معماری

الگوی هندسی در معماری، معرف تناسب فضایی آن در معماری است. الگوی هندسی در معماری حتی برای انسان اولیه نیز مهم بوده است. به‌طور مثال آن‌ها در انتخاب غارهای محل زندگی‌شان از آن استفاده و متناسب با نیازها و فضاهای وابسته به نیازهایشان آن‌ها را انتخاب می‌ردند تا محل راحتی برای زندگی باشد.

در یک ملاحضه تاریخی، درمی‌یابیم که در کشورهای شرقی مانند ایران، ژاپن، هند و نیز کشورهای غربی مانند یونان و رم الگوهای هندسی بسیار مورد استفاده قرار گرفته‌اند. عناصر متفاوت و گاه جالبی، مبنای شکل گیری الگوهای هندسی و تناسبات در معماری ساختمان منازل بوده است.

منظور از الگوی هندسی یعنی تعریف یک هندسه‌ی مشخص که شکل‌دهنده‌ی اجزای دوبعدی و سه‌بعدی در معماری می‌باشد. این هندسه می‌تواند ساده یا پیچیده باشد. تعریف الوهای هندسی موجب می‌شود که ساخت و شکل‌گیری معماری آسان و و گسترش آن نیز قابل کنترل شود و در صورت تخریب، قابل بازسازی مجدد باشد. در طبیعت با نگاه به خانه‌ی زنبور، مورچه، موریانه، لانه‌ی پرندگان و … به الگوی معمارانه‌ای پی خواهید برد که در نوع خود بی‌نظیر است. هندسه‌ی این ساخته‌ها متناسب با تناسبات هندسی بدن همان حیوان ایجاد شده است.

معماری ایران نیز براساس الگوهای هندسی کاملا تعریف شده، شکل گرفته است که معمولا مبنای همه‌ی این الگوها شکل هندسی مربع می‌باشد. مانند معماری نقش جهان، معماری باغ‌های ایران، کوشک‌ها و … .

البته استفاده از الگوی هندسی درمعماری سبک‌های جدید چون سبک فولدینگ و … نیز دیده می‌شود. تعریف یک الگوی هندسی دقیق در پلان، مقطع، و فرم معماری ضروری هستند. کاربندی‌ها، مقرنس‌کاری‌ها، گنبدها، سازه‌های مشبک مدرن، سازه‌های پیچیده و … نیز دارای الگوی هندسی خاصی هستند. گاهی شکل زمین، الگوی هندسی و سازمان‌دهنده سایت را معرفی می‌کند. مانند روستای ماسوله و پارک جمشیدیه که براساس الگوهای هندسی موجود در سایت آن‌ها ساخته شده‌اند. در تعریف هندسه بهتر است تناسبات از طریق اجزای خود شکل به‌وجود آیند. به‌طور مثال در مستطیل طلایی، قطر مربع واحد آن را به‌وجود می‌آورد، پس همیشه در دسترس است.

لذا برای تعریف قوانین هندسی لازم است شکل‌های هندسی را به‌خوبی بشناسیم و از آن‌ها استفاده کنیم.