حمام تاریخی مریان

حمام مریان مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان طوالش، بخش مرکزی، روستای آق اولر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۹۱۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

شایان ذکر است: حمام مریان به دستور نصر الله خان (سردار امجد)، توسط معماری از کشور آلمان بر روی زمین شیب دار و در فضایی به مساحت 131 متر مربع ساخته شده است.

 

آشنایی با روستای تاریخی مریان

روستای تاریخی مریان از توابع بخش مرکزی شهرستان تالش، با مختصات جغرافیایی ۴۸ درجه و ۳۷ دقیقه طول شرقی و ۳۷ درجه و ۵۰ دقیقه عرض شمالی، در ۳۷ کیلومتری شمال غربی هشتپر و ۱۴۳ کیلومتری رشت قرار دارد.این روستا از شمال به روستای ناوان، از شرق به روستای سینا هونی، از جنوب به اراضی جنگلی و از غرب به روستای آق اولر محدود می‏شود.

 ارتفاع این روستای کوهپایه‏ای از سطح دریا ۱۰۸۰ متر است و آب و هوای آن در زمستان‏ها سرد و در تابستان‏ها معتدل است. متوسط بارندگی سالیانه آن ۱۷۳۲ میلی‏متر گزارش شده است.گورستان باستانی روستا، نشانگر سکونت دیرینه اقوام تالشی در این روستاست و آثاری از حمام قدیمی منسوب به دوره صفوی و یا قاجاری مؤید قدمت کهن روستاست.مردم روستای مریان به زبان‏های آذری و تالشی سخن می‏گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.

 الگوی معیشت و سکونت براساس سرشماری سال ۱۳۷۵، روستای مریان ۱۰۴ نفر جمعیت داشته است که در سال ۱۳۸۵ به ۷۶۰ نفر افزایش یافته است.اقتصاد روستای مریان بر پایه فعالیت‏های زراعی، باغداری، دامداری و صنایع دستی استوار است. زراعت عمده روستا، کشت دیم است و گندم مهم‏ترین محصول دیمی آن است. توتون، ذرت، سیب‏زمینی، یونجه و لوبیا از دیگر محصولات زراعی روستاست. زردآلو، سیب، به و گلابی از محصولات باغی آن است. محصولات مهم دامی آن عبارتند از: گوشت تازه و انواع لبنیات، پرورش طیور خانگی مانند مرغ و بوقلمون نیز بین روستاییان رونق دارد.

مردم روستا به ویژه زنان، با بافت و تولید صنایع دستی مانند گلیم، جاجیم، شال و جوراب در بهبود وضعیت اقتصادی خانوار نقش مهمی ایفا می‏کنند.معماری روستای مریان به دلیل استقرار در ناحیه کوهستانی، از روستاهای جلگه‏ای استان گیلان متفاوت است. سقف چوبی خانه‏ها، لته کوبی است و درهای ورودی و پنجره‏ها، برای جلوگیری از سرما کوچک انتخاب شده‏اند. در ساخت خانه‏های قدیمی از مصالح بومی سنگ، ملات کاهگل و چوب استفاده شده است.

محوطه باستانی گورستان مریان، بزرگترین گورستان پیش از تاریخ ایران است که در عرصه‏ای به مساحت ۴۰۰ هکتار، در مناطق ییلاقی مریان، آق اولر و تندبین گسترده شده است. این گورستان گواه تمدن عظیم این منطقه در دوران‏های گذشته است، که تا اوایل دوران اسلامی تداوم داشته است. گورهای این گورستان، به صورت سه طبقة دخمه‏ای سنگچین شده و با لوازم مورد نیاز زندگی مردگان کشف شده‏اند.

حمام قدیمی مریان به احتمال قوی از آثار اواخر دورة صفوی و به احتمالی دیگر از آثار اوایل دورة قاجاری است. مصالح به کار رفته در ساخت حمام شامل خشت، ملاط، گچ و سنگ است. در بعضی قسمت‏های حمام، آثاری از کاشی‏های تزیینی و نقاشی دیواری به جا مانده بود که تقریباً تمام آن‏ها به سرقت رفته است.جشنواره سوارکاری و کشتی مردان، هر ساله در مناطق ییلاقی روستا برگزار می‏شود و در میان جوانان طرفداران بسیاری دارد. از بازی‏های محلی روستای مریان می‏توان به قئیش گوتورمک یا قئیش چکدی، بورک قاچدی، خاله خاله، چیلینگ آقاج اشاره نمود، که اکثراً به طور گروهی و توسط کودکان روستا انجام می‏شود.

 مراسم عید نوروز، همانند سایر نقاط ایران برگزار می‏شود. روز سلطان، دروزه، ۴۵ نوروز و بنجک از جمله مراسم ویژه فصل بهار است و مراسم شب یلدا با رسوم یوله چله، قصه چله و سیومو برگزار می‏شود. مراسم بند آوردن باران و کوبیدن بر ظرف مسی برای برطرف شدن ماه گرفتگی و خورشید گرفتگی نیز از آیین‏ها و رسم‏های مردم روستای مریان است. برگزاری مراسم اعیاد مذهبی و عزاداری‏های ماه محرم نیز در روستا رواج دارد.نوای نی چوپانان و آوازهای محلی تالشی، شور و حال خاصی به مراسم و جشن‏های مختلف مردم روستای مریان می‏بخشند. اجرای ترانه‏های عاشیقی به زبان آذری، به ویژه در مراسم عروسی روستا متداول است.سرنا و دهل سازهای محلی این روستاست که در اجرای برخی آوازها و رقص‏های محلی نواخته می‏شوند.صنایع دستی روستای مریان، مشتمل بر بافت انواع گلیم، جاجیم، جوراب و شال است.

پوشاک غالب مردم روستای مریان، لباس‏های محلی مشابه لباس‏های تالشی است. مردان از کلاه، شلوار، پیراهن جلو بسته با یقه هفت یا بسته، نیمه تنه یا جلیقه پشمی، شال و دستکش (در فصول سرد سال) استفاده می‏کنند.زنان روستا مانند زنان تالشی لباس می‏پوشند که شامل پیراهن بلند با دامن پرچین، جلیقه با رنگ تیره، پیژامه طرح‏دار و روسری‏های رنگی و منقش می‏باشد. استفاده از پارچه‏های رنگی و روشن، ویژگی پوشاک زنان روستا است. کودکان روستای مریان نیز از پوشاک محلی و معمولی استفاده می‏کنند.

 از انواع غذاهای محلی روستا می‏توان به آبگوشت شوربا، آبگوشت قورمه، انواع آش مانند ترش آش و آش رشته و انواع غذاهای همراه با برنج و ماهی اشاره کرد.دسترسی: این روستا از طریق شهر هشتپر با جاده‏ای مناسب و زیبا قابل دسترسی است.

منبع: میراث فرهنگی استا گیلان