محمد بن فتحی

سده دهم ه . ق

نام اثر: آرامگاه ملا حسن کاشی در سلطانیه

 

«مقبره ملا حسن در مغرب سلطانیه و در سه کیلومتر آن قرار دارد که احتمالا در دوران سلطنت سلطان محمد خدابنده، یا بطور کلی در دوران مغول جزو پایتخت یعنی سلطانیه بوده است.

(ملاحسن کاشی معروف به شیرازی یکی از علمای معروف در مکتب الهی بوده که در زمان سلطنت شاه اسمعیل اول صفوی می زیسته است.)

در حال حاضر تک بنای زیبای مقبره در دشت پهناور خودنمایی می کند.

در مورد تاریخ بنای مقبره چند نظریه وجود دارد عده ای آنرا از بناهای زمان صفویه می دانند و عده ای نیز آن را به اواسط قرن هشتم و آغاز دوره صفویه می دانند و عده ای نیز آن را به اواسط قرن هشتم و آغاز دوره صفویه نسبت می دهند مقبره بشکل کثیرالاضلاع هشت ضلعی است که چهار ضلع بزرگ آن بطور 3/8 متر و چهار ضلع کوچک بطول 75/5 متر است.

قسمت داخلی مقبره بشکل مربع به ضلع تقریبا 6 متر است که در چهار طرف توسط چهار درگاه بزرگ به ایوان ها ارتباط پیدا می کند در طرفین درگاه ها دو طاقچه مستطیل شکل بچشم می خورد که احتمالا جای روشن کردن شمع بوده است.

مقبره ملا حسن دارای گنبدی شلجمی سه پوش است که در معماری قدیم ایران سابقه نداشته است. در دو سوی گنبد در دو ردیف نام معمار و بنای عمارت که پدر و پسر بوده اند بدین صورت آمده است.

بود امیدوار از لطف غفار محب شاه دین فتحی معمار     خاک سنگ ره ولی خدا ابن فتحی محمد بنا

در جای دیگر فهرست ذکا حاجی بنا به عنوان معمار مقبره ملاحسن کاشی در سلطانیه 973 ه . ق معرفی شده است.

منبع: کتاب معماران ایران

بررسی و نوشته: زهره بزرگ نیا